Đài Loan mất đồng minh đầu tiên sau cuộc bầu cử tổng thống

Chính phủ đảo quốc Thái Bình Dương Nauru hôm thứ Hai (15/1) tuyên bố Nauru sẽ công nhận Trung Quốc, theo đó cắt đứt quan hệ ngoại giao với Chính phủ Đài Loan. Sau cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan, đây là đồng minh ngoại giao đầu tiên của nước này ngả sang lựa chọn Bắc Kinh. Phía Đài Loan gọi đây là động thái “kiểu đột kích” đáng lên án.

Hôm thứ Hai, Tổng thống David Ranibok Adeang của Nauru là người đầu tiên đăng video lên Facebook của chính quyền Nauru cho hay cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan, Chính phủ Nauru sau đó tuyên bố rằng đang tìm cách khôi phục hoàn toàn quan hệ ngoại giao với Trung Quốc (Đảng Cộng sản Trung Quốc/ĐCSTQ) vì “lợi ích tốt nhất” của đất nước và người dân Nauru.

Chính phủ Nauru chỉ ra trong một tuyên bố: “Điều này có nghĩa, Cộng hòa Nauru sẽ không còn công nhận Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan) là nước độc lập mà là một phần không thể thiếu của lãnh thổ Trung Quốc [Đại Lục dưới sự kiểm soát của ĐCSTQ], vì vậy sẽ ngay lập tức cắt đứt quan hệ với Đài Loan, sẽ không phát triển bất kỳ quan hệ chính thức hay trao đổi chính thức nào với Đài Loan nữa”.

Bộ Ngoại giao Đài Loan ngay lập tức tổ chức họp báo vào lúc 2:30 chiều giờ địa phương Đài Loan. Cuộc họp thông báo, “Để bảo vệ chủ quyền và danh dự quốc gia, Đài Loan đã quyết định ngay lập tức chấm dứt quan hệ ngoại giao với Cộng hòa Nauru, đình chỉ hoàn toàn các kế hoạch hợp tác song phương và yêu cầu Nauru đóng cửa đại sứ quán tại Đài Loan”.

Bộ Ngoại giao Đài Loan cho biết từ năm 2023 đã có được thông tin tình báo việc từ lâu ĐCSTQ đã tích cực liên hệ với các nhân vật chính trị Nauru, sử dụng hỗ trợ kinh tế để khiến nước này chuyển hướng ngoại giao.

Thứ trưởng Tien Chung-kwang Bộ Ngoại giao Đài Loan cho biết trong họp báo, động thái cắt đứt quan hệ ngoại giao của Nauru với Đài Loan là “kiểu đột kích”, rằng sau khi Bộ Ngoại giao Đài Loan biết được thông tin liên quan vào lúc 11:45 sáng nay đã tích cực cố gắng đàm phán với Nauru, tuy nhiên Nauru từ chối gặp Đại sứ Đài Loan và tuyên bố rõ rằng họ đã quyết định.

Ông cho hay điều đáng chê trách là thời điểm Nauru tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao xảy ra vừa khi “cuộc bầu cử ở Đài Loan kết thúc, nhiều nước trên thế giới đang chúc mừng cho thành tựu dân chủ của Đài Loan”.

Khi được hỏi liệu việc cắt đứt quan hệ ngoại giao có gây ra hiệu ứng dây chuyền hay không, thứ trưởng ngoại giao Đài Loan nói: “Chúng tôi tin rằng vào thời điểm quan trọng này, họ (ĐCSTQ) sẽ làm một điều gì đó… Nhưng việc nền dân chủ Đài Loan phát triển là điều được cộng đồng quốc tế dõi theo, nếu dùng cách hèn hạ này để chiếm giữ các đồng minh ngoại giao của Đài Loan, cho rằng cách đó có thể tấn công Đài Loan thì tôi nghĩ họ (ĐCSTQ) đã lầm”.

Ông cho rằng ĐCSTQ đang không ngừng tìm cách tấn công thành tựu dân chủ của Đài Loan, sẽ tiếp tục dùng những thủ đoạn hèn hạ khác để thu hẹp không gian quan hệ quốc tế của Đài Loan, Bộ Ngoại giao Đài Loan đã cảnh giác và sẽ chú ý đến các tình huống liên quan.

Bộ Ngoại giao ĐCSTQ cũng đưa ra tuyên bố vào chiều thứ Hai, bày tỏ “đánh giá cao và hoan nghênh” quyết định của Chính phủ Nauru. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao ĐCSTQ nhắc lại: “Chỉ có một Trung Quốc trên thế giới, Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc, Chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa [ĐCSTQ] là chính phủ hợp pháp duy nhất đại diện cho toàn bộ Trung Quốc, điều này đã được xác nhận bởi Nghị quyết 2758 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc”. Tuyên bố cho biết: “Quyết định nối lại quan hệ ngoại giao với Trung Quốc của chính phủ Nauru một lần nữa thể hiện đầy đủ rằng, nguyên tắc ‘một Trung Quốc’ là hợp lòng người và là xu hướng chung”.

ĐCSTQ tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ của Trung Quốc, không có quyền thiết lập quan hệ cấp nhà nước với bất kỳ quốc gia nào – một quan điểm mà Đài Loan cực lực phản đối.

Trước cuộc bầu cử Tổng thống Đài Loan hôm thứ Bảy (13/1), các quan chức an ninh Đài Loan đã tiết lộ rằng ĐCSTQ sẽ vẫn tiếp tục thúc đẩy làm suy yếu quan hệ ngoại giao của một số nước có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan.

Đài Loan vừa kết thúc cuộc bầu cử tổng thống vào thứ Bảy tuần trước (13/1),  kết quả đương kim phó chủ tịch Đảng Dân Tiến cầm quyền ở Đài Loan là ông Lại Thanh Đức được bầu làm tổng thống mới, bà Tiêu Mỹ Cầm – cựu đại diện của Đài Loan tại Mỹ – được bầu làm phó tổng thống, họ sẽ nhậm chức vào ngày 20/5. Kể từ năm 1996 khi Đài Loan tổ chức cuộc bầu cử tổng thống trực tiếp, đây là lần đầu tiên có một đảng chính trị được bầu nắm quyền trong 3 nhiệm kỳ liên tiếp. Trước cuộc bầu cử, ĐCSTQ gọi nhóm ứng viên Lại Thanh Đức – Tiêu Mỹ Cầm  là “những kẻ ly khai vì độc lập của Đài Loan”.

Nauru là quốc đảo nằm ở Quần đảo Micronesian ở Nam Thái Bình Dương có diện tích khoảng 21,3 km2, là quốc đảo và nước cộng hòa nhỏ nhất trên thế giới. Động thái của Nauru khiến Đài Loan chỉ còn 12 nước ngoại giao chính thức cấp nhà nước.