Tỷ phú Elon Musk thống trị quỹ đạo với các vệ tinh Starlink

Ảnh hưởng của ông Elon Musk trong lĩnh vực kinh doanh truyền thông vệ tinh đã tăng lên. SpaceX, công ty do ông thành lập, hiện chiếm hơn 60% số lần phóng vệ tinh toàn cầu trong năm nay.

Trong 6 tháng, công ty SpaceX của ông Musk đã đưa hơn 1.000 vệ tinh lên quỹ đạo Trái Đất, trong khi mỗi năm Nhật Bản chỉ phóng 10-20 vệ tinh.

Ở một số nơi, các vệ tinh quỹ đạo thấp của Trái đất đã cung cấp tốc độ liên lạc nhanh hơn so với băng thông rộng trên mặt đất. Ông Musk còn là người sáng lập Tesla, hãng sản xuất ô tô điện lớn nhất thế giới, hiện đang dồn tâm sức vào thị trường đang phát triển này.

Ngày 20/6, trong chuyến thăm Hoa Kỳ của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, ông Musk đã gặp ông Modi và bày tỏ mong muốn cung cấp dịch vụ liên lạc vệ tinh ở Ấn Độ. Đồng thời ông cũng cho biết, hệ thống kết nối vệ tinh được nâng cấp là bước đột phá cho những ngôi làng hẻo lánh có tốc độ truy cập Internet chậm.

Ấn Độ có dân số 1,4 tỷ người nhưng chỉ có 2% hộ gia đình có dịch vụ Internet tốc độ cao.

Ngày 16/7, Nikkei đưa tin một tên lửa của SpaceX có thể mang tới 60 vệ tinh cùng lúc. Tính đến cuối tháng 6 năm nay, công ty này đã đưa hơn 1.000 vệ tinh vào quỹ đạo.

Theo ông Jonathan McDowell, nhà vật lý thiên văn tại Trung tâm Vật lý thiên văn Harvard-Smithsonian, hơn 60% vệ tinh hiện được phóng trên khắp thế giới đều do SpaceX thực hiện. Công ty này đã phóng gần 5.000 vệ tinh vào vũ trụ kể từ năm 2019, và xin phép được phóng tổng cộng 42.000 vệ tinh tinh đến năm 2027, gấp khoảng 20 lần số vệ tinh đang hoạt động hiện nay.

Đối thủ công nghệ cao của SpaceX là Amazon cũng có ​​kế hoạch phóng vệ tinh thử nghiệm vào cuối năm nay.

Mạng vệ tinh Starlink của SpaceX có thể cung cấp dịch vụ internet tốc độ cao, vì các vệ tinh có quỹ đạo cách bề mặt Trái đất từ ​​300 – 600 km, thấp hơn nhiều so với các vệ tinh thời tiết và các vệ tinh khác thường có quỹ đạo khoảng 36.000 km. Để truy cập Internet vệ tinh, khách hàng của Starlink chỉ cần cài đặt bộ thu phát sóng, kích thước 50 x 30 cm.

Trong email gửi đến khách hàng, SpaceX cho biết mạng Internet vệ tinh có thể đạt tốc độ 50-150 Mb/giây. Ở một số nơi, Starlink thậm chí đạt 175 Mb/giây. Trong khi đó, theo Speedtest, tốc độ Internet di động tại Việt Nam là 46 Mb/giây và băng rộng cố định là 84 Mb/giây.

Starlink hiện chủ yếu cung cấp dịch vụ Internet cho các doanh nghiệp khác nhau. Hãng tàu du lịch Hoa Kỳ Royal Caribbean Group và hãng hàng không giá rẻ Nhật Bản Zipair Tokyo nằm trong số các khách hàng của họ.

Trong cuộc chiến tranh Ukraine, nhiều cơ sở liên lạc mặt đất ở Ukraine đã bị phá hủy trong các cuộc tấn công của Nga và các dịch vụ Starlink đóng một vai trò quan trọng.

Nhà cung cấp dịch vụ kiểm tra tốc độ internet của Mỹ Ookla cho biết, xét về tốc độ, dịch vụ Starlink ít nhất có thể so sánh với các dịch vụ trên mặt đất, nhanh hơn 40% so với băng thông rộng thông thường ở Anh và nhanh gấp đôi ở Úc.

Vì Internet vệ tinh không còn yêu cầu đặt cáp nên nó có lợi thế lớn ở các vùng nông thôn và vùng sâu vùng xa với cơ sở hạ tầng thông tin liên lạc yếu kém.

Theo Euroconsult, một công ty tư vấn ngành vũ trụ châu Âu, số lượng đăng ký băng thông rộng vệ tinh trên toàn thế giới dự kiến ​​sẽ tăng hơn gấp đôi, từ 71 triệu vào năm 2022 lên 153 triệu vào năm 2031.

Morgan Stanley, ngân hàng đầu tư Phố Wall, dự đoán do nhu cầu về ô tô tự lái, thị trường toàn cầu về dịch vụ liên lạc vệ tinh từ năm 2020 – 2040 sẽ tăng gấp 13 lần lên mức 95 tỷ đô la.

Ông Adam Jonas, một nhà phân tích của công ty, cho biết các dịch vụ liên kết vệ tinh là trợ thủ đắc lực cho các phương tiện tự hành, chúng có thể liên tục cập nhật hệ thống phần mềm từ bất cứ đâu.

Tuy nhiên, thông tin liên lạc qua vệ tinh là tương đối mới và không phải không có rủi ro. Nhà điều hành vệ tinh OneWeb của Anh đã sụp đổ vào năm 2020 sau khi gặp khó khăn về tài chính và sau đó được chính phủ tài trợ.

Ngay cả SpaceX cũng không chắc chắn 100% thành công. Công ty đã phát triển thị trường trong khi nhận được các khoản trợ cấp đáng kể từ chính phủ Hoa Kỳ và các đơn đặt hàng dự án từ NASA. Chủ tịch SpaceX, bà Gwynne Shotwell, cho biết, dịch vụ Starlink sẽ hái ra tiền vào năm 2023.

Năm 2021, Starlink từng khiến người dùng Việt Nam xôn xao khi cho phép đăng ký dịch vụ với giá 99 USD mỗi tháng. Hiện thông tin trên đã bị gỡ. Tại một số thị trường khác ở Đông Nam Á như Philippines, Malaysia, Singapore, Brunei, thời gian triển khai dự kiến bắt đầu trong năm nay.

Theo các chuyên gia, nếu muốn phủ sóng tại Việt Nam, các dự án Internet vệ tinh như của Elon Musk phải có thỏa thuận thương mại với doanh nghiệp Việt đã được cấp phép cung cấp dịch vụ viễn thông truyền dẫn qua vệ tinh. Ngoài ra, dự thảo luật sửa đổi cũng bổ sung quy định về đặt trạm cổng (gateway) vệ tinh tại Việt Nam.