Bà Angela Merkel tái đắc cử Thủ tướng Đức

Thăm dò sau bầu cử Đức hôm Chủ Nhật (24/9) cho thấy bà Angela Merkel đã tái đắc cử nhiệm kỳ thứ tư liên tiếp. Tuy nhiên, đảng Liên minh Dân chủ Thiên Chúa giáo của đương kim Thủ tướng Đức lại đạt số phiếu bầu thấp nhất trong vòng 70 năm qua và lần đầu tiên đảng cực hữu AfD (Con đường khác cho nước Đức) thắng ghế trong quốc hội.

Bà Merkel và các lãnh đạo của CDU/CSU phát biểu trước những người ủng hộ sau cuộc bầu cử hôm 24/9.

BBC cho hay khối liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo (CDU) và Liên minh Xã hội Thiên Chúa giáo (CSU) mặc dù vẫn duy trì được số ghế lớn nhất trong quốc hội, nhưng đây là kết quả tồi tệ nhất trong vòng 70 năm qua của khối này. Liên minh CDU/CSU giành được 32,9% phiếu bầu, thấp hơn nhiều con số 41% mà khối này đạt được năm 2013.

Đảng Xã hội Dân chủ Đức (SPD) chỉ giành được 20,6% ủng hộ, cũng là đảng trong liên minh của CDU, cho biết họ sẽ về phía đối lập sau thất bại mang tính lịch sử này.

Trong khi đó, đảng Con đường khác cho nước Đức (AfD) của những người theo chủ nghĩa quốc gia, cánh hữu và bài EU đã giành được ghế trong quốc hội lần đầu tiên, được thiết lập trở thành phe thứ ba trong cơ quan lập pháp Đức. Reuters cho biết AfD đạt được 13% phiếu bầu.

Kết quả bầu cử này có ý nghĩa gì với bà Merkel?

Mặc dù khối liên minh của Thủ tướng Đức vẫn giành được đa số ghế lớn nhất, nhưng nếu số liệu thăm dò sau bầu cử là chính xác, thì đây là kết quả tồi tệ nhất cho liên minh CDU và CSU kể từ năm 1949 – khi cuộc tổng tuyển cử được tổ chức lần đầu tiên ở Đức sau Thế chiến II.

Phát biểu với người ủng hộ sau khi có kết quả thăm dò sơ bộ, Thủ tướng Merkel nói rằng bà đã đặt kỳ vọng về “kết quả tốt hơn”.

Bà Merkel nói thêm rằng bà sẽ lắng nghe “những quan ngại, lo lắng và sự giận dữ” của cử tri bầu cho AfD để giành lại sự ủng hộ từ nhóm người này.

Thủ tướng Đức cũng nói rằng chính phủ của bà sẽ phải giải quyết các vấn đề kinh tế, an ninh cũng như xử lý các nguyên ngân gốc rễ của vấn đề nhập cư – một trong những lý do chính phía sau kết quả khả quan của AfD.

“Hôm nay chúng tôi có thể nói rằng hiện tại chúng tôi có nhiệm vụ để chịu trách nhiệm và chúng tôi sẽ nhận trách nhiệm này một cách bình tĩnh, trao đổi với các đối tác trong liên minh”, bà Merkel nói.

BBC nhận định rằng đây là kết quả tồi tệ cho bà Merkel. Thủ tướng Đức đang phải trả giá cho chính sách mở cửa biên giới nước Đức trong những năm qua để đón nhận tới 900.000 người tị nan và di cư không có giấy tờ hợp lệ.

Đảng của bà Merkel sẽ thành lập liên minh ra sao?

Theo số liệu từ exit polls, Đảng Dân chủ Xã hội (SPD), được dẫn dắt bởi ông Martin Schulz, cũng đã giành được kết quả tồi tệ nhất kể từ năm 1949. Ông Schulz  đã nói rằng kết quả này có nghĩa rằng sẽ chấm dứt “liên minh lớn” với liên minh của bà Merkel.

Chủ tịch SPD cho hay: “Một ngày thật khó khăn và cay đắng cho những người dân chủ xã hội tại Đức. Chúng tôi đã không thể đạt được mục tiêu của mình”.

Với viễn cảnh không thể liên minh với SPD, các lựa chọn của bà Merkel khá bó hẹp và dự kiến tiến trình thành lập khối liên minh mới có thể sẽ mất vài tháng.

Các dự báo cho thấy khả năng sẽ có tới sáu đảng có ghế trong Quốc hội Đức lần đầu tiên kể từ những năm 1950.

BBC nhận định rằng kịch bản khả dĩ nhất sẽ là một liên minh “Jamaica”, tạm gọi như vậy theo màu sắc của lá cờ Jamaica. Trong đó, CDU/CSU là màu đen, đảng Dân chủ Tự do (FDP) là màu vàng – những người sẽ trở lại quốc hội sau 4 năm gián đoạn và màu xanh lá cây của đảng Xanh.

Hãng thông tấn ZDF của Đức nhận định rằng đây không phải là “một cuộc hôn nhân trên thiên đường”, vì giữa họ có những bất đồng căn bản. Đảng Xanh muốn đóng cửa 20 nhà máy nhiệt điện than, trong khi FDP không đồng ý giải pháp đó. Tuy nhiên, bộ ba này là sự kết hợp duy nhất để đảm bảo đa số ghế trong quốc hội.

Tất cả các đảng phái đều từ chối hợp tác với AfD.

Đảng cực hữu AfD đã từng phản đối mạnh mẽ chính sách của bà Merkel về nhập cư và tị nạn – đặc biệt là dòng người đến từ các nước đang bị chiến tranh tàn phá, chủ yếu là người Hồi giáo đến từ Syria.

Chương trình hành động của AfD nặng về chống nhập cư, đặc biệt là chống Hồi giáo. AfD kêu gọi cấm các nhà thờ Hồi giáo tại Đức và coi Hồi giáo không phù hợp với văn hóa Đức.

Nhân vật nổi bật của AfD Frauke Petry đăng trên Twitter rằng nước Đức đã trải qua “cơn địa chấn bầu cử” không thể so sánh. Kết quả của AfD thậm chí còn tốt hơn những dự đoán từ các cuộc thăm dò trước bầu cử.

Trong khi đó, ông Beatrix van Storch, một trong các lãnh đạo cao cấp của AfD nói với BBC rằng kết quả này sẽ thay đổi hệ thống chính trị Đức và AfD sẽ góp tiến nói cho những người dân mà quốc hội trước họ đã không có người đại diện.

Ông Beatrix nói: “Chúng tôi sẽ bắt đầu thảo luận về nhập cư, chúng tôi sẽ bắt đầu thảo luận về Hồi giáo, chúng tôi sẽ bắt đầu thảo luận về liên minh gần hơn”.

AfD kêu gọi áp dụng các quy định về tị nạn chặt chẽ hơn để kiềm chế việc lạm dụng hệ thống pháp luật Đức. Những quy định chặt chẽ bao gồm cả hoạt động kiểm tra các đơn xin tị nạn của người dân đến từ  các quốc gia có nguồn gốc được coi là “an toàn”.

Yên Sơn

Xem thêm: