Ai “phanh gấp” HoSE đưa hệ thống KRX vào vận hành ngày 2-5?

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng việc HoSE trình đề xuất chấp thuận vận hành chính thức hệ thống KRX khi chưa báo cáo Bộ Tài chính, Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam và chưa có ý kiến của các đơn vị thụ hưởng như HNX, VSDC là chưa đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật. Do đó, chưa chấp thuận đề nghị của HoSE đưa hệ thống KRX vào vận hành chính thức vào ngày 2/5/2024.

Hoãn triển khai KRX vì chưa tuân thủ quy trình báo cáo

Sở Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM vừa có công văn gửi các công ty chứng khoán đề nghị dừng kế hoạch chuyển đổi hệ thống giao dịch được nêu tại công văn số 700 ngày 21/4/2024.

Theo đó, Sở Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM đã thông báo đến các công ty chứng khoán kế hoạch chuyển đổi hệ thống giao dịch mới chuẩn bị cho triển khai chính thức.

Theo lộ trình, ngày 27,28 và 29/4: Sở Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM thực hiện chuyển đổi hệ thống giao dịch. Các công ty chứng khoán chủ động có kế hoạch và thực hiện các công việc chuẩn bị để đồng bộ triển khai.

Ngày 30/4: Các công ty chứng khoán thực hiện kiểm tra chuyển đổi. Ngày giao dịch trên hệ thống là 2/5. Dữ liệu giao dịch là dữ liệu cuối ngày 26/4. Các công ty chứng khoán kiểm tra giao dịch thông suốt trên hệ thống của mình với hệ thống mới của Sở như ngày giao dịch bình thường, tuyệt đối không dùng phần mềm nhập lệnh tự động và thử nghiệm tình huống bất thường, không thực tế.

Cuối ngày 30/4, dựa vào kết quả kiểm thử, Sở sẽ thông báo triển khai chính thức hệ thống giao dịch mới. Trong trường hợp không triển khai chính thức, các công ty chứng khoán chủ động chuẩn bị hệ thống để tiếp tục giao dịch trên hệ thống giao dịch hiện tại.

Ngày 2/5: Dự kiến triển khai chính thức hệ thống giao dịch mới.

Tuy nhiên, lộ trình một lần nữa bị thay đổi do Ủy ban Chứng khoán không chấp nhận do HoSE không tuân thủ một số quy định nêu trên.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng việc HoSE trình đề xuất chấp thuận vận hành chính thức hệ thống KRX khi chưa báo cáo Bộ Tài chính, Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam và chưa có ý kiến của các đơn vị thụ hưởng như HNX, VSDC là chưa đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật.

Hệ thống KRX hiện chưa có biên bản nghiệm thu tổng thể giữa chủ đầu tư, nhà thầu và các đơn vị thụ hưởng là chưa đảm bảo tuân thủ quy định tại Nghị định 73 ngày 5-9-2019 của Chính phủ quy định quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước. Báo cáo của HOSE cũng chưa thể hiện hệ thống KRX đã được đơn vị chủ quản phê duyệt cấp độ an toàn thông tin (cấp độ 4) theo quy định.

Về sự chuẩn bị của thành viên, hiện chưa có văn bản chính thức của các thành viên về tính sẵn sàng kết nối hệ thống KRX cũng như khả năng cung cấp dịch vụ giao dịch chứng khoán cho nhà đầu tư sau khi kết nối với hệ thống KRX.

Về phương án cho trường hợp quay lại hệ thống cũ nêu tại tờ trình của HOSE, UBCKNN yêu cầu VNX, HOSE, HNX và VSDC thực hiện báo cáo và có phương án giải quyết các nội dung liên quan đến hệ thống KRX.

Căn cứ các nội dung nêu trên, UBCKNN cho rằng chưa có đủ cơ sở để chấp thuận đề nghị của HoSE đưa hệ thống KRX vận hành chính thức vào ngày 2-5-2024.

Cơ quan này yêu cầu các Sở Giao dịch Chứng khoán, VDSC chịu trách nhiệm trước pháp luật về đảm bảo hệ thống giao dịch, đăng ký, lưu ký, thanh toán bù trừ hiện tại vận hành an toàn, ổn định và thông suốt trong mọi tình huống.

Hệ thống KRX đã sẵn sàng hoạt động

Trước đó, ông Phạm Hồng Sơn, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán nhà nước, cho biết việc kiểm tra hệ thống KRX cơ bản đã hoàn tất những bước cuối cùng để đưa hệ thống vào “go live” đang tiếp tục diễn ra.

Theo ông Sơn, đây là một sự kỳ vọng đúng đắn của thị trường vì nó sẽ mở ra cho thị trường có thể triển khai nhiều sản phẩm mới.

Tuy nhiên, việc cho phép các sản phẩm mới đưa vào hoạt động hay không sẽ cần cân nhắc, xem xét lại khung pháp lý.

Cũng theo ông Sơn, việc triển khai sản phẩm mới còn cần xem xét sự phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thị trường trên cơ sở quản lý được rủi ro, đảm bảo an toàn hệ thống.

Ngoài ra, nhà đầu tư và công ty chứng khoán cũng cần làm quen với hệ thống mới.

Đáp ứng yêu cầu nâng hạng thị trường

Một lãnh đạo Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho biết việc KRX được chính thức đưa vào hoạt động sẽ là tiền đề quan trọng giải quyết nút thắt ký quỹ trước giao dịch (prefunding) đối với việc nâng hạng thị trường.

KRX khi được đưa vào vận hành sẽ tạo ra cơ sở hạ tầng cần thiết để triển khai mô hình đối tác bù trừ trung tâm (CCP).

Với CCP, hoạt động thanh toán giữa các thành viên thị trường cũng diễn ra nhanh hơn, đẩy nhanh vòng quay tiền lưu thông trong hoạt động giao dịch giữa các nhà đầu tư trên thị trường.

“Prefunding là yêu cầu quan trọng trong xét duyệt nâng hạng của các tổ chức đóng vai trò quyết định như MSCI và FTSE Russell. Gỡ được nút thắt prefunding, Việt Nam sẽ tiến gần hơn tới quá trình nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi”, vị này nói.

Hệ thống KRX và 9 năm trì hoãn

KRX là hệ thống công nghệ thông tin điều hành và quản lý giao dịch trên thị trường chứng khoán của Hàn Quốc, được HoSE ký kết chuyển giao công nghệ với Sở Giao dịch chứng khoán Hàn Quốc (KRX) vào tháng 12-2012.

Gói thầu thiết kế, cung cấp lắp đặt và chuyển giao hệ thống công nghệ thông tin này có trị giá khoảng 600 tỉ đồng, HoSE là đơn vị chủ đầu tư.

Ban đầu KRX được dự kiến hoàn thành vào năm 2015, thay thế hệ thống hiện tại của Thái Lan. Tuy nhiên hết năm 2015, tiến độ KRX vẫn bỏ ngỏ.

Đến năm 2016, HoSE “tái” khởi động dự án và khẳng định sẽ hoàn thành năm 2017, cam kết sẽ hoàn thành năm 2021 nhưng cái kết không khác trước.

Trong lần gần đây nhất, hệ thống công nghệ thông tin mới được “hứa hẹn” sẽ vận hành chính thức cuối năm 2023, rồi vẫn “trễ hẹn”.

Nguyên Hương (t/h)