Kết nối xã hội: “Liều thuốc” bị lãng quên trong y tế hiện đại

Mặc dù bằng chứng khoa học ngày càng khẳng định vai trò then chốt của kết nối xã hội đối với sức khỏe thể chất và tinh thần. Song, một nghiên cứu mới đây lại cho thấy những dấu hiệu ngược lại: cả công chúng và giới chuyên gia y tế vẫn đang bỏ qua “liều thuốc” quan trọng này.

Trong bối cảnh cô đơn và sự cô lập xã hội trở thành những vấn đề sức khỏe toàn cầu được bàn tán sôi nổi, một nghiên cứu đột phá do Giáo sư Julianne Holt-Lunstad và nghiên cứu sinh Andrew Proctor từ Đại học Brigham Young (Mỹ) dẫn đầu đã đặt ra câu hỏi nhận thức của chúng ta về mối liên hệ giữa kết nối xã hội và sức khỏe thể chất. Kết quả công bố trên tạp chí danh tiếng Annals of the New York Academy of Sciences cho thấy một sự thật đáng ngạc nhiên: tầm quan trọng của kết nối xã hội vẫn bị đánh giá thấp một cách khó hiểu.

Thực trạng đáng ngại

Nghiên cứu đầu tiên, thực hiện trên 2.392 người trưởng thành đại diện cho dân số Mỹ, Anh và Úc, đã khảo sát nhận thức của họ về các rủi ro sức khỏe liên quan đến sự cô lập và cô đơn. 

Bất chấp những nỗ lực nâng cao nhận thức trong đại dịch và các chiến dịch sức khỏe cộng đồng khác, dữ liệu cho thấy mọi người vẫn đánh giá thấp tầm quan trọng của sự kết nối xã hội đối với sức khỏe thể chất. Đáng chú ý, sự đánh giá thấp này xuất hiện ở cả những người đang cảm thấy cô đơn lẫn những người có mạng lưới xã hội mạnh mẽ.

Tiếp nối nghiên cứu đó, Holt-Lunstad và Proctor cùng các đồng tác giả từ những trung tâm y tế hàng đầu đã khảo sát 681 nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe (chủ yếu là bác sĩ) về nhận thức của họ đối với các rủi ro sức khỏe liên quan đến kết nối xã hội kém. Kết quả tương tự như với công chúng: các chuyên gia y tế cũng đánh giá thấp sự kết nối xã hội như một yếu tố sức khỏe có liên quan về mặt y tế.

Những lợi ích của kết nối xã hội

Các mối quan hệ xã hội lành mạnh mang lại vô vàn lợi ích cho sức khỏe, hoạt động như một “tấm khiên” bảo vệ chúng ta khỏi nhiều nguy cơ. Về mặt thể chất, những người có kết nối xã hội tốt thường có hệ miễn dịch mạnh hơn, giúp họ chống lại bệnh tật hiệu quả hơn. Họ cũng ít có khả năng mắc các bệnh mãn tính như bệnh tim mạch, tiểu đường loại 2 và thậm chí là đột quỵ. Việc duy trì mối quan hệ gần gũi với gia đình và bạn bè có thể giúp kéo dài tuổi thọ, tương đương với việc bỏ thuốc lá hay tập thể dục đều đặn.

Không chỉ dừng lại ở thể chất, lợi ích của kết nối xã hội còn lan tỏa sâu rộng đến sức khỏe tinh thần. Các mối quan hệ xã hội bền chặt cung cấp sự hỗ trợ về mặt cảm xúc, giúp chúng ta đối phó tốt hơn với căng thẳng, giảm nguy cơ trầm cảm và lo âu.

Khi cảm thấy được yêu thương, được lắng nghe và được thấu hiểu, con người sẽ có khả năng phục hồi tốt hơn sau những biến cố trong cuộc sống. Sự tương tác xã hội còn kích thích não bộ, giúp duy trì chức năng nhận thức, giảm nguy cơ suy giảm trí nhớ và các bệnh thoái hóa thần kinh ở người lớn tuổi.

Cơ hội bị bỏ lỡ trong chăm sóc sức khỏe dự phòng

Những phát hiện này chỉ ra một “cơ hội vàng” đang bị bỏ lỡ trong lĩnh vực chăm sóc phòng ngừa và sức khỏe cộng đồng. Khoa học đã liên tục chứng minh rằng sự kết nối xã hội có vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính, rối loạn tâm thần và thậm chí là tử vong.

“Khi nghiên cứu tiếp tục khẳng định vai trò của kết nối xã hội trong việc giảm bệnh mãn tính, rối loạn tâm thần và nguy cơ tử vong, các tác giả lập luận rằng các hệ thống chăm sóc sức khỏe phải phát triển để đưa sức khỏe xã hội vào đào tạo, đánh giá và các phác đồ điều trị”, bài báo viết.

Đưa kết nối xã hội vào y tế

Nghiên cứu này là một lời kêu gọi khẩn thiết. Để cải thiện sức khỏe tổng thể của cộng đồng, hệ thống y tế cần phải có sự thay đổi mang tính cách mạng. Điều này bao gồm:

Thanh Long t/h