Vàng miếng SJC được sản xuất “chui” như thế nào?

Theo Quyết định năm 2012 của Ngân hàng Nhà nước về việc tổ chức và quản lý sản xuất vàng miếng, Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh TP HCM thực hiện “mở niêm phong khuôn sản xuất vàng miếng SJC” và bàn giao cho Tổ giám sát trước khi gia công. Khi kết thúc mỗi đợt gia công, khuôn sản xuất vàng miếng phải được niêm phong lại theo quy định. Nhưng 56/119 lần gia công vàng móp méo, SJC đều báo lỗi ….

• Cựu Tổng giám đốc SJC bị cáo buộc “đúc ngoài” 6.255 lượng vàng SJC
• Vụ án SJC: Giả tạo hơn 3800 “khách khống” để rút vàng tuồn ra ngoài

Tại Bản cáo trạng của Viện Kiểm sát, bà Lê Thúy Hằng, cựu Tổng Giam đốc Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) bị cáo buộc đã “chỉ đạo mua vàng nguyên liệu từ bên ngoài để chèn vào sản xuất vàng miếng SJC”. Số lượng vàng miếng SJC sản xuất “chui” bị phát hiện là 6.255 lượng.

Từ năm 2012, Ngân hàng Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng và đã chọn SJC làm thương hiệu vàng miếng quốc gia.

Công ty SJC được Ngân hàng Nhà nước giao sản xuất, gia công lại vàng miếng SJC móp méo, sản xuất vàng nhẫn SJC và bán vàng miếng SJC bình ổn giá. Doanh nghiệp còn được chủ động xác định giá vàng miếng SJC.

Cáo trạng nêu, SJC chỉ được sản xuất, gia công lại vàng miếng SJC móp méo khi được sự chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước về khối lượng, thời gian gia công từng đợt. Mỗi khi SJC gia công, Ngân hàng Nhà nước sẽ lập tổ giám sát trực tiếp và qua màn hình camera để theo dõi tất cả 12 bước trong các khâu.

Quy trình sản xuất “chui” vàng miếng SJC: Báo lỗi để qua mắt tổ giám sát

Quy trình sản xuất vàng miếng “chui” được cựu TGĐ Lê Thúy Hằng bàn bạc với Trần Tấn Phát (Phó giám đốc xưởng vàng thuộc Xí nghiệp nữ trang Tân Thuận) thực hiện.

Theo đó, bà Hằng sẽ phụ trách phần thu gom nguyên liệu từ bên ngoài. Bà Hằng đã liên hệ với  một chủ tiệm vàng tại TP.HCM và một vài đầu mối khác với để mua vàng nguyên liệu với giá vàng nhẫn 99,99%.

Phát chịu trách nhiệm trao đổi với Giám đốc xưởng vàng cùng các tổ trưởng tổ nấu vàng; ép bao, đóng số seri; cắt tỉa; để bắt tay cùng nhau sản xuất vàng miếng SJC trái quy định.

Kết quả điều tra cho thấy từ năm 10/8/2022 đến tháng 21/2/2024, Công ty SJC đăng ký thực hiện 119 lần gia công vàng móp méo với tổng số gần 108 triệu lượng vàng. Với cách thức, thủ đoạn như trên, từ ngày 10/8/2022 đến ngày 21/2/2024, bà Hằng đã 56 lần tuồn vàng nguyên liệu cho cấp dưới để tổ chức sản xuất thêm 6.255 lượng vàng miếng SJC trái quy định.

Toàn bộ số vàng mua được, bà Hằng giao lại cho Phát để sản xuất vàng miếng SJC trái phép tại Xưởng vàng Tân Thuận.

Số vàng nhận được từ bà Hằng, Phát đưa hết cho Đoàn Lê Thanh (tổ trưởng tổ nấu vàng đổ thỏi), trước khi Tổ giám sát của Ngân hàng Nhà nước xuống xưởng. Thanh sau đó thực hiện nấu, đổ thỏi rồi cho vào thùng axit cất giấu.

Khi Tổ giám sát bàn giao vàng để nấu theo đợt của Ngân hàng Nhà nước, Thanh chờ đến thời điểm đổ thỏi, cán phá, cán tinh để báo bị lỗi và đề nghị phải nấu lại. Nhân lúc không có Tổ giám sát kiểm tra trực tiếp, Thanh sẽ đưa thỏi vàng nguyên liệu đã nấu trước đó vào cán phá, cán tinh và thực hiện quy trình như gia công vàng bóp méo.

Đến giai đoạn cắt tỉa, tổ trưởng tổ cắt, tỉa của Xưởng sẽ chỉ đạo nhân viên kiểm tra hàm lượng vàng, cắt, tỉa, sấy, lau miếng vàng đạt tiêu chuẩn, đủ số lượng theo đơn gia công trong ngày. Vàng sau đó được chuyển qua tổ dập định hình để dập song không theo dõi số lượng dập là bao nhiêu.

Dùng máy dập dự phòng để đóng số seri

Đến khu vực đóng số, ép bao, tổ trưởng ép bao, đóng số seri sẽ lấy ra số vàng miếng sản xuất trái phép do Phát đã thông báo trước đó. Cuối cùng, tổ trưởng ép bao sử dụng máy dập dự phòng để đóng số seri của những thỏi vàng sản xuất trái quy định. Số seri do Phát lấy từ những dãy số trước đây bị cách quãng, không liền nhau.

Đồng thời, tổ trưởng ép bao, đóng số seri sẽ báo cho Phú số lượng vàng miếng lỗi cần phải gia công lại cộng thêm từ 110 lượng đến 120 lượng vàng. Số này bằng với lượng sản xuất trái quy định mà tổ đã lấy ra. Từ đó để Phú chỉ đạo công nhân cắt tỉa tăng thêm số lượng vàng miếng so với định mức gia công trong ngày và chuyển qua các bước sản xuất tiếp theo.

Vàng miếng sản xuất trái phép được cất giấu ngay tại nhà xưởng. Kết thúc buổi gia công vàng móp méo, Tổ giám sát của Ngân hàng Nhà nước ra về thì Phát đến nhận số vàng miếng sản xuất trái quy định đã cất giấu trước đó.

Thu lợi bất chính 64,1 tỷ đồng, gây thiệt hại 738 triệu đồng

Số vàng miếng “đóng chui”, bà Hằng chỉ đạo bán cho các tiệm vàng tại TP.HCM và một phần gửi cho SJC chi nhánh Hải Phòng dưới hình thức gửi bán vàng của người quen.

Cáo trạng nêu, số vàng miếng sản xuất “chui” bán ra thị trường gây thiệt hại cho Ngân sách Nhà nước 74,8 tỷ đồng. Sau khi bán hưởng chênh lệch, bà Hằng được hưởng lợi 64,1 tỷ đồng, Phát hưởng 6,1 tỷ, Viễn 980 triệu đồng,…

Về cách xác định hậu quả thiệt hại, VKS cho rằng giá thành sản xuất vàng miếng và vàng nhẫn từ 2015 đến tháng 10/2024 của Công ty SJC là 118.000 một miếng vàng loại một lượng. Nếu nhân với đơn giá này thì 6.255 lượng vàng miếng nêu trên đã gây thiệt hại số tiền chi phí sản xuất là 738 triệu đồng.

Nguyên Hương (t/h)