Giới kinh doanh Mỹ lạc quan hơn về tương lai

Sự lạc quan đang tăng lên nhưng liệu nó có trở thành sự tăng trưởng kinh tế thật hay không vẫn còn phải chờ xem.

Chỉ số lạc quan của giới kinh doanh tăng vọt – lên tới mức cao nhất trong vòng nhiều năm bất chấp thực tế rằng sự hồi phục của nền kinh tế kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 vẫn còn kém hơn mong đợi, với tăng trưởng GDP chậm chạp. Vậy điều gì đã làm cho các chủ doanh nghiệp tự tin đến vậy?

Câu trả lời là sự kết hợp hài hòa của các chỉ số kinh tế tích cực, bắt đầu từ cuối năm ngoái, cộng với nhiều lời hứa có lợi cho giới doanh nghiệp từ tân tổng thống – bao gồm cải cách thuế, nới lỏng quy định kinh doanh, thay thế chương trình bảo hiểm mới và tăng đầu tư cơ sở hạ tầng. Mặc dù Tổng thống Donald Trump chưa có thời gian để cho thấy ông có thể thực hiện những lời hứa này hay không, niềm tin kinh doanh chắc chắn đang lan tỏa.

Theo khảo sát các lãnh đạo doanh nghiệp thường niên của ngân hàng JPMorgan Chase, 76% các lãnh đạo doanh nghiệp quy mô vừa tin rằng chính quyền mới sẽ có ảnh hưởng tích cực lên nền kinh tế và hoạt động kinh doanh của họ. Bản khảo sát được thực hiện với 1.400 người tham gia, kết thúc vào ngày phát biểu nhậm chức của Trump, 20/1/2017.

“Sự lạc quan đang ở mức cao nhất – và sự bi quan thì ở mức thấp nhất – trong 7 năm qua”, báo cáo khảo sát kết luận.

Niềm tin trong các doanh nghiệp nhỏ thậm chí còn lớn hơn. Trong tháng 1 và tháng 2, chỉ số lạc quan của các doanh nghiệp nhỏ tăng lên đến mức cao nhất trong 43 năm qua, theo Liên đoàn Kinh doanh Độc lập Quốc gia (NFIB).

“Có thể thấy rõ qua dữ liệu của chúng tôi rằng niềm tin đã tăng vọt sau cuộc bầu cử bởi vì các chủ sở hữu doanh nghiệp nhỏ dự đoán sẽ có sự thay đổi trong chính sách,” Chủ tịch NFIB và CEO Juanita Duggan chỉ ra trong một báo cáo.

Tăng trưởng việc làm mạnh mẽ vài tháng qua đang củng cố cho niềm tin này. Số lượng việc làm đã tăng lên 235.000 trong tháng 2, cùng với tốc độ tăng lươngvừa phải.

Ông Jay Timmons, CEO của Hiệp hội Các nhà sản xuất quốc gia, bình luận về số việc làm trong tháng 2 trong một phát biểu: “tin tức ngày hôm nay là một chỉ số khác thể hiện hoạt động kinh tế tăng lên tích cực nhờ hiệu ứng ‘Trump bùng nổ’. Trên khắp nước Mỹ, các nhà sản xuất rất tự tin và giới kinh doanh tiếp tục lạc quan hơn, bởi vì Tổng thống Donald Trump tập trung mạnh vào những chính sách mà sẽ khiến số lượng việc làm ở Mỹ tăng cao.”

Hy vọng của doanh nghiệp nhỏ

Sự lạc quan ngày càng tăng của các doanh nghiệp nhỏ đại chúng có thể là một dấu hiệu quan trọng cho tăng trưởng kinh tế năm 2017, vốn gặp nhiều khó khăn tồn tại  kể từ cuộc Đại suy thoái.

Beth Goldberg, Giám đốc cơ quan quản lý doanh nghiệp vừa và nhỏ ở New York cho biết, trong năm tháng đầu tiên của năm tài chính năm nay, cho vay doanh nghiệp nhỏ tăng 8,5% so với năm ngoái.

“Những khoản vay này đã hỗ trợ cho việc tạo thêm và duy trì 5.500 việc làm” ở thành phố New York, bà Goldberg nói.

Các doanh nghiệp đang dùng đến nguồn vốn vay để thuê thêm người, mua hàng hóa, và đầu tư vào các thiết bị với hy vọng vào tương lai.

Theo một cuộc điều tra gần đây của Wells Fargo, ngành xây dựng cũng lạc quan hơn. Đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng phi dân dụng, các chuyên gia hy vọng kế hoạch tăng chi tiêu cho cơ sở hạ tầng của Trump và lợi nhuận công ty tăng sẽ là động lực cho sự phát triển.

“Tôi vẫn chưa trực tiếp nhìn thấy một sự gia tăng nào trong hoạt động kinh doanh. Nhưng tôi tin nó sẽ tăng lên. Tôi nghe thấy có nhiều cơ hội đầu tư ngoài kia, điều đó có nghĩa là trong một năm tới sẽ có nhiều dự án,” ông William Diaz, chủ công ty dây cáp ESC, một nhà thầu chuyên môn ở New York, chuyên thiết kế và lắp đặt hệ thống dây cáp cho các dự án xây dựng.

“Đặc biệt là khi các doanh nghiệp lớn nhiều việc, họ sẽ không thể đấu thầu các dự án nhỏ, vì vậy họ để cho các nhà thầu chuyên môn làm các công việc đó. Ngay bây giờ tôi đang đấu thầu một công việc mà trước đây một năm tôi còn không có cơ hội tham gia. Giờ tôi nằm trong danh sách lựa chọn. Khả năng là tôi sẽ thắng thầu,” Diaz nói.

Diaz đã đầu tư vào thiết bị trị giá 15.000 đến 20.000 USD để chuẩn bị cho công việc xây dựng mới mà anh hy vọng sẽ sớm bắt đầu.

Cô Rachel Beider, một chuyên gia mat-xa và sở hữu hai cơ sở nghỉ dưỡng ở Brooklyn, cũng bắt đầu năm mới với một triển vọng tích cực hơn. Công việc kinh doanh của cô đã khởi sắc sau cuộc bầu cử.

“Chúng tôi thực sự đã thấy hoạt động kinh doanh phát triển sau cuộc bầu cử. Và sau buổi lễ nhậm chức, lượng khách hàng của chúng tôi tăng mạnh và chúng tôi bắt đầu thường xuyên có được nhiều khách hàng hơn,” cô Beider nói.

Cô đã thuê 48 nhân viên và dự định sẽ thuê thêm người.

“Năm ngoái, trung bình chúng tôi có 50 khách hàng mỗi tuần. Năm nay con số đó là 70,” cô cho biết.

Cô Beider hy vọng mình sẽ phá vỡ mức doanh thu 1 triệu USD trong năm nay.

Dễ dàng tiếp cận nguồn vốn

Việc vay vốn dễ dàng do lãi suất thấp những năm gần đây và có nhiều kênh tài trợ vốn do các hãng công nghệ tài chính (fintech) cung cấp, là những yếu tố tạo nên môi trường lạc quan.

“Chúng tôi nhận thấy nhìn chung nhiều doanh nghiệp phát đạt vì có nguồn vốn dư thừa hoặc có sẵn,” ông Bryan Doxford, Phó chủ tịch cấp cao tại Công ty phát triển kinh doanh New York, chuyên cung cấp khoản vay cho các doanh nghiệp nhỏ, nói.

Nhiều công ty cho vay trực tuyến xuất hiện những năm gần đây, từ những nhà cho vay tiền mặt với số lượng lớn cho đến dịch vụ tài chính từ các công ty như Paypal và Amazon.

“Nhiều công ty đang cảm thấy dễ dàng bởi vì nhiều nhà cho vay đưa ra yêu cầu bảo lãnh vốn khá thoáng. Các tiêu chí bảo đảm thường chỉ dựa trên bảng cân đối số dư trung bình hàng ngày của công ty – có bao nhiêu tiền trong ngân hàng,” ông nói.

Tuy nhiên, Doxford, lo ngại về việc nguồn vốn được tiếp cận một cách dễ dàng, bởi vì các dịch vụ cho vay trực tuyến thường không được quản lý và nhiều nhà cho vay là những tay săn mồi lừa đảo.

“Chúng ta có thể thấy xu hướng lãi suất của một số nhà cho vay trực tuyến là 30 đến 40%,” ông nói.

Tuy vậy, không phải tất cả các ngành đều có triển vọng tươi sáng. Một số nhà bán lẻ và các nhà hàng đang vật lộn với sự thay đổi không ngừng từ các công ty lớn như Amazon, hiện đang phát triển dịch vụ giao đồ ăn.

Chỉ số bán lẻ S&P đã giảm 13% kể từ mức đỉnh cao vào tháng 12 năm ngoái.

Kinh doanh nhà hàng đã sụt giảm những tháng gần đây, với số lượng bán lẻ của các cửa hàng và lượng khách giảm trong bốn tháng liên tiếp kể từ tháng 1, theo Hiệp hội Nhà hàng quốc gia.

Thời kỳ trăng mật của ngành bất động sản đang quay trở lại

Đối với Bond Street Partner, một công ty bất động sản cao cấp có trụ sở ở Los Angeles, năm 2017 có vẻ sẽ là năm tốt nhất của họ từ trước đến nay, với doanh thu hơn 200 triệu USD trong ba tháng đầu tiên.

“Có những bất ổn trong quá trình đi đến cuộc bầu cử về việc thị trường bất động sản sẽ bị ảnh hưởng như thế nào. Tuy nhiên, chúng tôi thấy mảng bất động sản cao cấp tăng trưởng rõ rệt vào cuối năm ngoái và vẫn đang tiếp tục,” ông James Harris, một nhà sáng lập của Bond Street cho hay. Được thành lập vào năm 2011, công ty bất động sản này dự định sẽ phá vỡ kỷ lục doanh thu quốc gia năm nay.

Các nhà môi giới New York cũng báo cáo xu hướng tương tự. “Chúng tôi thật sự đã nhìn thấy niềm lạc quan kinh doanh đang tăng lên. Dù đó là do cuộc bầu cử gần đây hay do sự thay đổi thời tiết, mọi lĩnh vực đều hứng khởi,” cô Aleksandra Scepanovic, đồng sáng lập và là giám đốc quản lý của tập đoàn Ideal Properties, một hãng bất động sản ở Brooklyn, cho hay.

Hoạt động, đặc biệt trong lĩnh vực cho thuê bất động sản, tăng mạnh sau buổi lễ nhậm chức, cô nói.

Theo Scepanovic, các doanh nghiệp đang tìm kiếm địa điểm ở Brooklyn là các cửa hàng coffe, trung tâm chăm sóc y tế và sức khỏe, thể hình. Và nhu cầu của các đơn vị sản xuất phim và văn phòng chung cũng tăng, cô nói.

Ngành ngân hàng khởi sắc

Sau nhiều năm hoạt động trì trệ, cổ phiếu ngành ngân hàng đã hồi phục trước viễn cảnh của một nền kinh tế mạnh mẽ và thủ tục được nới lỏng. Chỉ số KBW, là chỉ số tham chiếu của ngành ngân hàng, đã tăng 20% kể từ cuộc bầu cử.

Các ngân hàng, đặc biệt là ngân hàng vừa và nhỏ vốn phụ thuộc vào chênh lệch lãi suất, sẽ khởi sắc với hy vọng lãi suất sẽ tăng trong năm nay.

Ngoài ra, các ngân hàng này cũng lạc quan về kế hoạch của Trump là thay đổi đạo luật Dodd- Frank, đạo luật quản lý các ngân hàng do chính quyền Obama thông qua vào năm 2010. Theo luật này, chi phí quản lý đã tăng lên khiến các ngân hàng nhỏ bị tác động nhiều hơn các ngân hàng lớn. Nhiều ngân hàng đã phải ngừng hoạt động.

Các ngân hàng địa phương có vai trò trọng yếu trong sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ.

Ông Luvleen Sidhu, chủ tịch của BankMobile, một ngân hàng khởi nghiệp chuyên cung cấp các dịch vụ ngân hàng miễn phí, nói rằng sự nới lỏng quy định là lý do chính khiến nhiều người hồ hởi với ông Trump.

“Nó mang đến cho các ngân hàng nhiều cơ hội hơn phía trước để cải tiến và tiếp tục phá bỏ những gì cũ kỹ và bị hạn chế bởi các nhà quản lý,” cô nói.

Sidhhu tin rằng dưới thời tổng thống Trump sẽ có nhiều thay đổi trong lĩnh vực dịch vụ tài chính. “Nhiều công ty công nghệ tài chính (fintech) sẽ phải liên kết hoặc sáp nhập với các ngân hàng truyền thống,” cô nói.

BankMobile, một bộ phận của Customers Bank, gần đây đã được bán cho Ngân hàng Flagship có trụ sở ở Florida.

Công việc trở lại với lĩnh vực sản xuất

Theo thống kê của Bộ Lao động, khu vực sản xuất đã tăng thêm 28.000 việc làm trong tháng 2 và 57.000 việc làm trong ba tháng qua.

Mặc dù vậy, không phải tất cả đó là nhờ vào Trump, Elise Gould, nhà kinh tế cấp cao tại Viện Chính sách kinh tế, chuyên nghiên cứu về tình trạng của các gia đình có thu nhập trung bình và thấp, phát biểu.

