Argentina: Ông Javier Milei thắng cử tổng thống, được ví với chiến thắng của ông Trump năm 2016

Nhà kinh tế học theo đường lối cánh hữu bảo thủ Javier Milei đã chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử tổng thống Argentina hôm Chủ nhật (19/11). Chiến thắng của ông Milei được so sánh với thắng lợi bất ngờ của ông Donald Trump tại Mỹ năm 2016.

Ông Milei tranh cử theo đường lối bảo thủ, lãnh đạo phong trào chính trị mới nổi do ông lập ra, Đảng Theo đuổi Tự do (Liberty Advances). Nhà kinh tế học này là người đề cao chủ nghĩa tư bản thị trường tự do, chống chủ nghĩa xã hội và các phong trào cánh tả cấp tiến. Đảng Theo đuổi Tự do của ông Milei không giống với những hiểu biết chung về đảng Tự do như ở Mỹ. Ông Milei và đảng do ông lãnh đạo phản đối hợp pháp hóa phá thai và không khuyến khích làm ăn kinh doanh với các quốc gia cộng sản, trong đó có Trung Quốc – đối tác thương mại hàng đầu hiện nay của Argentina.

Với hơn 86% phiếu bầu đã được kiểm và được các quan chức bầu cử Argentina công bố, ông Milei nhận được 55,95% phiếu, và đối thủ Sergio Massa được 44,04% phiếu. Đáng chú ý, ở vòng một diễn ra hôm 22/10, ông Massa là người có số phiếu ủng hộ cao hơn ông Milei. Tuy nhiên, trong vòng hai này, ông Milei gia tăng được số phiếu ủng hộ do được ứng viên về thứ ba ở vòng một là ông Patricia Bullrich chứng thực.

Ứng viên Sergio Massa, đương kim Bộ trưởng Kinh tế, đã phát biểu với những người ủng hộ rằng ông đã gọi điện cho ông Milei và chấp nhận thua cuộc.

Ông Milei sẽ chính thức nhậm chức vào ngày 10/12 tới đây thay đương kim Tổng thống Argentina Alberto Fernández.

Dưới thời ông Alberto Fernández, Argentina đã đang phải trải qua cuộc khủng hoảng kinh tế chưa từng có tiền lệ với lạm phát tăng phi mã, thất nghiệp tăng cao, và bất ổn xã hội. Ông Alberto Fernández đã lựa chọn không tái tranh cử và phó tổng thống Cristina Fernández de Kirchner cũng không tranh cử sau bị bà này bị kết án tội tham nhũng vào cuối năm 2022.

Ông Sergio Massa chúc ông Milei may mắn

Sau khi có kết quả sơ bộ, ứng viên Sergio Massa đã phát biểu trước người ủng hộ tại trụ sở chiến dịch của ông, kêu gọi người ủng hộ hãy chúc ông Milei may mắn và làm việc để cải thiện đời sống của toàn bộ người dân Argentina.

“Tôi muốn nói rõ ràng rằng, kết quả này không phải là điều chúng ta mong đợi”, ông Massa nói với người ủng hộ. “Và tôi đã liên lạc với ông Javier Milei để chúc mừng ông ấy và chúc ông ấy may mắn bởi vì ông là tổng thống mà đa số người dân Argentina lựa chọn cho bốn năm tiếp theo”.

Ông Massa nói thêm rằng: “Tôi tin tưởng rằng điều quan trọng nhất mà chúng ta phải đưa cho người dân Argentina thông điệp là đồng tồn, đối thoại, và tôn trong hòa bình trước nhiều bạo lực và không đủ phẩm cách là con đường tốt nhất mà chúng ta có thể đi”.

“Chuyển giao trật tự”

Tổng thống Argentina đương nhiệm, ông Alberto Fernández vào tối 19/11 đã đăng một thông điệp lên mạng xã hội đảm bảo với công chúng rằng ông sẽ hỗ trợ ông Milei tiến hành “chuyển giao trật tự”.

“Người dân đã bày tỏ ý chí của họ. Hàng triệu người Argentina đã bỏ phiếu và định hình cho số phận của tổ quốc này trong bốn năm tới. Tôi là người của nền dân chủ và tôi không đánh giá bất cứ điều gì cao hơn ý chí của công chúng. Tôi tin tưởng rằng ngay ngày mai chúng tôi sẽ bắt đầu làm việc với ông Javier Milei để đảm bảo một sự chuyển giao trật tự”, ông Fernández viết.

Một kỷ nguyên chính trị mới

“Mẫu hình của sự suy đồi đã đang đi đến hồi kết, không có quay trở lại”, ông Milei nói trong một bài phát biểu mạnh mẽ sau khi có kết quả sơ bộ, đồng thời cũng thừa nhận những thách thức ông sẽ phải đối mặt trong thời gian tới.

“Chúng tôi có nhiều vấn đề rất to lớn ở phía trước: lạm phát, thiếu việc làm, và nghèo đói. Thể chế này là quan trọng và không có chỗ cho những biện pháp nữa vời nhạt nhẽo”, ông Milei nói.

Đảng Theo đuổi Tự do của ông Milei chỉ mới tham gia vào Quốc hội Argentnia từ sau cuộc bầu cử năm 2021. Khi đó, đảng chính trị mới do ông Milei lãnh đạo đã thắng thế đảng Peronist xã hội chủ nghĩa và một đảng trung hữu khác.

Trước khi chính thức bước vào con đường chính trị, ông Milei đã nhiều năm công khai lên án các chính trị gia là “ký sinh trùng” và coi các chính trị gia sự nghiệp là “tầng lớp đặc quyền” sống dựa vào người dân bình thường.

Là một nhà kinh tế học, ông Milei trong nhiều năm qua luôn cổ súy sức mạnh tạo ra tài sản của chủ nghĩa tư bản tự do không bị trói buộc, đồng thời lên án mạnh mẽ chủ nghĩa xã hội là “hệ thống gây ra đói nghèo” vốn cho phép “ký sinh trùng” trong chính trị sống hoang phí trong khi hầu hết người dân thường phải chịu khổ cực.

Để xử lý lạm pháp và sụp đổ kinh tế, ông Milei đã hứa sẽ “đô la hóa” đất nước Argentina, biến đồng đô la Mỹ trở thành tiền tệ chính thức của quốc gia Nam Mỹ này, và giải thể Ngân hàng Trung ương Argentina.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn với nhà báo kỳ cựu người Mỹ Tucker Carlson hồi tháng Chín, ông Milei đã tái khẳng định sự ghê tởm đối với chính trị chính phủ lớn.

Ông Milei khẳng định trong cuộc phỏng vấn đó rằng: “Nhà nước không tạo ra của cải; nó chỉ làm hao tổn tiền của. Nhà nước không thể cho đi bất cứ cái gì bởi vì nó không tạo ra bất cứ thứ gì cả, và khi nó muốn tạo ra thứ gì đó, thì nó làm việc đó cực kỳ tệ”.

Về quan hệ đối ngoại, ông Milei lâu nay luôn chỉ trích Trung Quốc cộng sản và Brazil do cánh tả lãnh đạo. Ông nói rằng ông sẽ không hợp tác với “những người cộng sản” và ưu tiên gia tăng mối quan hệ mạnh mẽ hơn với Mỹ.

Bất chấp tuyên bố đó của ông Milei, Tổng thống Brazil đương nhiệm Luiz Inacio Lula da Silva, một người theo cánh tả, đã gửi lời chúc ông Milei may mắn và thành công, đồng thời nói thêm rằng điều quan trọng là nền dân chủ được tôn trọng.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã gửi lời chúc mừng ông Milei. Ông Trump cho rằng ông Milei sẽ làm cho Argentina vĩ đại trở lại.

Hải Đăng (t/h)