Gánh nặng nợ quá lớn của Trung Quốc chỉ ra những vấn đề nghiêm trọng hơn

Tổng quy mô nợ của nền kinh tế Trung Quốc hiện lên tới khoảng 51.900 tỷ USD, gần gấp 3 lần Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của quốc gia này, cao nhất từ trước tới nay. Bắc Kinh cuối cùng đã bắt đầu thừa nhận những vấn đề tài chính nghiêm trọng của mình, theo Forbes.

Theo số liệu được thống kê gần nhất, nợ của tất cả các loại, gồm: nợ nhà nước, nợ tư nhân và nợ trong tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế của Trung Quốc lên tới tương đương 51.900 tỷ USD, cao gần gấp 3 lần GDP của nước này.

Đây là mức cao nhất được ghi nhận trong 27 năm kể từ khi Bắc Kinh lần đầu tiên bắt đầu theo dõi các số liệu thống kê như vậy.

Gần đây, chính quyền Bắc Kinh đã công bố một luật ổn định tài chính mới mà theo Phó Chủ tịch Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) Lưu Quốc Cường, nhằm mục đích kiểm soát rủi ro.

Vài tuần trước, Bắc Kinh đã sử dụng các biện pháp tháo gỡ khó khăn cho bất động sản đang gặp khủng hoảng. Tuy vậy, các biện pháp như vậy có thể mang lại sự cứu trợ tạm thời, nhưng chúng không thể giải quyết những rắc rối kinh tế sâu sắc hơn của Trung Quốc và sự phản ánh của chúng trên thị trường tài chính.

Các vấn đề dường như chỉ trở nên tồi tệ hơn. Theo Tổ chức Tài chính và Phát triển Quốc gia do Bắc Kinh hậu thuẫn, chính quyền địa phương sẽ phát hành khoản nợ mới vào năm tới khoảng 4.000 tỷ nhân dân tệ, tương đương 570 tỷ USD.

Nợ nần của Trung Quốc vượt xa những gánh nặng mà Mỹ phải đối mặt. Gần đây nhất là năm 2020, tổng nợ ở Hoa Kỳ so với GDP đã vượt quá Trung Quốc. Nhưng tính đến giữa năm 2022, gánh nặng nợ tương đối của Trung Quốc cao hơn 40% so với Mỹ.

Chính quyền địa phương của Trung Quốc dường như là thủ phạm trong các khoản nợ tổng thể của nó. Không phải là các địa phương đã tuân theo các chính sách hoang phí. Chúng là công cụ của các nhà hoạch định Trung ương ở Bắc Kinh.

Khi những người lập kế hoạch đó khởi động một chương trình chi tiêu, chẳng hạn như kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng gần đây, họ áp đặt lên chính quyền địa phương để phát hành khoản nợ cần thiết để tài trợ cho nỗ lực này.

Khoản nợ này đã tăng 11% cho đến giữa năm 2022, giai đoạn gần đây nhất mà dữ liệu có sẵn, đủ nhanh để vượt qua sự sụt giảm vay tư nhân khiêm tốn do triển vọng kinh tế mơ hồ thúc đẩy.

Đằng sau những xu hướng đáng sợ này là hai vấn đề cơ bản khác mà nền kinh tế Trung Quốc và thị trường tài chính của nước này phải đối mặt.

• Trung Quốc chính thức công bố sụt giảm dân số, lần đầu tiên kể từ 1961

Đầu tiên trong số này là mệnh lệnh nhân khẩu học của Trung Quốc. Bởi vì Bắc Kinh trong nhiều thập kỷ đã áp đặt quy tắc 1 con đối với các gia đình, Trung Quốc hiện có rất ít lao động trẻ để hỗ trợ dân số nghỉ hưu lớn không tương xứng, một vấn đề sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn trong những năm tới.

Một bản tóm tắt của Trung tâm Nghiên cứu Pew ước tính rằng dân số Trung Quốc đã bắt đầu giảm và chẳng mấy chốc nền kinh tế sẽ có ít hơn 3 người trong độ tuổi lao động cho mỗi người về hưu. Bởi vì 3 công nhân này không thể tạo ra thặng dư cần thiết, Bắc Kinh sẽ phải sử dụng nợ để hỗ trợ nghĩa vụ lương hưu an sinh xã hội của mình.

Có lẽ ở mức độ cơ bản hơn (nếu người ta có thể tưởng tượng được), khoản nợ cũng phản ánh một điều cần thiết của quản lý kinh tế cộng sản. Không giống như một hệ thống chủ yếu dựa trên thị trường, nơi các tác nhân đa dạng theo đuổi nhiều khoản đầu tư khác nhau, sự phụ thuộc của Trung Quốc vào định hướng tập trung do các doanh nghiệp nhà nước thống trị có xu hướng chuyển các nguồn lực kinh tế vào một số chương trình lớn.

Khi những điều này thành công, kết quả rất ấn tượng, nhưng khi họ bỏ lỡ các nhu cầu kinh tế cơ bản, thiệt hại và các khoản nợ đi kèm có thể tăng lên một tỷ lệ lớn.

Những thất bại trong phát triển bất động sản gần đây là dấu hiệu. Các công ty tư nhân có liên quan, chắc chắn, nhưng quy mô của những thất bại dù sao cũng phản ánh sự nhấn mạnh rất lớn mà các nhà quy hoạch trung tâm trước đây đặt vào xây dựng nhà ở, trên thực tế lớn đến mức ở thời kỳ đỉnh cao, lĩnh vực này chiếm 30% nền kinh tế.

Trung Quốc có thể đã thay đổi hướng đi kể từ đó, nhưng khoản nợ vẫn còn, và những diễn biến thất bại không thể hỗ trợ nó. Bất động sản cũng không phải là sai lầm duy nhất. Các lỗi khác như vậy đã góp phần làm cho khoản nợ nhô ra hiện đang rất rõ ràng trong các số liệu.

Gánh nặng nợ nần theo đó sẽ có xu hướng làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc. Bởi vì nhân khẩu học của Trung Quốc sẽ không sớm thay đổi và vì Chủ tịch Tập Cận Bình đang tập trung quyết định kinh tế thậm chí nhiều hơn so với trước đây, nên có vẻ như vấn đề nợ sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn, với tất cả những tác động có hại của nó đối với tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế.