Dự luật Quốc phòng 2026 được Thượng viện Mỹ thông qua có chứa nội dung chống ĐCSTQ nào?

Thượng viện Hoa Kỳ vào thứ Năm (ngày 9/10) đã thông qua Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng (NDAA) cho năm tài chính 2026 với 70 phiếu thuận và 20 phiếu chống, tổng ngân sách lên tới 924,7 tỷ USD, xác lập khuôn khổ chính sách quốc phòng và ngân sách hàng năm cho quân đội Mỹ. NDAA chứa nhiều dự luật nhằm đối kháng với Đảng Cộng sản Trung Quốc một cách toàn diện và bảo vệ Đài Loan.

Dự luật dài 1.454 trang này trao quyền cấp 878 tỷ USD cho Bộ Chiến tranh (tức Bộ Quốc phòng hiện nay), và phân bổ thêm 35 tỷ USD cho Bộ Năng lượng để duy trì kho vũ khí hạt nhân của Mỹ. Trong bối cảnh chính phủ phải đóng cửa từ ngày 1 tháng 10 và sự đối đầu căng thẳng giữa hai đảng, dự luật này vẫn nhận được sự ủng hộ lưỡng đảng và được coi là khoảnh khắc đồng thuận hiếm hoi.

Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa bang Mississippi – ông Roger Wicker cho biết, tâm điểm của dự luật là “tái thiết nền tảng công nghiệp quân sự của Hoa Kỳ, thúc đẩy cải cách lịch sử đối với hệ thống ngân sách và mua sắm của Lầu Năm Góc”.

Dưới đây là các nội dung trong phiên bản NDAA của Thượng viện, nhưng không chắc sẽ có đầy đủ trong văn bản cuối cùng được cả hai viện thông qua và chính thức trở thành luật.

Các điều khoản chính: tăng lương, đóng mới tàu chiến và kéo dài viện trợ cho Ukraine

Nội dung dự luật bao gồm tăng lương cho quân nhân tại ngũ thêm 3,8%, xây dựng 5 tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo hạt nhân lớp Columbia, 15 tàu đổ bộ lưỡng cư, cùng 34 máy bay chiến đấu F-35A. Dự luật cũng kéo dài chương trình viện trợ cho Ukraine đến năm 2028 và cấp thêm 500 triệu USD cho tình báo và hỗ trợ quân sự.

Ngoài ra, dự luật cho phép tiếp tục mua các loại tàu và máy bay mới, đồng thời tăng cường khả năng vận chuyển Thủy quân lục chiến Mỹ từ biển vào các vùng chiến sự, cho thấy trọng tâm quân sự của Hoa Kỳ tiếp tục xoay quanh các mặt trận chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và châu Âu.

Các sửa đổi của Đảng Dân chủ gặp trở ngại

Đảng Dân chủ từng cố gắng bổ sung nhiều điều khoản sửa đổi vào dự luật, bao gồm việc bãi bỏ Đạo luật Ủy quyền Sử dụng Vũ lực (AUMF) năm 2002 đối với Iraq, cấm lực lượng Vệ binh Quốc gia các bang phối hợp với cơ quan thực thi pháp luật liên bang, cũng như ngăn cản Tổng thống Trump cải tạo chiếc máy bay Boeing 747-8 do Qatar tặng làm “Không lực Một”; tuy nhiên các sửa đổi này đều bị bác bỏ do không đạt ngưỡng 60 phiếu.

Một số thượng nghị sĩ Cộng hòa như Rand Paul cùng các thành viên Đảng Dân chủ đã ủng hộ một số sửa đổi nhằm hạn chế quyền lực hành pháp, song cũng không thay đổi được kết quả bỏ phiếu.

Đổi tên “Bộ chiến tranh” chưa được đưa vào

Dự luật không đưa vào đề xuất của Tổng thống Trump muốn đổi tên chính thức Bộ Quốc phòng thành “Bộ Chiến tranh” (Department of War). Theo Hiến pháp Hoa Kỳ, việc đổi tên cơ quan này phải do Quốc hội lập pháp, không thể thay thế bằng sắc lệnh hành pháp.

