Dân biểu Mỹ ra nghị quyết yêu cầu Trung Quốc tôn trọng quyền tự trị của Hồng Kông

5 dân biểu thuộc cả 2 đảng của Mỹ đã đệ trình lên Hạ viện một nghị quyết kêu gọi Trung Quốc tôn trọng quyền tự trị của Hong Kong, điều mà họ nói cũng là để đảm bảo lợi ích của Hoa Kỳ.

Nghị quyết 422 được đệ trình hôm thứ Sáu (30/6), chỉ một ngày trước ngày kỷ niệm 20 năm Hong Kong trao trả về Trung Quốc. Ông Tập Cận Bình đã có mặt tại Hong Kong để tham gia buổi lễ này.

Các dân biểu Hoa Kỳ nói rằng nghị quyết này nhấn mạnh vào các giá trị chung giữa Mỹ và Hong Kong, và thúc giục Trung Quốc tuân thủ nguyên tắc “Một quốc gia, hai chế độ” đã cam kết khi được Anh Quốc trả lại Hong Kong.

“Những lời hứa của Bắc Kinh 20 năm trước về việc đảm bảo quyền tự trị, tự do và pháp quyền của Hong Kong cũng là lợi ích quan trọng của Hoa Kỳ và là nền tảng cho sinh khí, sự sáng tạo và tinh thần khởi nghiệp của thành phố“, Dân biểu Chris Smith, một trong những tác giả của nghị quyết nói.

“Bắc Kinh cần phải công nhận ‘lối sống đặc biệt’ của Hong Kong là thiết yếu đối với sự thịnh vượng và ổn định trong tương lai của chính Trung Quốc. Nhưng nếu sự xói mòn quyền tự trị của Hong Kong vẫn tiếp tục, thì Hong Kong sẽ chỉ trở thành 1 trong những thành phố khác của Trung Quốc, ngột ngạt bởi bàn tay đàn áp nặng nề. Hoa Kỳ sẽ phải đánh giá lại xem Hong Kong có đảm bảo được quy chế đặc biệt theo luật Mỹ hay không“.

Đối với Mỹ, Hong Kong được hưởng một quy chế đặc biệt, khác với phần còn lại của Trung Quốc đại lục, theo Đạo luật Mỹ – Hong Kong 1992. Nhưng đạo luật này chỉ có tác dụng nếu Hong Kong đảm bảo được “quyền tự trị đầy đủ”.

Dân biểu Ted Yoho, một tác giả khác của nghị quyết, cho rằng Trung Quốc đã can thiệp vào việc điều hành Hong Kong, chối bỏ quyền phổ thông đầu phiếu bầu cử của người Hong Kong, vi phạm quyền tự do dân sự và tìm cách gia tăng ảnh hưởng và kiểm soát thành phố này.

“Đây mới chỉ là 20 năm sau ngày Tuyên bố chung (Anh-Trung). Có thể kỳ vọng Hong Kong sẽ tốt hơn trong 30 năm nữa không? Nhân dịp ngày lễ quan trọng này, nghị quyết này công nhận tầm quan trọng của Hong Kong và nhắc nhở chúng ta rằng Hong Kong xứng đáng hơn việc phải trở thành một thành phố bình thường khác của Trung Quốc“, ông Ted nói.

Nhóm dân biểu Hoa Kỳ khởi động nghị quyết này sau khi Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng tuyên bố chung Trung – Anh, trong đó Bắc Kinh cam kết quyền tự trị của Hong Kong 50 năm chỉ là “một tài liệu lịch sử và không hề có một ý nghĩa thực tế nào”.

Giáo sư xã hội học Hung Ho-fung tại Đại học Johns Hopkins (Mỹ) cho rằng quan ngại lẫn việc không hài lòng trong quốc hội Mỹ về tình trạng của Hong Kong có thể sẽ gia tăng và cuối cùng ảnh hưởng tới quy chế đặc biệt của Hong Kong.

“Bắc Kinh muốn cả thế giới tiếp tục nhìn nhận Hong Kong là một thực thể tách biệt khỏi Trung Quốc đại lục … như thế chính quyền Trung Quốc và các quan chức cá nhân có thể làm đủ mọi chuyện với quốc tế dưới cái bình phong thuận tiện thông qua Hong Kong“, giáo sư Hung nói.

“Đây là một bí mật mở … biết bao nhiều quan chức đã chuyển tiền và người thân đến các nước phương Tây thông qua vỏ bọc ‘cư dân Hong Kong’ và ‘tiền của Hong Kong’, và mặc dù phương Tây có rất nhiều quy định chặt chẽ đối với Trung Quốc nhưng dòng ngoại hối cùng các công nghệ nhạy cảm của họ có thể bị [Bắc Kinh] tiếp cận tới mức nào thông qua con đường Hong Kong?”

“Nếu Bắc Kinh chèn ép quá xa khiến các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ khó có thể giả vờ như Hong Kong vẫn còn tự trị khỏi Trung Quốc đại lục, thì Mỹ sẽ phải rút lại việc công nhận Hong Kong là một thực thể tách biệt và nhiều nước khác cũng sẽ làm theo. Điều đó sẽ có hậu quả nghiêm trọng đối với nền kinh tế Trung Quốc, cũng như gia tài của các quan chức Bắc Kinh“.

Hôm thứ Năm, một uỷ ban quốc hội Mỹ về Trung Quốc cho rằng chuyến thăm Hong Kong của ông Tập Cận Bình đã không chiếm được cảm tình của công chúng và cảnh báo hậu quả của những hoạt động trấn áp xã hội dân sự Hong Kong từ phía Bắc Kinh.

Hồi tháng 2, một nhóm gồm các thượng nghị sĩ lưỡng đảng Hoa Kỳ đã đề xuất dự luật trừng phạt nặng quan chức chính phủ tại Hong Kong và Trung Quốc đại lục chịu trách nhiệm cho hoạt động đàn áp quyền tự do cơ bản trong thành phố.

Đức Trí (t/h)

Xem thêm: