5 trọng điểm của cuộc hội đàm giữa ông Ishiba và ông Tập Cận Bình

Tại Hội nghị Hợp tác Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC), Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đã có cuộc gặp bên lề với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong 35 phút. Ông Ishiba đã yêu cầu phía Trung Quốc đảm bảo an toàn cho công dân Nhật tại Trung Quốc, đồng thời bày tỏ sự “quan ngại sâu sắc” của Nhật Bản về tình hình Biển Hoa Đông và các hoạt động quân sự dày đặc của của Bắc Kinh.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba tại Lima hôm 17/11/2024. (Ảnh: ERNESTO BENAVIDES/AFP qua Getty Images)

Ông Shigeru Ishiba yêu cầu đảm bảo an toàn cho công dân Nhật Bản ở Trung Quốc

Bộ Ngoại giao Nhật Bản ngày 16/11 tuyên bố, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về tình hình Biển Đông trong cuộc gặp trực tiếp đầu tiên với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Tokyo và Bắc Kinh đã tổ chức cuộc gặp riêng bên lề Hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC) ở Peru. Việc Bắc Kinh tăng cường khả năng quân sự của Trung Quốc trong khu vực, và Tokyo tăng cường quan hệ an ninh với Mỹ cùng các đồng minh gần đây, đã khiến mối quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc ngày càng xấu đi.

Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết, ông Ishiba “đã truyền đạt những quan ngại sâu sắc về hoạt động ngày càng tăng của quân đội Trung Quốc” tới ông Tập Cận Bình.

Ông nhấn mạnh, “hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan là vô cùng quan trọng đối với Nhật Bản và cộng đồng quốc tế, đồng thời, chúng tôi cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình ở Biển Đông, Hồng Kông và Tân Cương”.

Hãng thông tấn Kyodo của Nhật Bản đưa tin, trước vụ việc một cậu bé mang quốc tịch Nhật Bản bị tấn công và tử vong ở Thâm Quyến, ông Ishiba Shigeru đã yêu cầu phía Trung Quốc đảm bảo an toàn cho cộng đồng người Nhật Bản tại nước này. Ông Tập Cận Bình đã đáp lại rằng Trung Quốc sẽ bảo vệ an toàn cho tất cả công dân nước ngoài, bao gồm cả công dân Nhật Bản.

• Cậu bé người Nhật bị sát hại ở Thâm Quyến, Thủ tướng Nhật Bản lên tiếng

Báo cáo đề cập rằng ông Shigeru Ishiba cũng đã đích thân yêu cầu ông Tập Cận Bình trả tự do cho những người Nhật Bản bị giam giữ ở Trung Quốc càng sớm càng tốt, nhưng không đề cập đến việc ông Tập có hồi đáp về việc này hay không.

Nikkei tóm tắt 5 điểm chính

Tờ Nihon Keizai Shimbun (Nikkei) đưa tin, trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo, ông Shigeru Ishiba đã bày tỏ “quan ngại sâu sắc” với ông Tập Cận Bình về tình hình ở Biển Hoa Đông và các hoạt động quân sự ngày càng gia tăng của Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan.

Nikkei tóm tắt 5 điểm chính của cuộc gặp: Xác nhận hợp tác toàn diện dựa trên “mối quan hệ chiến lược cùng có lợi”; thúc đẩy đối thoại cấp cao và ông Ishiba bày tỏ sẵn sàng thăm Trung Quốc; thực sự thực hiện thỏa thuận liên quan đến việc Trung Quốc nối lại nhập khẩu thủy sản Nhật Bản đã gián đoạn; ông Ishiba bày tỏ lo ngại về các hoạt động quân sự của Trung Quốc; ông Ishiba yêu cầu Trung Quốc đảm bảo an toàn cho công dân Nhật Bản sống và du lịch ở Trung Quốc.

Bắt đầu từ tháng 11/2022, Thủ tướng Nhật Bản và ông Tập Cận Bình đã hội đàm 3 năm liên tiếp. Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa ông Ishiba Shigeru và ông Tập Cận Bình.

Trong bài phát biểu mở đầu cuộc hội đàm, ông Tập Cận Bình nói: “Tôi hy vọng sẽ tăng cường liên lạc và hợp tác với Thủ tướng Shigeru Ishiba, đi theo con đường đúng đắn trong quan hệ Trung Quốc – Nhật Bản, và thúc đẩy sự phát triển ổn định lâu dài”.

Ông Tập Cận Bình cũng cho biết, “Tình hình quốc tế và khu vực có nhiều thay đổi và hỗn loạn, quan hệ Trung Quốc – Nhật Bản đang trong giai đoạn quan trọng của việc cải thiện và phát triển”.

Ông Shigeru Ishiba nói rằng mặc dù sự phát triển giữa Nhật Bản và Trung Quốc có nhiều khả năng mở rộng, nhưng cũng có nhiều chủ đề và vấn đề cần giải quyết, “Sẽ tiếp tục tăng cường trao đổi ý kiến trong tất cả các cấp, bao gồm cả cấp lãnh đạo, và cũng hy vọng nỗ lực giảm bớt các vấn đề và chủ đề cần giải quyết, từ đó tăng cường sự hợp tác lẫn nhau.”

Nhật Bản và Trung Quốc đã dần dần khởi động lại các cuộc trao đổi cấp cao giữa các ngoại trưởng và nguyên thủ quốc gia – những người chịu trách nhiệm về an ninh quốc gia. Khi được truyền thông Nhật Bản hỏi về khả năng có chuyến thăm cá nhân tới Trung Quốc hay không, ông Ishiba nói: “Trao đổi và hội đàm giữa các nhà lãnh đạo là rất quan trọng và tôi nghĩ vẫn còn cơ hội”.

Trước sự tham gia của Trung Quốc vào việc giám sát về lâu dài vụ xả nước thải hạt nhân đã qua xử lý của nhà máy Fukushima ra biển, nước này cũng đã đồng ý nối lại việc nhập khẩu thủy sản Nhật Bản.

Sau cuộc gặp, ông Shigeru Ishiba nói với giới truyền thông rằng chính ông Tập Cận Bình đã đề cập đến việc “biến sự đồng thuận đã đạt được thành hành động”, đây là “sự bày tỏ thái độ rất quan trọng”.

Hai nhà lãnh đạo cũng xác nhận sẽ thúc đẩy toàn diện “mối quan hệ chiến lược cùng có lợi”, “ổn định mang tính xây dựng”, mở rộng lợi ích chung giữa Nhật Bản và Trung Quốc. Đồng thời, hai bên cũng nhất trí tổ chức nhiều cuộc đàm phán trong tương lai, triển khai giao lưu giữa các ngoại trưởng, “Cơ chế tham vấn về giao lưu văn hóa cấp cao giữa Nhật Bản – Trung Quốc” và “Đối thoại kinh tế cấp cao Nhật Bản – Trung Quốc”.

Ngoài ra, cả hai cũng đạt được sự đồng thuận về việc tiếp tục duy trì liên lạc xung quanh việc khởi động lại xuất khẩu thịt bò Nhật Bản sang Trung Quốc và mở rộng xuất khẩu gạo Nhật Bản.

Báo cáo chỉ ra rằng cuộc gặp kéo dài 35 phút này là cuộc gặp đầu tiên giữa ông Shigeru Ishiba và ông Tập Cận Bình sau khi ông Ishiba nhậm chức Thủ tướng Nhật Bản. Trước đó vào tháng 11/2023, cựu Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã có hội đàm với ông Tập Cận Bình.