Triển khai quân sự

Dự luật bao gồm việc xây dựng một sáng kiến hợp tác an ninh nhằm củng cố nền tảng công nghiệp của các quốc gia đồng minh và đối tác trong khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương, đồng thời yêu cầu cơ quan hành pháp trình báo cáo về kho đạn dự trữ của các nước đồng minh và đối thủ khi quân đội Mỹ tiến hành hoạt động tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Liên quan đến việc đối phó với Trung Quốc (Đảng Cộng sản Trung Quốc, ĐCSTQ), dự luật yêu cầu đánh giá tác động của việc giảm quân Mỹ đóng tại châu Âu đối với hợp tác xuyên Đại Tây Dương, nhằm răn đe ĐCSTQ.

Dự luật yêu cầu cho phép sản xuất các loại máy bay không người lái và hệ thống máy bay không người lái tiêu hao của Mỹ tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Dự luật còn yêu cầu xây dựng các nguyên tắc loại trừ hoặc gỡ bỏ các chương trình trí tuệ nhân tạo (AI) do các đối thủ nước ngoài phát triển khỏi hệ thống mạng của Bộ Quốc phòng và các nhà thầu.

Cơ sở hạ tầng và cáp ngầm dưới biển

Trước nguy cơ tấn công mạng của ĐCSTQ vào các cơ sở hạ tầng trọng yếu của Mỹ, dự luật yêu cầu xây dựng một chiến lược để ngăn chặn các cuộc tấn công này. Đồng thời, dự luật cũng yêu cầu trình báo cáo về mối đe dọa mà ĐCSTQ gây ra đối với hệ thống cáp ngầm dưới biển cũng như thành lập một nhóm công tác về vấn đề này.

Hạn chế các doanh nghiệp quốc phòng Trung Quốc

Đối với các trường đại học Mỹ nhận tài trợ từ Bộ Quốc phòng, dự luật cấm ký hợp đồng với các công ty quốc phòng Trung Quốc. Dự luật yêu cầu tích hợp danh sách các tổ chức Trung Quốc bị Chính phủ Mỹ hạn chế hoặc kiểm soát, đồng thời cấm ký hợp đồng qua các quốc gia thứ ba với các công ty liên quan đến quân đội Trung Quốc.

Ngoài ra, dự luật còn cấm một số công ty công nghệ sinh học Trung Quốc nhận ngân sách liên bang; cấm đầu tư vào các ngành công nghiệp nhạy cảm của Trung Quốc như các mô hình trí tuệ nhân tạo, tên lửa siêu vượt âm, chip bán dẫn tiên tiến, máy tính lượng tử và các sản phẩm quân sự.

Hạn chế mua quân trang, thực phẩm từ Trung Quốc

Dự luật yêu cầu ngừng từng bước việc mua sắm máy tính và thiết bị in của Trung Quốc. Ngoài ra, dự luật cũng cấm các nhà cung cấp quân nhu của Mỹ mua bán hoặc sử dụng thủy sản có xuất xứ từ Trung Quốc, đồng thời cấm mua quân trang từ Trung Quốc, Triều Tiên, Iran và Nga, và cấm tài trợ cho các dự án giải trí liên quan đến Trung Quốc.

Đẩy nhanh việc bán vũ khí cho Đài Loan

Về Đài Loan, dự luật yêu cầu Văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng tinh giản và đẩy nhanh quy trình bán vũ khí ra nước ngoài, khuyến khích mời Đài Loan tham gia tập trận Vành đai Thái Bình Dương, và thiết lập mối quan hệ đối tác ưu tiên về công nghiệp quốc phòng Mỹ – Đài Loan.

Quy trình lập pháp tiếp theo

Hạ viện trước đó đã thông qua phiên bản riêng của dự luật quốc phòng, với một số nội dung khác biệt so với phiên bản Thượng viện. Tiếp theo, hai viện sẽ tổ chức hội nghị liên hợp để thống nhất văn bản cuối cùng, sau đó biểu quyết lại, rồi trình lên để Tổng thống Trump ký thành luật.