ASML và TSMC có thể làm tê liệt máy sản xuất chip từ xa nếu có chiến tranh

Bloomberg ngày 21/5 dẫn nguồn tin cho biết, nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan, ASML và TSMC có đủ phương tiện để làm tê liệt những cỗ máy sản xuất chip tiên tiến nhất thế giới của họ.

Theo hai nguồn tin từ Chính phủ Mỹ, các quan chức Mỹ đã bày tỏ riêng với những người đồng cấp của họ ở Hà Lan và Đài Loan, lo lắng không biết điều gì sẽ xảy ra nếu gây hấn của Đảng Cộng sản Trung Quốc leo thang thành một cuộc tấn công vào Đài Loan – nơi sản xuất phần lớn chất bán dẫn tiên tiến của thế giới.

Hai người khác cho biết, khi nhà chức trách Hà Lan gặp lãnh đạo ASML để đề cập về mối đe dọa này, ASML đã đảm bảo với chính quyền rằng họ có khả năng điều khiển từ xa để vô hiệu hóa các máy móc trong chuỗi hoạt động bán dẫn. Họ nói thêm rằng việc mô phỏng các cuộc xâm nhập có thể xảy ra đã được thực hiện để đánh giá rủi ro tốt hơn.

Việc vô hiệu hoá máy móc từ xa có thể  thực hiện với những máy móc quan trọng như máy in thạch bản cực tím (trong ngành gọi là EUV) của ASML Hà Lan, mà TSMC là khách hàng lớn nhất.  Dòng máy in thạch bản cực tím sử dụng sóng ánh sáng tần số cao để in các bóng bán dẫn vi mạch nhỏ nhất, tạo ra các chip sử dụng trí tuệ nhân tạo cũng như các ứng dụng quân sự nhạy cảm hơn.

Vô hiệu hóa từ xa

Máy in thạch bản cực tím có kích thước tương đương một chiếc xe buýt và cần được bảo trì thường xuyên. Nguồn tin dấu tên cho biết, công ty ASML có thể điều khiển từ xa khiến máy không thể hoạt động – như một công tắc phá hủy cỗ máy.

Công ty có trụ sở tại Veldhoven là nhà sản xuất duy nhất trên thế giới sản xuất được loại máy này, bán mỗi chiếc với giá hơn 200 triệu euro (217 triệu USD).

Công nghệ của ASML từ lâu đã là đối tượng cho sự can thiệp của chính phủ nhằm ngăn chặn rơi vào tay kẻ xấu. Ví dụ vì Mỹ lo ngại rằng những máy này sẽ mang lại lợi thế cho các đối thủ của họ trong cuộc chiến chip toàn cầu, nhà chức trách Hà Lan đã cấm công ty ASML bán máy in thạch bản cực tím EUV cho Trung Quốc.

Theo yêu cầu của Mỹ, bắt đầu từ năm nay Hà Lan sẽ ngừng cho phép xuất khẩu thiết bị sản xuất chip của ASML. Theo Bloomberg, ngay cả trước khi lệnh cấm có hiệu lực, các quan chức Mỹ đã yêu cầu ASML hủy một số chuyến hàng cho khách hàng Trung Quốc đã lên kế hoạch trước đó.

Công ty dự đoán rằng do các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới nhất khiến có tới 15% doanh số bán hàng sang Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng trong năm nay.

Những hạn chế có thể đã quá muộn

Nhưng bằng chứng cho thấy những hạn chế này có thể đến quá muộn để ngăn chặn tiến bộ của Trung Quốc. Sau khi kiểm tra chiếc điện thoại thông minh Huawei Trung Quốc, Bloomberg đưa tin vào tháng 10/2023 rằng, Huawei đã sản xuất điện thoại thông minh sử dụng loại chip có thể so sánh với iPhone của Apple.

Chính phủ Trung Quốc đã xem vấn đề tự chủ công nghệ là ưu tiên chính sách quốc gia, theo đó những nỗ lực của Huawei nhằm thúc đẩy thiết kế và sản xuất chip trong nước đã nhận được sự hỗ trợ của nhà nước Trung Quốc.

Thông tin cho biết, Đảng Cộng sản Trung Quốc lâu nay không ngừng tuyên bố đảo Đài Loan là lãnh thổ của Trung Quốc, Chủ tịch Tập Cận Bình nỗ lực thúc đẩy thống nhất Đài Loan không loại trừ khả năng can thiệp quân sự. Siêu cường này kể từ sau Thế chiến II đã nỗ lực xây dựng kho vũ khí quân sự và hạt nhân ở quy mô chưa từng thấy. Một đô đốc Hải quân hàng đầu của Mỹ làm chứng vào tháng Ba rằng Trung Quốc đã sẵn sàng xâm chiếm Đài Loan vào năm 2027.

Quốc hội Mỹ tháng trước đã phê duyệt khoản viện trợ 8 tỷ USD để tăng cường phòng thủ cho Đài Loan. Chính quyền Tổng thống Biden cũng thúc đẩy sản xuất chất bán dẫn trong nước ở Mỹ, đã cam kết tài trợ 39 tỷ USD cho các nhà sản xuất chip để phòng ngừa sự gián đoạn chuỗi cung ứng trong tương lai.

90% chip được sản xuất tại Đài Loan

Với khoảng 90% chip tiên tiến nhất thế giới được sản xuất tại Đài Loan thì rủi ro vấn đề này là rất cao. Tình hình đặc biệt nhạy cảm khi ông Lại Thanh Đức – người mà Bắc Kinh coi là “kẻ kích động chiến tranh” – vào ngày 20/5 đã nhậm chức Tổng thống Đài Loan.

Máy in thạch bản EUV đã khiến cổ phiếu công nghệ của ASML có giá trị nhất châu Âu với giá trị vốn hóa thị trường là 370 tỷ USD, cao hơn gấp đôi so với Intel.

ASML đã giao hơn 200 máy cho khách hàng bên ngoài Trung Quốc kể từ khi chúng được phát triển vào năm 2016, trong đó TSMC mua nhiều hơn bất kỳ nhà sản xuất chip nào khác.

Được biết máy in thạch bản cực tím EUV cần được bảo trì thường xuyên, nếu không có phụ tùng thay thế từ ASML thì chúng sẽ sớm ngừng hoạt động. Bảo trì là một thách thức vì máy phải đặt trong phòng sạch, đòi hỏi các kỹ sư phải mặc quần áo bảo hộ đặc biệt để tránh nhiễm bẩn.

ASML cung cấp các hợp đồng dịch vụ chung cho một số khách hàng, trong đó họ tự thực hiện một số công việc bảo trì định kỳ, cho phép những khách hàng như TSMC truy cập hệ thống từ máy của chính họ. Nhưng ASML cho biết họ không thể truy cập dữ liệu độc quyền của khách hàng.

Tuyên bố của TSMC

Chủ tịch Mark Liu của TSMC đã chia sẻ với CNN trong một cuộc phỏng vấn vào tháng Chín năm ngoái rằng máy móc sản xuất chip của công ty không bao giờ có thể kiểm soát được bằng cách xâm chiếm Đài Loan và giành lấy nhà máy của công ty: “Không ai có thể kiểm soát được, nếu xảy ra xâm lược quân sự thì các nhà máy của TSMC sẽ không thể tiếp tục hoạt động”.