Anh trì hoãn phê duyệt đại sứ quán mới vì TQ không chịu công khai thiết kế

Chính phủ Anh đã lùi quyết định phê duyệt kế hoạch xây dựng “siêu đại sứ quán” của Trung Quốc tại London cho đến ngày 21/10. Nếu hoàn thành, đại sứ quán mới sẽ là tiền đồn ngoại giao lớn nhất của Bắc Kinh tại châu Âu. Tuy nhiên, việc Trung Quốc từ chối nộp bản thiết kế hoàn chỉnh và sau đó xóa bỏ nhiều phần trong bản thiết kế đã làm dấy lên mối lo ngại rộng rãi về an ninh quốc gia.

Tòa nhà đại sứ quán mới dự kiến được xây dựng tại khu đất cũ của Xưởng đúc tiền Hoàng gia (Royal Mint Court), nằm đối diện Tháp London, với diện tích khoảng 5 mẫu Anh. Chính quyền Trung Quốc đã mua khu đất này vào năm 2018, tuy nhiên hồ sơ quy hoạch vào năm 2022 đã bị hội đồng địa phương bác bỏ.

Sau đó, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đích thân yêu cầu Thủ tướng Anh Keir Starmer can thiệp, và chính phủ Anh đã tiếp quản việc xem xét phê duyệt. Với quy mô lớn và vị trí nhạy cảm, dự án này đã dấy lên nhiều lo ngại. Phía Mỹ từng bày tỏ quan ngại, cho rằng khu đất nằm gần các tuyến cáp viễn thông quan trọng, có thể gây ra rủi ro an ninh.

Anh yêu cầu Trung Quốc giải thích vì sao một phần bản vẽ bị bôi đen

Vào đầu tháng này, Phó Thủ tướng Anh Angela Rayner cho biết, đại sứ quán Trung Quốc phải nộp bản thiết kế không bị chỉnh sửa, hoặc phải “đánh dấu đầy đủ và chính xác” những phần đã bị che đi.

Theo Bộ Nhà ở do bà Rayner đứng đầu, trong bản thiết kế mà phía Trung Quốc nộp lên, hai tòa nhà — tòa nhà giao lưu văn hóa và tòa nhà chính của đại sứ quán — có một số phần bị “bôi đen”.

Trước đó, bà Rayner đã cho Bắc Kinh thời hạn hai tuần để giải thích vì sao trong kế hoạch xây dựng lại có những phần bản vẽ bị che giấu. Dư luận từng suy đoán rằng, phía Trung Quốc có thể đã cải tạo tầng hầm thành “nhà tù gián điệp” (Spy Dungeons), làm dấy lên nghi vấn rằng “siêu đại sứ quán” này có thể trở thành một trung tâm hoạt động tình báo ngay sát khu tài chính của London.

Trung Quốc từ chối nộp đầy đủ bản vẽ, nói đã cung cấp đủ thông tin

Công ty tư vấn quy hoạch DP9, đại diện cho phía Trung Quốc, đã gửi thư cho chính phủ Anh tuyên bố: “Bên xin cấp phép cho rằng không cần thiết hoặc không phù hợp để cung cấp toàn bộ sơ đồ mặt bằng bên trong”.

Trong thư cũng nhấn mạnh rằng các chi tiết thiết kế đã nộp “hoàn toàn tuân thủ các quy chuẩn quy hoạch hiện hành” và đủ để hiểu về mục đích sử dụng chính.

Đại sứ quán Trung Quốc tại London thì tuyên bố rằng hồ sơ xin phép lần này tuân thủ “thông lệ quốc tế và quy định địa phương”, đồng thời kêu gọi Trung Quốc và Anh “hỗ trợ lẫn nhau” trong việc xây dựng đại sứ quán ở thủ đô của nhau. Phía Trung Quốc cũng bác bỏ những nghi ngờ về “các cơ sở bí mật”, cho rằng đó là “vu khống thấp hèn”.

Chính phủ Anh quyết định gia hạn thời gian xét duyệt

Ông Luke de Pulford, Giám đốc điều hành của Liên minh Liên nghị viện về Chính sách đối với Trung Quốc (IPAC), người lâu nay vẫn chỉ trích kế hoạch xây dựng đại sứ quán của Trung Quốc, đã tiết lộ nội dung bức thư từ công ty tư vấn DP9 và cho biết: “Những lời giải thích đó hoàn toàn không thuyết phục”.

Ông ví phản hồi của phía Trung Quốc chẳng khác nào nói rằng: “Tin tôi đi, không có gì đâu”. Và nhấn mạnh: “Hồ sơ xin xây dựng đại sứ quán tai tiếng này cần phải bị bác bỏ”.

Bộ Nhà ở Anh cho biết, Phó Thủ tướng Angela Rayner dự kiến sẽ đưa ra quyết định vào ngày 9/9, nhưng do phản hồi từ phía Trung Quốc liên quan đến các tranh cãi quan trọng nên cần thêm thời gian để xem xét, vì vậy thời hạn ra quyết định được dời đến ngày 21/10.

Trong khi đó, ông Chris Philp, Bộ trưởng Nội vụ đối lập thuộc Đảng Bảo thủ, đã kêu gọi chính phủ bác bỏ hồ sơ xin phép, đồng thời cáo buộc Trung Quốc từng thiết lập các “đồn công an ngầm” tại Anh và đàn áp người bất đồng chính kiến, vì thế không nên cho phép họ có thêm một cơ sở mới tại nước này.