Brazil triệu hồi đại sứ từ Israel sau tranh cãi về tuyên bố của Tổng thống Lula

Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva hôm thứ Hai (19/2) đã yêu cầu đại sứ Brazil tại Tel Aviv trở về Brasilia để tham vấn. Động thái này đến sau khi Israel tuyên bố ông Lula “không được hoan nghênh” (persona non grata) vì những phát ngôn mới nhất của ông về Gaza.

Truyền thông Brazil cuối tuần qua đã dẫn lời Tổng thống Lula so sánh những hành động của Israel tại Gaza với thời gian “khi Hitler quyết định giết người Do Thái” trong Thế chiến II.

Ngoại trưởng Israel Israel Katz đã phản ứng với tuyên bố của ông Lula bằng việc triệu tập Đại sứ Brazil Frederico Meyer để phản đối, nhưng là tới Đài tưởng niệm Thảm họa Holocaust Yad Vashem, chứ không phải tới trụ sở Bộ Ngoại giao Israel. Tại đài tưởng niệm diệt chủng Do Thái này, ông Katz đã gọi những phát ngôn của Tổng thống Brazil Lula là “tấn công bài Do Thái nghiêm trọng”, và chỉ cho ông Meyer thấy tên của những họ hàng của ông Katz đã bị Đức Quốc xã giết hại.

“Chúng tôi sẽ không quên, cũng không tha thứ”, ông Katz nói với ông Meyer, theo bài đăng của ông Katz trên mạng xã hội X (tên mới của Twitter). “Nhân danh tôi và nhân danh những công dân Israel, nói với Tổng thống Lula rằng ông ta không được hoan nghênh tại Israel cho đến khi ông ấy rút lại những tuyên bố đó”, ông Katz viết.

Đáp trả, cố vấn cấp cao của ông Lula, ông Celso Amorim nói rằng tuyên bố tổng thống Lula không được hoan nghênh tại Israel là “lố bịch”, theo hãng tin G1.

Bất chấp phản ứng gay gắt của Israel, ông Lula không rút lại tuyên bố về Gaza, hơn thế ông đã triệu hồi ông Meyer trở về Brazil. Đại sứ quán Brazil tại Tel Aviv sẽ được điều hành bởi đại biện thường nhiệm, nhân vật số 2 sau đại sứ.

Phu nhân Tổng thống Lula, bà Rosangela ‘Janja’ da Silva hôm 19/2 cũng đã lên tiếng bảo vệ phu quân của bà, nói rằng những phát ngôn của ông Lula “đề cập tới chính phủ diệt chủng và không đề cập tới người dân Do Thái”.

“Tôi tự hào về phu quân của tôi, từ khi bắt đầu cuộc xung đột này tại Dải Gaza, đã đang bảo vệ hòa bình và đặc biệt là quyền được sống của phụ nữ và trẻ em, những người chiếm đa số trong các nạn nhân. Tôi chắc chắn rằng nếu Tổng thống Lula đã sống trong Thế chiến II, thì ông cũng sẽ bảo vệ quyền được sống của người Do Thái theo cách tương tự”, bà Janja viết trên mạng xã hội X.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã gọi những tuyên bố của Tổng thống Brazil Lula về Gaza là “vượt lằn ranh đỏ”. Ông Netanyahu đã tuyên bố chiến tranh với Hamas sau khi nhóm chiến binh Hồi giáo người Palestine này bố ráp vào miền nam Israel hôm 7/10/2023 giết hại khoảng 1.200 người và bắt cóc khoảng 240 người làm con tin.

Từ sau khi Israel tấn công trả đũa vào Gaza cho đến nay, hơn 29.000 người Palestine tại đây đã thiệt mạng, phần lớn là phụ nữ và trẻ em.

Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) tháng trước đã yêu cầu Israel kiềm chế hành động mà có thể bị xem là diệt chủng, sau khi Nam Phi khởi kiện Israel lên ICJ chiếu theo Công ước Diệt chủng.