“Tôi lạc quan rằng nền kinh tế sẽ tiếp tục hồi phục… Nhưng cũng quan trọng để nhớ rằng nền kinh tế mà Tổng thống Trump kế thừa là khá ổn định”, ông Gould nói.

Dù sao đi nữa, các dấu hiệu đều rất tốt. “Khi việc làm tiếp tục tăng trưởng với tốc độ như hiện nay, nhiều người sẽ tham gia vào thị trường lao động. Và cuối cùng, tỷ lệ thất nghiệp sẽ tiếp tục giảm,” cô nói.

Scott Paul, chủ tịch Liên minh phi lợi nhuận trong lĩnh vực sản suất của Mỹ nói các nhà sản xuất có cảm giác lạc quan chắc chắn.

“Tôi nghĩ rất khó để nói có hay không sự tăng trưởng cả ở số lượng việc làm nói chung và cả ngành sản xuất,” anh nói. “Nhưng một điều khá rõ là các doanh nghiệp và thị trường dường như lạc quan hơn về tương lai.”

Các nhà sản xuất trong một số lĩnh vực đặc biệt đặt hy vọng vào chính sách thương mại và thuế quan dự định của Trump. Những doanh nghiệp cạnh tranh nhập khẩu trực tiếp với Trung Quốc như thép, nhôm, sản phẩm bán dẫn và các nhà sản xuất hàng hóa khác cảm thấy họ sẽ giầu có hơn, Paul nói.

“Cụ thể là trong lĩnh vực thép, hơn 2 năm qua, đã mất đi khoảng 15.000 việc làm. Một số công nhân đang quay lại công việc của họ chắc chắn là tin tốt,” ông nói.

Nhưng không phải tất cả đều là hoa hồng, theo liên đoàn lao động.

Vào tháng 12, công ty Rexnord Corp thông báo rằng sẽ đóng cửa nhà máy ở Indianapolis và chuyển 300 công việc tới Mexico. Đây là nhà máy sản xuất ốc vít, gần với cơ sở sản xuất Carrier nơi Trump tuyên bố sẽ có trách nhiệm giữ lại công việc trong cùng tháng.

Các công nhân được trả 20 USD/giờ tại nhà máy Indianapolis của Rexnord, Chuck Jones, chủ tịch công nhân thép địa phương 1999, cho biết.

“Chúng tôi không thể cạnh tranh với mức lương 3 USD/giờ ở Mexico,” ông nói.

Vào tháng 12, Jones đã bị Trump chỉ trích trên Twitter, sau khi ông đổ lỗi cho tổng thống đã công bố sai số lượng công việc giữ lại được.

“Có thể trên khắp cả nước, có lý do để lạc quan, nhưng chúng tôi không thấy điều đó ở Indianapolis,” Jones nói.

Đối với Scott Paul, vẫn nên chờ xem Trump có thể thực sự thực hiện lời hứa của mình không bởi vì sự lạc quan trong kinh doanh có thể hãy còn sớm.

“Tôi không chắc Quốc hội và chính quyền sẽ đạt được thỏa thuận chung về một vài trong số những vấn đề này như thế nào. Họ có thể, nhưng tôi không nghĩ bất kỳ vấn đề nào trong số này sẽ dễ dàng cả.”

Những dấu hiệu kinh tế vĩ mô khiến niềm tin tăng lên

Lần đầu tiên kể từ cuộc khủng hoảng tài chính, những dấu hiệu tăng trưởng kinh tế khá tích cực trên diện rộng.

Cục dự trữ liên bang đã tạo niềm tin cho nền kinh tế toàn cầu bằng cách tăng lãi suất trong tháng này. Fed cũng đặt nền móng cho hai lần tăng lãi suất năm nay, một dấu hiệu cho thấy Cục dự trữ liên bang hy vọng nền kinh tế tiếp tục được cải thiện.

Nhiều chỉ số kinh tế tăng lên

Thêm 230.000 việc làm được tạo ra trong tháng 2, cao dự đoán của phố Wall trước đây và khiến tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống 4,7%. Quan trọng hơn, lương theo giờ tăng 2,8%/năm. Chỉ số giá tiêu dùng, thước đo lạm phát, tăng 0,1% trong tháng 2 – một mức tăng bền vững đã tính đến 1% giảm giá gas toàn quốc.

Niềm tin của các doanh nghiệp nhỏ tăng mạnh sau khi kết thúc bầu cử, mức cao nhất trong 43 năm, theo chỉ số Sự lạc quan kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ của NFIB.

