Bộ Tài chính Hoa Kỳ xác định Việt Nam thao túng tiền tệ

Phát hiện của Bộ Tài chính Hoa Kỳ có thể dẫn tới việc áp dụng các mức thuế trừng phạt đối với lốp xe nhập khẩu từ Việt Nam.

Cuối ngày thứ Hai (24/8) giờ địa phương, Bộ Tài chính Hoa Kỳ tuyên bố rằng Việt Nam đã giảm giá đồng tiền của mình vào năm 2019, theo tờ Wall Street Journal. Phát hiện này được cho là có thể dẫn tới việc áp thuế đối với các sản phẩm lốp xe từ Việt Nam. 

Đây là trường hợp đầu tiên mà phía Mỹ thực hiện biện pháp thuế quan đối với các quốc gia bị cáo buộc thao túng tiền tệ kể từ khi các quy định mới của Mỹ có hiệu lực từ tháng 4/2020. Điều này là một phần của hệ thống thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp cho phép các công ty Mỹ tìm cách khắc phục các khoản trợ cấp của chính phủ nước ngoài để tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm hàng hoá của họ. 

Vấn đề thao túng tiền tệ đã được chính phủ Mỹ lưu tâm từ lâu, đặc biệt khi Trung Quốc bị cáo buộc đã hạ thấp tỷ giá hối đoái khiến sản phẩm hàng hoá nước này có giá rẻ hơn các đối thủ cạnh tranh trên trường quốc tế, bao gồm cả sản phẩm của Mỹ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, Trung Quốc đã không có những hành động rõ ràng để giảm tỷ giá hối đoái, và do đó, thử nghiệm đầu tiên của chính sách này đã rơi vào Việt Nam.

Theo Bộ Tài chính Hoa Kỳ, tiền đồng của Việt Nam bị định giá thấp hơn 4,7%. Bộ cũng kết luận rằng chính phủ Việt Nam đã có những hành động cụ thể, thông qua Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, để giảm tỷ giá hối đoái bằng cách mua 22 tỷ đô la dự trữ ngoại hối.

Theo Wall Street Journal, sản phẩm Việt Nam bị áp thuế gồm lốp xe du lịch và xe tải nhẹ có giá trị nhập khẩu khoảng 470 triệu USD trong năm 2019, chiếm chưa tới 1% tổng giá trị hàng nhập khẩu Việt Nam vào Mỹ trong cùng năm với tổng trị giá 67 tỷ USD.

Cáo buộc của Bộ Tài chính Mỹ đã đưa ra một loạt các khoản trợ cấp không công bằng của chính phủ Việt Nam cho các nhà sản xuất lốp xe chở khách và xe tải nhẹ. Ngoài việc phá giá tiền tệ, Bộ Thương mại Mỹ cho biết họ đang điều tra việc Việt Nam sử dụng các chương trình thuế, trợ cấp thay thế nhập khẩu, viện trợ không hoàn lại và các khoản vay do chính phủ cung cấp để thúc đẩy ngành sản xuất lốp xe của mình. 

Bộ Thương mại hiện chưa đặt ra mức thuế cuối cùng trong trường hợp này, nhưng thông thường thuế đối kháng sẽ được đặt ở mức bù đắp lợi thế của trợ cấp. Nếu đồng tiền được định giá thấp hơn khoảng 5%, có thể dẫn đến mức thuế bổ sung 5%.

Tuy nhiên, Mark Sobel, một cựu quan chức cấp cao của Bộ Tài chính Hoa Kỳ cho biết phát hiện của Bộ Tài chính có nhiều điểm còn cần làm rõ.

Nói với tờ Wall Street Journal, ông Sobel cho biết: “Không có phương pháp chính xác và được đồng thuận nào để đo lường việc định giá thấp tiền tệ, chứ đừng nói đến một cặp tỷ giá hối đoái song phương.” Ông cho rằng nếu các quốc gia khác làm theo hoặc phản ứng, điều này có thể gây tổn hại đến hệ thống tiền tệ quốc tế.

Ông Sobel cũng nói từ việc này, Mỹ có khả năng sẽ điều chỉnh các phương pháp luận của mình để xác định rằng một loạt các loại tiền tệ đang bị định giá thấp, từ đó tăng thuế quan đối với nhiều quốc gia. Nhưng điều này cũng dẫn đến việc các quốc gia khác có thể làm theo, ví dụ, bằng cách tuyên bố rằng các hành động của Cục Dự trữ Liên bang để giảm lãi suất và mua trái phiếu chính phủ có tác động làm giảm tỷ giá hối đoái của Hoa Kỳ. 

“Họ có thể phát minh ra các phương pháp luận của riêng họ để áp đặt thuế quan của riêng họ,” ông nói.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế trong một đánh giá chính thức về các chính sách của Mỹ vào tháng trước cũng cho biết “thuế đối kháng dựa trên tiền tệ có thể dẫn đến trả đũa, khiến các quốc gia khác lặp lại các chính sách như vậy bằng cách đưa ra các phương pháp luận của riêng họ, và từ đó khiến quan hệ thương mại căng thẳng.”

Bộ trưởng Công thương Việt Nam Trần Tuấn Anh đã phản bác lại tuyên bố của Bộ Tài chính Mỹ về việc Việt Nam phá giá đồng tiền của mình. Ông cho biết Việt Nam chỉ đơn giản là thực hiện các chính sách tiền tệ bình thường và các chính sách này “không được thiết kế cho mục đích tạo lợi thế cạnh tranh cho xuất khẩu”.

Ông Tuấn Anh cũng cho biết không có phương pháp luận rõ ràng nào để xác định một đồng tiền bị định giá thấp bao nhiêu và các chính sách tiền tệ nên được giải quyết tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế hoặc Tổ chức Thương mại Thế giới, thay vì thông qua thuế quan đơn phương.

Lê Xuân (theo WSJ)

Xem thêm: