Mỹ ký các thỏa thuận thương mại với Malaysia, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam

Đại diện Thương mại Mỹ hôm 26/10 thông báo rằng trong khuôn khổ chuyến công du châu Á đầu tiên của Tổng thống Donald Trump kể từ khi tái đắc cử, Mỹ đã ký các thỏa thuận thương mại song phương với Malaysia và Campuchia, đồng thời đạt được các thỏa thuận cơ bản liên quan đến hiệp định thương mại với Thái Lan và Việt Nam.

Các thỏa thuận với Malaysia và Campuchia được chính thức hóa thông qua tuyên bố chung và bản thông tin, trong khi với Thái Lan và Việt Nam được ghi nhận dưới dạng khuôn khổ hợp tác.

Đối với Hàn Quốc, dù hai bên đã đạt được thỏa thuận sơ bộ hồi tháng 7, song vẫn còn nhiều bất định về khả năng đạt được kết quả cụ thể trong chuyến thăm của ông Trump tới Seoul, khi hai bên vẫn bất đồng về bản chất và cấu trúc của khoản cam kết đầu tư 350 tỷ USD mà Chính phủ Hàn Quốc đưa ra nhằm đối ứng với việc giảm thuế nhập khẩu.

Đại diện Thương mại Mỹ – ông Jamieson Greer – cho biết: “Tổng thống Trump tiếp tục củng cố các thỏa thuận thương mại mang tính lịch sử, giúp giảm thuế nhập khẩu và dỡ bỏ các rào cản thương mại, qua đó tăng cường lợi ích kinh tế và an ninh quốc gia của Mỹ. Những thỏa thuận mang tính đột phá này cho thấy Mỹ có thể cắt giảm thâm hụt thương mại hàng hóa bằng cách duy trì thuế quan trong khi mở rộng thị trường cho nông dân, công nhân và các nhà sản xuất Mỹ.”

Ông nói thêm: “Chúng tôi cảm ơn các đối tác Malaysia, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam vì sự hợp tác và cam kết hướng tới mối quan hệ thương mại cân bằng hơn với Hoa Kỳ”. Ông Greer dự kiến sẽ tháp tùng Tổng thống Trump trong các chặng thăm Hàn Quốc và Nhật Bản.

Malaysia

Theo văn bản thỏa thuận với Malaysia được công bố trên trang web Nhà Trắng, mức thuế đối ứng 19% do ông Trump áp dụng hồi tháng 4 sẽ được giữ nguyên, song Mỹ đã giành được “các cơ hội mở cửa thị trường đáng kể” cho sản phẩm nông nghiệp, bao gồm gạo.

Để ngăn chặn “phân biệt đối xử” với doanh nghiệp Mỹ, Malaysia đồng ý không áp dụng thuế kỹ thuật số – một trong những ưu tiên hàng đầu của Đại diện Thương mại Mỹ. Thuê kỹ thuật số – một loại thuế đánh vào các dịch vụ kỹ thuật số được cung cấp bởi các công ty nước ngoài cho người tiêu dùng Malaysia, ví dụ như Netflix, Google, Apple, Meta (Facebook), Steam, hay các nền tảng phần mềm, ứng dụng, trò chơi trực tuyến khác, được Malaysia áp dụng từ ngày 1/1/2020, với mức thuế 6%.

Ở khu vực tư nhân, Malaysia cam kết mua 30 máy bay, linh kiện bán dẫn, hàng không vũ trụ và thiết bị trung tâm dữ liệu trị giá 150 tỷ USD, cùng 5 triệu tấn khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) mỗi năm. Ngoài ra, Malaysia còn đồng ý huy động 70 tỷ USD quỹ đầu tư vào Mỹ. Nhà Trắng cho biết: “Bộ Tài chính Mỹ và Ngân hàng Trung ương Malaysia đang đàm phán biên bản ghi nhớ (MOU) nhằm bảo đảm chính sách tỷ giá công bằng và ngăn chặn phá giá không hợp lý.”

Campuchia

Thỏa thuận với Campuchia cũng duy trì mức thuế đối ứng 19%, đồng thời nêu rõ việc nới lỏng các rào cản phi thuế quan như đơn giản hóa quy trình cấp phép nhập khẩu và phê duyệt quy định, công nhận các tiêu chuẩn kiểm dịch và an toàn thực phẩm của Mỹ, cũng như chấp nhận chứng nhận do cơ quan Mỹ cấp cho sản phẩm nông nghiệp và thực phẩm.

Thái Lan

Trong chuyến thăm, Mỹ cho biết đã đạt được các thỏa thuận khung về thương mại với Thái Lan và Việt Nam.

Với Thái Lan, thỏa thuận bao gồm việc xóa bỏ thuế quan đối với khoảng 99% sản phẩm công nghiệp và nông nghiệp của Mỹ, công nhận tiêu chuẩn an toàn và khí thải của Mỹ đối với ô tô, cũng như đơn giản hóa thủ tục phê duyệt cho thiết bị y tế và dược phẩm được FDA chứng nhận. Nhà Trắng cho biết thêm, Chính phủ Thái Lan đồng ý đẩy nhanh nhập khẩu thịt và gia cầm Mỹ đã được chứng nhận. Thái Lan cũng cam kết mua 2,6 tỷ USD đậu nành Mỹ và 80 máy bay sản xuất tại Mỹ.

Việt Nam

Với Việt Nam, mức thuế đối ứng 20% sẽ được giữ nguyên, song Mỹ đã giành được quyền tiếp cận thị trường cho các sản phẩm công nghiệp và nông nghiệp. Việt Nam cam kết công nhận tiêu chuẩn an toàn và khí thải của Mỹ đối với ô tô, cải thiện thủ tục nhập khẩu đối với thiết bị y tế và dược phẩm của Mỹ, đồng thời thực thi đầy đủ các nghĩa vụ về quyền sở hữu trí tuệ theo hiệp ước quốc tế. Việt Nam cũng đồng ý chấp nhận chứng nhận từ các cơ quan quản lý Mỹ như FDA đối với sản phẩm nông nghiệp, và đơn giản hóa thủ tục kiểm dịch, tiêu chuẩn vệ sinh.

Hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines đồng ý mua 50 máy bay từ Boeing, trong khi các doanh nghiệp Việt Nam ký biên bản ghi nhớ (MOU) mua 2,9 tỷ USD nông sản Mỹ.

Thỏa thuận liên quan đến khoáng sản

Cũng trong ngày 26/10, ông Trump đã ký hai thỏa thuận hợp tác về khoáng sản chiến lược với Thái Lan và Malaysia, nhằm tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này và đa dạng hóa chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng, như đất hiếm, để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

Động thái này được xem là phản ứng trước việc Bắc Kinh gia tăng kiểm soát toàn cầu đối với nguồn cung đất hiếm và khoáng sản chiến lược.

Theo hãng tin Reuters, Trung Quốc hiện cũng đang đàm phán với Malaysia về việc hợp tác chế biến đất hiếm.

Là nhà khai thác và tinh luyện đất hiếm lớn nhất thế giới, Trung Quốc ngày càng siết chặt công nghệ tinh chế và kiểm soát xuất khẩu các sản phẩm đất hiếm, khiến nhiều nhà sản xuất toàn cầu phải tìm nguồn cung thay thế.

Các khoáng sản quan trọng này được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất chip bán dẫn, xe điện và thiết bị quân sự, mang ý nghĩa chiến lược đối với an ninh quốc gia. Ngày 9/10, Trung Quốc tuyên bố mở rộng hạn chế xuất khẩu đất hiếm, khiến Tổng thống Trump phản ứng mạnh. Mỹ hiện đang tăng tốc tìm kiếm đối tác mới nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng đất hiếm và giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc.

Theo tuyên bố chung giữa Malaysia và Mỹ, Malaysia cam kết không áp dụng lệnh cấm hoặc hạn ngạch xuất khẩu đối với các khoáng sản chiến lược hoặc nguyên tố đất hiếm xuất sang Mỹ.

Malaysia hiện có trữ lượng khoảng 16,1 triệu tấn đất hiếm, song nước này đang cấm xuất khẩu nguyên liệu thô để tránh thất thoát tài nguyên và phát triển ngành công nghiệp chế biến trong nước.

Đối với Bản ghi nhớ hợp tác (MOU) giữa Mỹ và Thái Lan, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác phát triển và mở rộng chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng, thúc đẩy thương mại và đầu tư trong các lĩnh vực thăm dò, khai thác, chế biến, tinh luyện, tái chế và tái sử dụng tài nguyên khoáng sản.