Elon Musk: Các kênh truyền thông độc lập của Nga và Ukraine có thực sự độc lập không

Gần đây Washington Post đã đăng một bài viết nói rằng việc đình chỉ hoạt động của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đã gây ra tác động rất lớn đến “các tổ chức tin tức độc lập” ở Ukraine và Nga, vốn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của cơ quan này. Ông Elon Musk, người đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ Mỹ (DOGE), chế giễu và đặt câu hỏi liệu những “kênh truyền thông độc lập” này có thực sự độc lập hay không.

Sau khi nhậm chức vào tháng Một năm nay, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp, yêu cầu đình chỉ mọi khoản viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ trong 90 ngày, để đánh giá liệu các dự án này có hiệu quả, và có phù hợp với chính sách đối ngoại của chính quyền hiện tại hay không.

Ngày 7/2, ông Trump đã đăng trên nền tảng mạng xã hội, rằng cách sử dụng tiền của USAID là hoàn toàn không thể giải thích được. Nhiều khoản trong số đó là gian lận, mức độ hủ bại là chưa từng có, và cơ quan này nên bị đóng cửa.

Ngày 7/2 (giờ địa phương), Washington Post đăng bài cho biết việc đình chỉ hoạt động của USAID sẽ có tác động rất lớn đến “các hãng thông tấn độc lập” tại Ukraine và Nga, vốn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của cơ quan này.

Ông Elon Musk, người đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), đã đặt câu hỏi về điều này: “Truyền thông độc lập, tôi chết cười mất.”

Theo dữ liệu từ Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Hoa Kỳ (CRS), USAID đã quản lý khoảng 40 tỷ USD tiền tài trợ trong năm tài chính 2023, cung cấp hỗ trợ cho khoảng 130 quốc gia, trong đó Ukraine là quốc gia nhận hỗ trợ lớn nhất.

Tổ chức phi chính phủ Detector Media của Ukraine cho biết, họ có nguy cơ đánh mất thành quả của 30 năm làm việc. Nhà nước Ukraine, các giá trị dân chủ và lập trường thân phương Tây đang phải đối mặt với những mối đe dọa ngày càng tăng.

Giám đốc Detector Media, bà Natalya Ligachova, chia sẻ với tờ Washington Post rằng hơn 50% các kênh truyền thông ít nhiều đều dựa vào viện trợ của Hoa Kỳ.

Các nhóm đối lập và truyền thông của Nga

Theo tờ Washington Post, ngoài các kênh truyền thông độc lập của Ukraine, một số tổ chức và kênh truyền thông Nga lưu vong cũng dựa vào viện trợ nước ngoài như nguồn tài trợ chính, phần lớn đến từ Washington.

Nhà hoạt động phe đối lập người Nga Andrei Pivovarov cho biết, sự kiện này dường như đã ảnh hưởng đến hầu hết các kênh truyền thông (phe đối lập) và các dự án công cộng ở Nga… Trong tương lai gần, điều này không chỉ dẫn đến việc hủy bỏ các sự kiện mà còn đóng cửa một số dự án.

Theo RT, Moscow Times được Nga liệt kê là “tổ chức không mong muốn” và có trụ sở chính tại Amsterdam, Hà Lan, trích dẫn nguồn tin cho biết, có tới 90 tổ chức của Nga hoạt động bên ngoài nước Nga đã mất viện trợ từ Hoa Kỳ, nhiều tổ chức trong số đó có thể buộc phải ngừng hoạt động hoàn toàn.

RT chỉ ra rằng trước khi chính quyền Trump xử lý USAID, các quan chức Nga đã nhiều lần cáo buộc Hoa Kỳ phát động cuộc chiến thông tin chống lại Nga, bao gồm việc sử dụng truyền thông tự do do nước ngoài tài trợ để chống lại Nga.

Sau khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra vào năm 2022, Nga đã thực hiện các biện pháp rất nghiêm ngặt nhằm hạn chế sự lan truyền của tin đồn liên quan đến quân đội Nga. Những người vi phạm có thể bị kết án tới 15 năm tù.

Trong những ngày gần đây, ông Musk đã tiến hành kiểm toán USAID, và đặt câu hỏi liệu đây có phải là một “tổ chức tội phạm” tài trợ cho việc phát triển vũ khí sinh học hay không. Tổng thống Trump gọi cơ quan này là do “một nhóm người điên cuồng cấp tiến điều hành”, và cho biết ông đang cân nhắc số phận tương lai của cơ quan này.

Trên mạng xã hội X, nhà báo phe bảo thủ Ian Miles Cheong tiết lộ, USAID đã cung cấp hàng chục triệu USD tiền tài trợ cho New York Times trong 5 năm qua, gây ra nhiều tranh cãi lớn.

Theo bài đăng của ông Cheong, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ (HHS) là nhà tài trợ lớn nhất, cung cấp 26,9 triệu USD, tiếp theo là Quỹ Khoa học Quốc gia, cung cấp 19,15 triệu USD. Điều đáng chú ý là chỉ tính riêng tháng 8/2024, Chính phủ Biden đã phân bổ 4,1 triệu USD cho tờ New York Times.

Ông Cheong bày tỏ lo ngại về khoản tài trợ này, và cho rằng nó được sử dụng để hỗ trợ một tờ báo đang gặp khó khăn khi tờ báo này đăng tải những nội dung phù hợp với một số chương trình nghị sự chính trị nhất định, như bài phát biểu ủng hộ Ukraine, chống Trump và chống Elon Musk.

Ngày 7/2, Reuters dẫn nguồn tin cho biết ông Trump đã lên kế hoạch tiến hành sa thải hàng loạt tại USAID. Ban đầu tổ chức này có hơn 10.000 nhân viên, sau khi sa thải, chỉ có 294 người có thể được giữ lại, bao gồm 12 người ở Cục Châu Phi và 8 người ở Cục Châu Á.