Canada và Ấn Độ trục xuất 6 nhà ngoại giao cao cấp của nhau

Liên quan tới vụ ám sát Hardeep Singh Nijjar, một lãnh đạo người Sikh ly khai, trên lãnh thổ Canada vào năm ngoái, kèm một số cáo buộc khác, Ottawa đã trục xuất 6 nhà ngoại giao Ấn Độ vào hôm Thứ Hai, trong đó có một cao ủy. Còn phía Ấn Độ, New Delhi trục xuất 6 nhà ngoại giao cấp cao của Canada. Từ năm ngoái đến nay, Ấn Độ phủ nhận cáo buộc của Canada về vụ ám sát, và yêu cầu Canada phải đưa ra bằng chứng. Thủ tướng Canada Justin Trudeau tuyên bố trong một cuộc họp báo hôm Thứ Hai rằng đã có “bằng chứng rõ ràng và thuyết phục” và gọi hành động của Ấn Độ là “sai lầm về căn bản.” Phía Ấn Độ bác bỏ cáo buộc và cho rằng ông Trudeau đang có “động cơ chính trị” đằng sau.

Trong cuộc họp báo, ông Trudeau tuyên bố rằng chính phủ Canada đã có “bằng chứng rõ ràng và thuyết phục về việc các đặc vụ của chính phủ Ấn Độ đã tham gia, và hiện nay vẫn đang tiếp tục tham gia những hoạt động đe dọa đáng kể tới an toàn công cộng” của Canada.

“[Những hành động ấy] gồm có lén thu thập thông tin, cưỡng ép hành vi nhắm vào người Canada gốc Nam Á, và liên quan tới cả chục các hành động đe dọa và bạo lực, gồm cả sát nhân.” ông Trudeau nói.

“Điều đó là không thể chấp nhận được!”

Vụ “sát nhân” được ông đề cập đến, là vụ ám sát một lãnh thụ người Sikh ly khai, ông Hardeep Singh Nijjar, ngày 18/6/2023. Theo Reuters, năm ngoái ông Trudeau đã nói rằng ông có bằng chứng về việc các đặc vụ của Ấn Độ đã tiến hành vụ ám sát này trên lãnh thổ Canada, tỉnh bang cực Tây của nước này, British Columbia.

Về các hoạt động khác, RCMP (Cảnh sát Hoàng gia Canada) đã nói trong một cuộc họp báo trước đó, rằng chính phủ Ấn Độ đã triển khai một chiến dịch rộng rãi nhắm vào cộng đồng những người Ấn ly khai đang sống ở Canada, và can nhiễu đến quyền tự do dân chủ của nước này.

Như ông Trudeau giải thích trong cuộc họp báo, sau khi có được các bằng chứng, phía Canada nỗ lực tìm kiếm nhưng không nhận được sự phối hợp của các nhà ngoại giao Ấn Độ, cho nên Ottawa quyết định trục xuất 6 nhà ngoại giao cấp cao của Ấn Độ.

Phía Ấn Độ tuyên bố rằng họ chủ động rút các nhà ngoại giao đó của mình về nước, bởi vì “chúng tôi không tin tưởng vào chính phủ hiện nay của Canada có thể đảm bảo an toàn cho họ,” như trong tuyên bố của Bộ Ngoại giao Ấn Độ.

Đồng thời hôm Thứ Bảy, New Delhi đã yêu cầu 6 nhà ngoại giao Canada hãy rời khỏi Ấn Độ.

Theo miêu tả của Ấn Độ, hành động của ông Trudeau cùng chính quyền của ông là “chiến lược cố ý phỉ báng Ấn Độ với mục đích chính trị.”

“Chính phủ Ấn Độ cực lực bác bỏ những lời buộc tội vô lý này và coi chúng là kế hoạch chính trị của chính phủ Trudeau, nhằm để tăng thêm số phiếu bầu,” Bộ Ngoại giao Ấn Độ nói trong một tuyên bố. “Chính phủ Trudeau đã cố ý tạo không gian cho những kẻ cực đoan bạo lực và khủng bố quấy rối, đe dọa và hăm dọa các nhà ngoại giao Ấn Độ cũng như các nhà lãnh đạo cộng đồng ở Canada.”

Kể từ vụ ám sát Nijjar vào năm ngoái, quan hệ ngoại giao giữa hai nước đã trở nên xấu đi. Ông Trudeau nói chính phủ Ấn Độ có liên quan tới vụ ám sát. Ấn Độ phủ nhận cáo buộc đó, và cho rằng hành động của ông Trudeau là để lấy lòng cộng đồng 1.8 triệu người Sikh ly khai đang sinh sống ở Canada.

Vụ ám sát ông Nijja cũng có liên quan tới một nỗ lực nhằm thủ tiêu ông Gurpatwant Singh Pannun, một lãnh đạo nổi bật của Khalistan. Ông Pannun mang quốc tịch Mỹ và Canada, và sống ở New York. Hồi tháng 11 năm ngoái, các công tố viên Mỹ đã cáo buộc một người theo chủ nghĩa dân tộc Ấn Độ tên là Nikhil Gupta đã tham gia vụ này, và có cộng tác với quan chức Ấn Độ. Việc này đã khiến New Delhi lập một ủy ban đặc biệt để điều tra việc này. Trong cuộc họp báo, ông Trudeau có ám chỉ đến việc này khi đề cập đến sự chia sẻ thông tin tình báo giữa các thành viên của Liên minh Ngũ Nhãn (Five Eyes — Mỹ, Anh, Úc, Canada, và New Zealand).

Nhật Tân