Phân tích: Metaverse của ông Zuckerberg “trống không”, tương lai mù mịt

Kể từ khi ông Zuckerberg đổi thương hiệu Facebook thành Meta vào tháng 10 năm ngoái để tập trung vào “đa vũ trụ” (Metaverse) đến nay đã hơn một năm. Mặc dù đã nỗ lực hết mình, nhưng Metaverse dường như tồi tệ hơn.

Một số người dùng nhận thấy rằng khi họ vào nền tảng “Horizon Worlds” của Metaverse, họ phát hiện nó trống không, cơ bản là không có đủ người dùng.

Hôm thứ Tư (ngày 8/11), Meta thông báo sẽ cắt giảm 13% lực lượng lao động, tức hơn 11.000 người.

Bà Jasmine Enberg, nhà phân tích trưởng của Insider Intelligence cho biết: “Thời đại tăng trưởng mạnh trong kinh doanh Meta đã kết thúc.”

“Nó đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt để thu hút sự chú ý của người dùng. Nó đang phải đối mặt với sự cạnh tranh tiền của nhà quảng cáo khốc liệt hơn bao giờ hết. Hai vụ đặt cược lớn của ông Zuckerberg, một là Metaverse và hai là dịch vụ video ngắn Reels, nhưng nó đã không thành công. Một năm sau khi Facebook đổi tên thành Meta, Metaverse vẫn là một khái niệm mơ hồ với rất ít bằng chứng cho thấy sự hứng thú quan tâm của người tiêu dùng,” bà nói.

Metaverse không có đột phá công nghệ

Các chuyên gia cho rằng Metaverse được coi như một bản sao của thế giới thực, mang đến trải nghiệm nhập vai để chơi với bạn bè, xem phim, tham dự lễ hội âm nhạc, mua sắm, đầu tư vào bất động sản, gặp gỡ đồng nghiệp v.v, trong thế giới ảo. Nó có vẻ hơi giống phiên bản 2.0 của mạng xã hội.

Vì vậy, ông Zuckerberg coi Metaverse là một sự kiện lớn tiếp theo trong lĩnh vực công nghệ và dốc toàn lực cho sản phẩm của mình – Horizon Worlds. Theo Business Insider, Zuckerberg đã đốt 39 tỷ USD vào dự án kể từ năm 2019.

Metaverse không phải là một khái niệm mới, có thể truy ngược lại từ cuốn tiểu thuyết phản địa đàng “Snow Crash” năm 1992 của tác giả Neil Stephensonm. Nó giống như một nền tảng thế giới ảo không dùng để chơi game như Second Life, bắt đầu từ những năm 2000 hoặc sớm hơn, người ta vẫn luôn cố gắng biến ý tưởng này thành hiện thực.

Nhưng Metaverse của ông Zuckerberg được coi là một khoản đầu tư thất bại, trong 12 tháng qua, công nghệ Metaverse vẫn chưa có đột phá. Ngay cả sau khi đeo một bộ mũ thực tế ảo (VR) đắt tiền, nó không mang đến bất kỳ cảm giác tương lai nào cho người dùng do đồ họa kém. Trên thực tế, cảm giác nó mang lại giống như một game hoặc hoạt hình cũ rối mắt.

Bà Celia Pearce, một giáo sư thiết kế game tại Đại học Northeastern, người đã nghiên cứu về thế giới ảo không phải game từ giữa những năm 1990, có những hồi ức tốt đẹp về Second Life.

Bà Celia Pearce nói: “Điều khiến tôi ấn tượng là Metaverse của Meta trông giống như một thế giới ảo giữa những năm 90, giống như bạn đang ở trong thời kỳ Phục hưng, nhưng lại đang vẽ những bức tranh (bích họa) trong hang động. Meta thực sự giàu có, nhưng không thể khiến cho thế giới ảo năm 1995 tiếp tục phát triển. Bà Celia Pearce cho biết, ông Zuckerberg đã chi hàng tỷ USD, nhưng mà không học hỏi kinh nghiệm của thế giới ảo trực tuyến trong 20 năm qua, Horizon Worlds là một công cụ Zoom kiểu mới, chứ không phải là một công nghệ mang tính cách mạng.”

Tờ Wall Street Journal đưa tin, trong một cuộc khảo sát người dùng Horizon, kết quả cho thấy họ không thể tìm được một thế giới Metaverse mà họ thích hoặc một người mà họ có thể chơi cùng. Những nội dung phàn nàn khác bao gồm “người trông không giống thật” và hình đại diện (avatar) không có chân.

Nhiều người trong số họ chán nản với một vấn đề khác mà Meta đang phải vật lộn: cách người dùng kiếm tiền trong Metaverse.

Ví dụ: trên các nền tảng truyền thông xã hội khác, những người có ảnh hưởng (nhân vật nổi tiếng trên Internet) và những người sáng tạo khác có thể kiếm tiền thông qua xác nhận thương hiệu. Trong lĩnh vực của Metaverse, không có thứ tương tự như thế.

Metaverse trống rỗng

Đối với hầu hết người dùng, Horizon Worlds vẫn chỉ là một bản demo, thường xuyên gặp lỗi, nhàm chán và không có lực lượng sản xuất, điều tệ hơn là nó không có đủ người dùng.

WSJ đưa tin theo một tài liệu nội bộ của Meta, ban đầu họ đặt mục tiêu đạt 500.000 người dùng hoạt động hàng tháng trong Horizon Worlds vào cuối năm nay, sau đó mục tiêu này đã giảm xuống còn 280.000, tuy nhiên con số thực tế là dưới 200.000.

Hầu hết người dùng truy cập Horizon, thường không quay lại ứng dụng sau tháng đầu tiên và số lượng người dùng đã giảm dần kể từ mùa xuân. Theo những người quen thuộc với vấn đề này, hơn một nửa số mũ đeo thực tế ảo của Quest không còn được sử dụng sau 6 tháng kể từ khi mua.

Ngay cả những thế giới mà Horizon Worlds làm nổi bật, như Questy’s, một nhà hàng ảo xuất hiện trong quảng cáo “Siêu cúp Bóng bầu dục Mỹ” (Super Bowl) đầu năm nay, phần lớn cũng có rất ít người dùng ghé thăm.

Theo thống kê nội bộ, chỉ có 9% thế giới do người sáng tạo xây dựng đã được ít nhất 50 người ghé thăm. Hầu hết các thế giới đều không có quá khứ. Một tài liệu tóm tắt công việc của công ty để hướng dẫn người dùng gặp gỡ người khác trong các tình huống nói rằng “một thế giới trống rỗng là một thế giới bi thương”.

Một bài viết chuyên mục của New York Times nói rằng khi đội chiếc mũ thực tế ảo Meta Quest Pro trị giá 1.500 USD mới và nhảy vào thế giới ảo Horizon Worlds của Meta, bạn sẽ thấy “thế ngoại đào viên” của ông Zuckerberg chỉ là một bãi đất hoang, buổi biểu diễn âm nhạc, phòng game, micro mở, vũ trường, sân chơi bowling, phòng thoát hiểm, v.v. đều trống rỗng, và mọi ngóc ngách đều toát lên một bầu không khí hoang phế  sởn tóc gáy.

Cho đến nay, ông Zuckerberg đã sử dụng Metaverse cho các cuộc họp công việc hoặc đi chơi với bạn bè. Bà Celia Pearce phân tích rằng những thế giới ảo không phải game như Second Life và thậm chí là Minecraft đã thành công trong việc thu hút và giữ chân người dùng trong một thời gian dài. Bà Celia Pearce cũng phát hiện rằng thế giới ảo không phải game có xu hướng thu hút nhiều người chơi là nữ và người lớn tuổi hơn, nhưng họ thường không nhận được sự phục vụ đầy đủ.

Bà Celia Pearce cho biết Meta đang để vụt mất nhóm đối tượng mục tiêu thực sự của mình, họ cũng thiếu hiểu biết về tình trạng hiện tại của ngành này, dù là từ sự mong chờ về thị giác của game, hay là hành động sáng tạo trong trải nghiệm không phải game.

Tại sao nói ông Zuckerberg có thể thất bại?

Một số người nói rằng trải nghiệm của Horizon Worlds khác xa với “thực tế”.

Để truy cập vào Horizon Worlds cần có mũ thực tế ảo của Quest, với loại mũ Quest 2 có giá là 400 USD, còn Quest Pro đầy đủ trải nghiệm có giá 1.500 USD, vượt xa những gì người dùng bình thường có thể chi trả.

Horizon Worlds không phải là Metaverse duy nhất. Điều này cũng đúng với các dạng Metaverse khác. Còn có 2 công ty lớn khác là Decentraland và Sandbox, có định giá thị trường lần lượt là 1,3 tỷ USD và 4 tỷ USD.

Cách đây không lâu, trang web dữ liệu dựa trên blockchain là DappRadar cho biết Decentraland có tới 38 người dùng hoạt động trong khoảng thời gian 24 giờ, với thời điểm cao có 675 người dùng trong cùng khoảng thời gian, trong khi số lượng người dùng hoạt động trong một ngày lớn nhất của Sandbox là 4.503.

Tờ New York Times bình luận, không loại trừ khả năng xã hội hóa trong thế giới ảo, một ngày nào đó sẽ có người bẻ mã để tận hưởng khoảng thời gian vui vẻ trong thế giới ảo. Nhưng khoản chi lớn của Meta không giúp chúng ta đạt được mục tiêu đó, công ty có quá nhiều tiền và quá ít ý tưởng ban đầu hoặc ý tưởng sáng tạo mới. Họ đã tốn hàng tỷ đô la trong một bữa tiệc mà không ai muốn tham dự.

Ông Yakov Bart, phó giáo sư tiếp thị, nói rằng không giống như iPhone của Apple, Metaverse không phải là một sản phẩm vật lý (thực thể), nó là một khái niệm trừu tượng mà ngay cả Meta cũng có thể không hiểu hết.

Nói chung, các công ty và nhà tiếp thị cần giải quyết nhu cầu hoặc mong muốn đó bằng cách cố gắng tìm ra những gì khách hàng muốn và sau đó đưa ra sản phẩm, dịch vụ hoặc trải nghiệm. Ông Bart nói: “Thật khó để giải thích cho mọi người khi bạn không có khái niệm rõ ràng về thứ mà bạn muốn cung cấp.”

Vào những năm 1990, Motorola ra mắt “Chòm sao vệ tinh Iridium”, một bộ vệ tinh toàn cầu mà hãng hy vọng sẽ cách mạng hóa truyền thông không dây. Thật không may cho Motorola, tháp di động được chứng minh là một giải pháp rẻ hơn cho cùng một vấn đề, đối với mọi người mà nói thì nó là một phương án “đủ tốt”, mặc dù nó có thể không phải là một sản phẩm tốt.

Bà Celia Pearce nói: “Đối với tôi mà nói, thật ngạc nhiên khi một người có nhiều nguồn lực như thế, khi có cơ hội để làm một điều gì đó thú vị, nhưng lại có thể làm công việc trở lên tồi tệ như thế.”