Đại sứ quán Hoa Kỳ cảnh báo người Mỹ rời Haiti ‘càng sớm càng tốt’

Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Haiti hôm thứ Tư (30/8) đã phát đi “cảnh báo an ninh“  công dân Mỹ nên rời khỏi Haiti, đất nước Caribe nghèo khó, “càng sớm càng tốt” do tình hình an ninh ngày càng xấu đi. 

Cảnh báo cho biết: “Với tình hình an ninh hiện tại và những thách thức về cơ sở hạ tầng, công dân Hoa Kỳ ở Haiti nên rời Haiti càng sớm càng tốt bằng phương tiện giao thông thương mại hoặc tư nhân”.

Đồng thời cảnh báo cũng cho biết rằng một số công ty hàng không và cho thuê chuyến bay, trong đó có American Airlines, JetBlue, Spirit, Air Caraibe và Sunrise Airways, đang cung cấp các chuyến bay cất cánh từ các sân bay Port-au-Prince và Cap-Haitien. Công dân Mỹ vẫn còn ở Haiti và muốn rời đi từ thủ đô Port-au-Prince nên theo dõi tin tức địa phương thường xuyên.

Cảnh bảo của Đại sứ quán Hoa Kỳ cũng nhấn mạnh rằng “các chuyến bay sẽ nhanh chóng lấp đầy và chỗ ngồi có thể chỉ còn trống nhiều ngày hoặc thậm chí vài tuần trước khi khởi hành”.

Đại sứ quán cho biết: “Do có thể có số lượng ghế hạn chế, công dân Hoa Kỳ nên cân nhắc việc đặt vé máy bay trước.”

Theo bản tin cảnh báo nêu trên, người Mỹ nên liên hệ với Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nếu họ gặp vấn đề khi rời Haiti hoặc cần yêu cầu hoặc nộp đơn xin lấy lại hộ chiếu Hoa Kỳ hoặc giấy thông hành khác để đến Hoa Kỳ.

Những công dân Hoa Kỳ còn ở lại được kêu gọi hết sức thận trọng khi đi du lịch ở Haiti và tránh các cuộc biểu tình hoặc tụ tập đông người. Đại sứ quán cho biết nếu gặp tuyến đường bị phong tỏa, họ nên quay lại và đi đến khu vực an toàn.

Trang web của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết, việc đi đến những nơi có rủi ro cao ở Haiti “có thể khiến bạn có nguy cơ cao bị bắt cóc, bắt làm con tin, trộm cắp và bị thương nặng”. Ở những khu vực có nguy cơ cao đó, Bộ Ngoại giao “không thể giúp bạn”, họ cảnh báo.

Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Port-au-Prince hôm thứ Hai (28/8) cũng cho biết họ đã hạn chế nhân viên ở lại đại sứ quán và các khu dân cư vì “hoạt động liên tục của cảnh sát và tiếng súng” trong khu vực xung quanh các khu vực này. 

Điều kiện xấu đi

Điều kiện ở quốc gia Caribe và Port-au-Prince đã trở nên tồi tệ hơn đáng kể trong những tháng gần đây trong bối cảnh bạo lực băng đảng leo thang, trong khi một công dân Mỹ và con gái của cô bị bắt cóc vào cuối tháng Bảy và bị một băng nhóm tội phạm giữ để đòi tiền chuộc trước khi cô được đưa trở về nơi an toàn. Đầu tháng này, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Haiti đã đóng cửa do có đấu súng trên đường phố thủ đô. 

Theo các nhóm nhân quyền, vài ngày trước, một băng đảng đã nổ súng vào một nhóm biểu tình do nhà thờ lãnh đạo ở ngoại ô Port-au-Prince. Hàng trăm người tập trung tại nhà thờ bên cạnh một nhà lãnh đạo Cơ đốc giáo và đi tuần hành trước khi một băng đảng địa phương nổ súng, giám đốc nhân quyền, bà Marie Yolene Gilles nói với CNN.

Tuy nhiên, Cảnh sát trưởng Frantz Elbe tuyên bố rằng thủ lĩnh tôn giáo của nhóm, được xác định là Marcorel Zidor, đi cùng với những người không rõ danh tính mặc đồ màu xanh ô liu và mang theo súng trường tấn công khi họ và các thành viên nhà thờ tuần hành đến Caanan, vùng ngoại ô. Ông cho biết nhóm này cũng được trang bị dao rựa và các loại vũ khí khác để cố gắng thoát khỏi một băng đảng địa phương.

Cảnh sát trưởng cho biết trong một tuyên bố rằng họ đã cố gắng thuyết phục nhóm tôn giáo này dừng kế hoạch của họ “để tránh một cuộc tàn sát bởi những tên tội phạm có kho vũ khí chiến tranh”. Ông Elbe cũng lưu ý rằng nhóm tôn giáo này đã không thông báo trước cho cảnh sát về cuộc biểu tình như quy định và các sĩ quan không thể ngăn chặn đám đông một phần vì họ đã chia thành hai nhóm.

“Cảnh sát đã làm mọi cách để ngăn chặn họ”, ông Elbe nói trong một cuộc họp báo và gọi sự kiện này là một “thảm kịch”.

Trong bối cảnh bạo lực băng đảng, hàng trăm thành viên băng đảng cũng đã bị các nhóm chống băng đảng bắt giữ và giết chết kể từ khi tình trạng bất ổn bắt đầu. Trong một vụ việc xảy ra vào tháng Tư, người ta thấy đám đông được gọi là dân phòng đã thiêu chết các thành viên bị nghi ngờ là băng đảng ở khu vực công cộng bằng cách sử dụng lốp xe tẩm xăng.

Những sự cố khác

Theo Liên Hiệp Quốc, đầu tuần này, hàng trăm người chen chúc trong những căn lều nhỏ màu trắng trong sân của một trung tâm thể thao ở Port-au-Prince sau khi họ phải di dời do xung đột băng đảng và nổ súng.

Từ ngày 12 tháng 8, khi các băng đảng có vũ trang tiến hành các cuộc tấn công vào khu vực, người dân bắt đầu di chuyển hàng loạt ra khỏi khu vực sinh sống của họ. Cảnh sát với nguồn lực hạn chế đã phải vật lộn để chống lại các nhóm vũ trang hiện đang kiểm soát phần lớn thủ đô.

Trong khi đó, Liên Hiệp Quốc cho biết các cuộc chiến giữa các băng đảng tại Haiti đã khiến khoảng 200.000 người phải di dời trong nước và khiến 5,2 triệu người cần viện trợ nhân đạo. Hoạt động băng đảng và bạo lực gia tăng mạnh sau vụ ám sát Tổng thống Jovenel Moise vào năm 2021.

Vào tháng Tư, Bộ Tài chính Hoa Kỳ đã áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với ông Gary Bodeau, cựu chủ tịch Hạ viện Haiti, vì cáo buộc hối lộ các quan chức chính phủ. Bộ Tài chính Hoa Kỳ cho biết ông Bodeau đã hối lộ các quan chức Haiti để đổi lấy phiếu bầu của họ cho cuộc bầu cử năm 2018 và các hình thức hỗ trợ chính trị khác.

Kể từ đó, Hoa Kỳ đã ủng hộ kế hoạch của Liên Hiệp Quốc gửi một lực lượng an ninh đa quốc gia đến Haiti, do Kenya dẫn đầu. Lực lượng an ninh đa quốc gia này sẽ tập trung vào việc giải quyết bạo lực băng đảng, cụ thể là ở thủ đô. Tuần trước, một phái đoàn Kenya gồm 10 người đã đến thăm Haiti để đánh giá tình hình.