Tòa phúc thẩm liên bang khôi phục thuế quan toàn cầu của chính quyền Trump

Một tòa phúc thẩm liên bang Hoa Kỳ hôm thứ Năm (29/5) đã tạm thời khôi phục thuế quan toàn cầu của Tổng thống Donald Trump. Tòa này đã dừng phán quyết một ngày trước đó của tòa án thương mại chặn hầu hết thuế quan toàn cầu của chính quyền Trump vì cho rằng Nhà Trắng vượt quá thẩm quyền.

Tòa phúc thẩm liên bang Hoa Kỳ hôm thứ Năm (29/5) đã ban hành lệnh hoãn hành chính ngay lập tức, theo đó đình chỉ lệnh cấm vĩnh viễn do Tòa án Thương mại Quốc tế ban hành một ngày trước đó đối với hầu hết thuế quan toàn cầu của chính quyền Trump. Như vậy, thuế quan sẽ vẫn có hiệu lực ít nhất cho đến ngày 9 tháng 6, thời hạn tòa yêu cầu các nguyên đơn, bị đơn gửi phản hồi.

“Các lệnh cấm vĩnh viễn do Tòa án Thương mại Quốc tế đưa ra trong các trường hợp này được tạm hoãn cho đến khi có thông báo mới“, tòa phúc thẩm phán quyết.

Thuế quan toàn cầu của chính quyền Trump đã được áp dụng theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) vào ngày 2 tháng 4.

Đạo luật được ban hành năm 1977 này trao cho tổng thống Hoa Kỳ “quyền hạn rộng rãi để điều chỉnh nhiều giao dịch kinh tế sau khi ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia“.

Tuy nhiên, Tòa án Thương mại Quốc tế hôm thứ Tư (28/5) phán quyết rằng Tổng thống Trump đã vượt quá thẩm quyền theo IEEPA. Tòa án này cho rằng chính quyền Trump đã lách luật của Quốc hội bằng cách viện dẫn quyền hạn khẩn cấp để áp đặt thuế quan.

Vào đầu tháng Tư, Tổng thống Trump đã loan báo áp đặt mức thuế cơ bản 10% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu, và các mức thuế đối ứng cao hơn đối với Trung Quốc, Mexico, Canada và các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) cùng hàng chục quốc gia khác, với lý do mất cân bằng thương mại. Một số loại thuế đó đã bị tạm dừng 90 ngày để Hoa Kỳ và các nước đàm phán các thỏa thuận thương mại song phương.

Nhà Trắng đã nhanh chóng kháng cáo phán quyết hôm thứ Tư của tòa thương mại. Thư ký báo chí Karoline Leavitt cho biết chính quyền tự tin vào chiến thắng pháp lý và quyết tâm “xử lý những thẩm phán bất hảo“.

Bà Leavitt nói rằng cơ chế chấm dứt việc tổng thống sử dụng IEEPA nằm trong Quốc hội và vấn đề này đã được xét xử, bà tuyên bố: “Những thẩm phán này đã không thừa nhận rằng Tổng thống Hoa Kỳ có các quyền hạn và thẩm quyền cốt lõi về đối ngoại do Quốc hội trao cho để bảo vệ nền kinh tế và an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Quốc hội đã tạo ra Đạo luật Khẩn cấp Quốc gia để cung cấp khuôn khổ cho quốc hội nhằm bãi bỏ việc sử dụng IEEPA không đúng cách và bất kỳ câu hỏi nào về việc Tổng thống Trump có áp dụng sai các mức thuế IEEPA này hay không đã được Quốc hội xét xử sau Ngày Giải phóng [2/4]. Quốc hội đã kiên quyết bác bỏ nỗ lực do Thượng nghị sĩ Rand Paul và Đảng Dân chủ dẫn đầu nhằm chấm dứt các mức thuế quan đối ứng của tổng thống”.

Bà Leavitt nhấn mạnh rằng: “Tòa án không nên có vai trò gì ở đây“.

Đây chỉ là ví dụ mới nhất trong một loạt các ví dụ mà các thẩm phán liên bang đã bác bỏ Tổng thống Trump và áp đặt lệnh cấm trên toàn quốc, mà bà Leavitt xếp loại là “nguy hiểm“.

Thư ký báo chí Nhà Trắng nói rằng: “Có một xu hướng đáng lo ngại và nguy hiểm là các thẩm phán không qua bầu cử sẽ can thiệp vào quá trình ra quyết định của tổng thống. Nước Mỹ không thể vận hành nếu các cuộc đàm phán ngoại giao hoặc thương mại nhạy cảm của Tổng thống Trump, hay bất kỳ tổng thống nào khác bị các thẩm phán vốn là các nhà hoạt động phá hoại”.

Ông Peter Navarro, một trong những cố vấn hàng đầu của Tổng thống Trump, đã nói với các phóng viên vào thứ Năm (29/5) rằng Nhà Trắng đã chuẩn bị để đưa cuộc chiến này lên Tối cao Pháp viện nếu cần.

“Quý vị có thể hiểu rằng ngay cả khi chúng tôi thua [vụ kiện này], chúng tôi vẫn sẽ làm theo cách khác. Và tôi có thể đảm bảo với người dân Mỹ rằng chương trình nghị sự thuế quan của [Tổng thống] Trump vẫn còn hiệu lực, tốt và lành mạnh và sẽ được thực hiện để bảo vệ quý vị”, ông Navarro nói.

Phán quyết hôm thứ Tư của tòa án thương mại không ảnh hưởng đến thuế quan 25% mà Tổng thống Trump áp đặt đối với ô tô, thép và nhôm nước ngoài chiếu theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962.

Tổng thống Trump cũng vẫn có thẩm quyền theo Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974 để áp đặt thuế quan lên tới 15% trong 150 ngày đối với các quốc gia mà Hoa Kỳ đang thâm hụt thương mại lớn.