Căng thẳng Hoa Kỳ – Brazil leo thang, Tổng thống Brazil tuyên bố đáp trả tương xứng thuế 50% của Hoa Kỳ

Ngày 9/7, cả Brazil đảo lộn bởi bức thư thông báo mức thuế “có đi có lại” tăng gấp 5 lần từ Tổng thống Dolnald Trump. Lý do tăng thuế không nằm ở mức thâm hụt thương mại giữa hai quốc gia mà là quyền tự do thông tin, tự do bầu cử và vấn đề nhân quyền. 

• Tổng thống Trump đe dọa các đối tác BRICS bằng mức thuế quan bổ sung

Ngày 9/7, Tổng thống Hoa Kỳ Dolnald Trump đã gửi thư tới Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva thông báo về mức thuế có đi có lại mới áp dụng lên tất cả các hàng hóa của Brazil xuất khẩu vào Hoa Kỳ.

Brazil bất ngờ với mức thuế tăng gấp 5 lần

Điều bất ngờ đối với Brazil là mức thuế mới công bố cao gấp 5 lần mức thuế Hoa Kỳ áp đặt cho quốc gia này hồi đầu tháng 4. Cụ thể:

“Bắt đầu từ 1/8, Hoa Kỳ sẽ đánh thuế 50% lên tất cả các hàng hóa của Brazil chuyển vào Hoa Kỳ, mức thuế trên chưa bao gồm thuế theo ngành hàng. Hàng hóa chuyển tải để né thuế sẽ bị đánh mức thuế cao hơn.” – ông Trump viết trong thư.

Nếu vì bất kỳ lý do gì, Brazil điều chỉnh thuế tăng cao hơn mức hiện tại, thì mức thuế tăng thêm đó sẽ được cộng vào con số 50% mà Hoa Kỳ đã thông báo, ông Trump nói thêm.

Ông Trump cũng nhấn mạnh rằng, mức 50% là thấp so với mức thuế cần phải có để thực thi quan hệ thương mại công bằng.

Với các công ty Brazil đặt nhà máy sản xuất tại Mỹ sẽ không phải chịu mức thuế này, và được hưởng những ưu đãi về thủ tục rất nhanh và chuyên nghiệp.

Lý giải về nguyên nhân tăng thuế, ông Trump viết trong thư rằng, “cách mà chính quyền Brazil hiện nay đang đối xử với cựu Tổng thống Jair Bolsonaro – người mà ông và các lãnh đạo trên thế giới “đã biết, làm việc, và rất kính trọng” là sự ô nhục quốc tế. Phiên tòa này không nên diễn ra. Đây là cuộc săn phù thủy cần phài CHẤM DỨT NGAY LẬP TỨC.”

Bên cạnh đó, ông Trump cũng nêu thêm lý do Brazil đã có những cuộc tấn công ngầm vào các cuộc bầu cử tự do và quyền tự do ngôn luận cơ bản của người Mỹ. Ồng dẫn chứng việc Tòa án Tối cao Brazil đã ban hành hàng trăm lệnh kiểm duyệt bí mật và bất hợp pháp các nền tảng mạng xã hội của Hoa Kỳ, đe dọa phạt hàng triệu đô la và trục xuất các nền tảng này ra khỏi thị trường truyền thông của Brazil.

Brazil phản pháo

Ngay khi nhận được thư của Tổng thống Hoa Kỳ, Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva đã triệu tập cuộc họp khẩn cấp với Phó Tổng thống và Bộ trưởng Tài chính vào tối ngày 09/07 để đối phó.

Trong tuyên bố sau cuộc họp đăng trên nền tảng mạng xã hội X, ông Lula bác bỏ hoàn toàn cáo buộc của ông Trump về thương mại không công bằng, nhấn mạnh rằng thực tế Mỹ đang có thặng dư thương mại với Brazil. Hiện Mỹ là đối tác thương mại lớn thứ hai của Brazil sau Trung Quốc.

Về lý do ông Trump nêu ra để tăng thuế, ông Lula phản hồi:

“Brazil là một quốc gia có chủ quyền với các thể chế độc lập và không chấp nhận bất kỳ ai kiểm soát. Quá trình xét xử người lên kế hoạch lật đổ chính quyền là trách nhiệm duy nhất của hệ thống tư pháp Brazil, do đó, không chịu bất kỳ sự can thiệp hoặc đe dọa nào vi phạm tính độc lập của các thể chế quốc gia“.

Về việc hạn chế nền tảng kỹ thuật số, ông Lula nói “ở Brazil quyền tự do ngôn luận không được nhầm lẫn với hành vi hung hăng và bạo lực. Nếu muốn hoạt động tại Brazil, các công ty trong và ngoài nước đều phải tuân thủ luật pháp Brazil“.

Trước đó, vào ngày 07/07, ông Lula đã lên tiếng phản đối ông Trump sau khi lãnh đạo Mỹ đe dọa áp thêm thuế quan 10% lên nhóm BRICS – khối các nước đang phát triển đang tổ chức hội nghị thượng đỉnh tại Rio de Janeiro.

“Thế giới đã thay đổi. Chúng ta không cần một hoàng đế“, ông Lula tuyên bố với báo giới khi được hỏi về khả năng Mỹ đánh thuế BRICS.

Nhà lãnh đạo Brazil tiếp tục nhấn mạnh: “Chúng tôi là những quốc gia có chủ quyền. Nếu ông ấy cho rằng mình có thể áp thuế quan thì các nước khác cũng hoàn toàn có quyền áp thuế đáp trả”.

Tình hình càng căng thẳng hơn vào ngày 09/07, khi Bộ Ngoại giao Brazil quyết định triệu tập đại diện lâm thời Đại sứ quán Mỹ để phản đối mạnh mẽ một tuyên bố của Washington bênh vực cựu Tổng thống Bolsonaro.

Tác động của căng thẳng thương mại Hoa Kỳ – Brazil

Thông tin thuế quan đã tác động ngay lập tức đến thị trường tài chính Brazil. Đồng Real mất hơn 2% giá trị so với USD, trong khi các công ty lớn như nhà sản xuất máy bay Embraer và tập đoàn dầu khí Petrobras chứng kiến cổ phiếu giảm mạnh.

Về phía thị trường Mỹ, xuất hiện lo ngại giá và nguồn cung của một số mặt hàng Brazil đang cung cấp chủ yếu như nước cam, cà phê, thịt bò, đường, ethanol,… sẽ có biến động mạnh. Hiện Brazil đang cung cấp 1/3 lượng cà phê, 1/2 lượng nước cam tiêu thụ tại thị trường Mỹ,

Ibiapaba Netto, Giám đốc điều hành của nhóm ngành nước cam Brazil CitrusBR, cảnh báo: “Biện pháp này không chỉ ảnh hưởng đến Brazil mà còn cả toàn bộ ngành công nghiệp nước cam Mỹ, nơi tuyển dụng hàng ngàn người và đã có Brazil làm nhà cung cấp chính trong nhiều thập kỷ“.