Các chỉ số kinh tế quan trọng cũng tăng lên. Chỉ số sản xuất ISM, theo dõi hoạt động sản xuất chung của Mỹ, tăng lên 57,7 điểm vào tháng 2 từ mức 56 điểm trong tháng trước, cao hơn dự đoán của các nhà phân tích. Hoạt động sản xuất tăng lên đã mang lại tín hiệu rằng các nhà sản xuất kỳ vọng số đơn hàng nhiều hơn và doanh số bán hàng tương lai tăng. Bất chấp việc lãi suất được dự đoán sẽ nâng lên, số lượng nhà khởi công xây dựng – một dự báo khác về quy mô mở rộng kinh tế – tăng 0,3% trong tháng 2 với con số là 1,29 triệu nhà khởi công/năm, mạnh nhất trong 4 tháng.

Cục dự trữ liên bang, chi nhánh Atlanta ước tính GDP tăng 0,9% trong quý đầu tiên, theo mô hình GDPNow tháng 3 năm 2016 của ngân hàng này.

Sự lạc quan kinh tế không chỉ hạn cuộc trong phạm vi nước Mỹ. GDP toàn cầu tăng 2,7% trong quý 4/2016. Trong quý I/2017, tăng trưởng GDP của Mỹ, Châu Âu và Nhật Bản được kỳ vọng là vừa phải.

Tiếp theo là thị trường chứng khoán. Chỉ số S&P tăng 9% kể từ cuộc bầu cử và 5% kể từ ngày 1 tháng 1.

Các nhà đầu tư cổ phiếu cổ vũ cho những lời hứa có lợi cho kinh doanh của Trump như cắt bỏ thủ tục hành chính và thuế doanh nghiệp và tăng chi tiêu cơ sở hạ tầng.

Lợi nhuận cũng quay lại trong lĩnh vực kinh doanh. Những công ty trong nhóm chỉ số S&P 500 được báo cáo tăng trung bình 4,9% trong mùa lợi nhuận quý 4/2016. Đó là lần đầu tiên S&P chứng kiến sự tăng trưởng hàng quý kể từ đầu năm 2015, theo Factset.

65% các công ty trong S&P 500 cũng nâng lợi nhuận dự tính trên một cổ phiếu. Đúng là lợi nhuận đã tăng lên trong những năm gần đây nhờ vào việc cắt giảm chi phí và mua lại chứng khoán, các công ty có lợi nhuận kém ngày hôm nay đang có vị thế tốt để tăng trưởng kinh tế mạnh hơn và tăng lương nếu lượng cầu tăng lên.

Nhưng vẫn có những bất ổn có thể xói mòn tâm lý của các nhà đầu tư. Cuộc tranh luận đang diễn ra trong Quốc hội quanh việc xem xét lại Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền có thể kéo dài sang năm 2017, có khả năng làm trì hoãn việc thực hiện các lời hứa chính sách khác – như cải cách thuế và chi tiêu cho cơ sở hạ tầng – đến năm 2018.

Một sự trì hoãn cụ thể có thể rút cạn uy tín chính trị khỏi nỗ lực thay đổi chính sách, đặc biệt khi gần tới thời điểm bỏ phiếu giữa nhiệm kỳ. Cũng có những bất ổn về hiệu lực của kế hoạch thuế của Trump, đặc biệt thuế biên giới, loại thuế tạo nên sự cạnh tranh giữa các nhà nhập khẩu và xuất khẩu.

“Không doanh thu từ thuế điều chỉnh biên giới, việc cắt giảm thuế doanh nghiệp có thể ít quyết liệt hơn so với hình dung trong chiến dịch tranh cử,” Ultik Bie, chuyên gia kinh tế trưởng tại Viện Tài chính quốc tế, viết trong một phân tích gần đây. Phần lớn các thị trường cổ phiếu tăng mạnh thời gian gần đây là do hy vọng về cải cách thuế của Trump, nhưng những chi tiết cuối cùng có thể khác với những gì đã tạo nên lạc quan của các nhà đầu tư lúc ban đầu.

Bất chấp hàng loạt chỉ số kinh tế tích cực, sự lạc quan trong kinh doanh tăng lên thời gian gần đây vẫn chỉ là sự lạc quan.

Mặc dù hoạt động kinh doanh dẫn hướng cho hoạt động sản xuất, người tiêu dùng cảm thấy tự tin hơn, và Fed tin rằng tăng lãi suất là hợp lý, vẫn cần chờ xem liệu niềm lạc quan có biến thành tăng trưởng kinh tế thực trên diện rộng hay không.

Liên Hương

Xem thêm: