Bị cắt nguồn cung khí, hàng trăm DN công nghiệp và gần 500 xe buýt có nguy cơ dừng hoạt động

Hàng trăm doanh nghiệp công nghiệp và gần 500 xe buýt công cộng tại TPHCM đang sử dụng CNG đứng trước nguy cơ phải ngừng hoạt động từ ngày 1/1/2026 khi Công ty Dầu khí Việt Nam (PV GAS D) thông báo ngừng cung cấp khí thiên nhiên để sản xuất CNG.

Theo văn bản kiến nghị gửi Ủy ban Cạnh tranh quốc gia của Công ty Cổ phần Kinh doanh khí miền Nam (KNM), Công ty Cổ phần Phân phối khí thấp áp Dầu khí Việt Nam (PV GAS D) đã chính thức gửi thông báo sẽ ngừng cung cấp khí thiên nhiên để sản xuất khí thiên nhiên nén (CNG) cho công ty này kể từ ngày 1/1/2026.

Theo nội dung văn bản số 803 ngày 18/12/2025, các hợp đồng mua bán khí giữa hai bên sẽ hết hiệu lực vào thời điểm 24h ngày 31/12/2025 và PV GAS D sẽ chấm dứt việc giao nhận khí.

“Trước tình hình các nguồn khí trong nước hiện nay đã vào giai đoạn suy giảm mạnh, theo chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Công thương, hằng năm, nguồn khí thiên nhiên của PV GAS được ưu tiên cung cấp cho sản xuất điện, nếu cần thiết có thể giảm sản lượng khí cấp cho các hộ tiêu thụ khác nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Do đó, trên nguyên tắc đảm bảo cơ sở thực hiện hợp đồng, giai đoạn vừa qua, PV GAS D chưa thể ký kết gia hạn hợp đồng mua bán khí với khách hàng sản xuất CNG khi chưa đủ thông tin đảm bảo về nguồn khí cung cấp”, PV GAS D thông tin.

Việc nguồn cung khí thiên nhiên duy nhất bị cắt khiến khách hàng của KNM – bao gồm hàng trăm doanh nghiệp công nghiệp và gần 500 xe buýt công cộng tại TP.HCM đang sử dụng CNG đối diện nguy cơ phải ngừng hoạt động từ ngày 1/1/2026.

PV GAS quản lý nguồn cung cấp khi độc quyền

Hiện Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS) – công ty mẹ của PV GAS D là đơn vị duy nhất được Nhà nước giao nhiệm vụ thu gom, vận chuyển và phân phối khí từ các mỏ khí tại Việt Nam. Tại Việt Nam không tồn tại bất kỳ nguồn cung khí thiên nhiên thương mại nào khác ngoài hệ thống do PV GAS quản lý.

Theo đó, KMN cho rằng việc PV GAS D đề nghị doanh nghiệp này “tự tìm phương án thay thế” trong vòng 13 ngày (kể từ ngày PV GAS D gửi văn bản thông báo) là không khả thi.

Việc chấm dứt cung cấp khí trong điều kiện độc quyền tuyệt đối này đặt KMN và các khách hàng đang sử dụng CNG vào tình thế không có lựa chọn thay thế về mặt kỹ thuật và thương mại.

Hiện KMN đang nhận từ PV GAS D tại khu công nghiệp Mỹ Xuân (Phú Mỹ) và Hiệp Phước (TP.HCM) để nén thành CNG, từ đó cung cấp cho các khách hàng là các doanh nghiệp sản xuất trong các lĩnh vực thép, kim loại, gạch men, gốm sứ, thủy tinh, thực phẩm và dệt nhuộm… và gần 500 xe buýt công cộng tại TP.HCM.

Đa số các khách hàng CNG nằm xa hệ thống đường ống khí, phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn CNG do KMN cung cấp. Nếu nguồn khí bị cắt, hoạt động sản xuất sẽ bị gián đoạn. Chỉ một số ít các doanh nghiệp buộc phải chuyển sang các loại nhiên liệu khác với chi phí cao hơn, rất nhiều doanh nghiệp phải dừng sản xuất do hệ thống công nghệ đã đầu tư chỉ sử dụng được CNG.

Hệ quả là hoạt động kinh tế khu vực bị ảnh hưởng, môi trường đầu tư bị ảnh hưởng và người lao động đứng trước nguy cơ mất việc làm.

Giao thông công cộng tại TP.HCM có nguy cơ tê liệt với quy mô phục vụ khoảng 80.000 lượt hành khách mỗi ngày của gần 500 xe buýt sử dụng CNG.

Nếu bổ sung bằng các xe sử dụng dầu sẽ làm chi phí vận hành tăng từ 30 – 40%, gia tăng áp lực lên ngân sách trợ giá của TP…

Năm 2024, khoảng 146 triệu Sm³ CNG được KMN cung cấp cho hàng trăm khách hàng trong các khu công nghiệp tại TP.HCM, Đồng Nai, Tây Ninh, Cần Thơ… Theo báo cáo của KMN, từ ngày 1/4/2025, giá khí CNG cho xe buýt đã tăng khoảng 1 USD/mmBTU, làm chi phí nhiên liệu của doanh nghiệp vận tải đội lên đáng kể so với giai đoạn trước.

Nhiều doanh nghiệp đầu tư nước ngoài kiến nghị

Theo tin từ báo Tuổi Trẻ, Công ty TNHH Sojitz Việt Nam (Nhật Bản) đã gửi kiến nghị khi chịu tác động trực tiếp từ việc doanh nghiệp đầu mối ngừng cung cấp khí.

Công ty TNHH Sojitz Việt Nam (Nhật Bản) cho biết từ năm 2013, với các cam kết về nguồn cung cấp khí lâu dài từ PV GAS, các bên đã ký hợp đồng mua khí VNG. Doanh nghiệp này đã đầu tư toàn bộ hệ thống thiết bị, đường ống để cung cấp CNG cho khách hàng trong Khu công nghiệp Long Đức (Đồng Nai) (Tập đoàn Sojitz là liên danh nhà đầu tư Khu công nghiệp Long Đức).

Nhiều nhà đầu tư Nhật Bản đầu tư vào Khu công nghiệp Long Đức đã ký hợp đồng mua khí với thời hạn 10 năm, gia hạn 10 năm mỗi lần, tức thời hạn hợp đồng mua bán khí với KMN hiện kéo dài đến năm 2033. Tuy nhiên, việc PV GAS không có nguồn khí và duy trì chính sách giá khí bán cho KMN như trước đây, khiến cho chi phí giá thành rất cao và không thể bán được với mức giá hiện nay.

Việc chuyển đổi nhiên liệu khác là LNG cũng là rất khó khăn bởi mức giá rất cao.

Theo Công ty Sojitz, đây là sự việc nghiêm trọng vì nếu hợp đồng chấm dứt, công ty sẽ không thể có nguồn CNG cho khách hàng, nhà máy buộc phải dừng sản xuất hàng loạt, gây đứt chuỗi cung ứng và hệ lụy rất lớn cho môi trường đầu tư.

Công ty tôn Nam Kim (KCN Đồng An 2, phường Bình Dương, TP.HCM) cũng trong tình cảnh tương tự, cho biết nguy cơ dừng sản xuất đột ngột sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến các đơn hàng xuất khẩu và trong nước, gây đứt gây chuỗi cung ứng tôn thép…

Nguyễn Minh