EU không hài lòng về ‘quyết định đơn phương’ cấm lương thực Ukraine

Các nước thành viên của EU phải tôn trọng thẩm quyền quyết định của EU, và những bước đi đơn phương là “không thể chấp nhận được”, Ủy ban Châu Âu đã tỏ ra không hài lòng như vậy sau khi Ba Lan và Hungary tuyên bố cấm nhập khẩu từ Ukraine, không chỉ cấm ngũ cốc mà còn cấm cả các sản phẩm lương thực khác, để bảo vệ ngành nông nghiệp địa phương của họ.

Theo Reuters báo cáo hôm 17/4, xuất phát từ quan hệ lợi ích, do ngũ cốc Ukraine phá giá thị trường Ba Lan cùng một số quốc gia lân cận, ảnh hưởng ngành nông nghiệp địa phương, đã dẫn đến những tiếng nói phản đối. Đặc biệt là ở Ba Lan, đảng cầm quyền bị ảnh hưởng mạnh, thậm chí một bộ trưởng Bộ Nông nghiệp đã từ chức, và được thay bằng một bộ trưởng mới.

Chính sách của EU —các quốc gia đang đổ tiền vào chiến trường Ukraine— muốn dành những hậu đãi cho chính quyền Kyiv, đặc biệt là miễn thuế hàng nông sản từ Ukraine. Điều đó khiến các thành viên của EU lân cận với Ukraine bị ảnh hưởng.

Ngoài ra, tờ báo cũng đổ lỗi cho “chiến dịch quân sự đặc biệt” của Nga ở Ukraine, đã khiến tuyến vận chuyển lương thực qua Biển Đen gặp trở ngại. Ùn tắc vận chuyển lương thực trên tuyến đường bộ đã dẫn đến lương thực xuất khẩu của Ukraine chảy vào thị trường các quốc gia Đông và Trung Âu như Ba Lan, theo diễn giải của Reuters.

Trên thực tế, không phải quốc gia nào cũng nói lý do tạm ngừng nhập khẩu là vì phá giá thị trường địa phương. Như tin đã đưa, Slovakia lấy lý do là vì lúa mì của Ukraine nhiễm nồng độ chất độc hại quá cao, mà có khả năng là do phun thuốc trừ sâu. Độ nhiễm cao đến mức mà Bộ Nông nghiệp nước này không đồng ý dùng nó làm thức ăn gia súc.

• Slovakia là nước thành viên EU tiếp theo hạn chế nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine
• Ba Lan, Hungary cấm nhập ngũ cốc và lương thực từ Ukraine
• Ba Lan tạm ngừng nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine
• Nông dân Ba Lan dọa phá đám chuyến thăm của Tổng thống Ukraine

Reuters báo cáo, người phát ngôn của Ủy ban châu Âu nói trong một tuyên bố gửi qua email: “Chúng tôi nhận được các thông báo của Ba Lan và Hungary liên quan đến lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc và các sản phẩm nông nghiệp khác từ Ukraine.”

“Trong bối cảnh này, điều quan trọng là phải nhấn mạnh rằng chính sách thương mại là thẩm quyền độc quyền của EU và do đó, các hành động đơn phương [của quốc gia thành viên] là không thể chấp nhận được.”

“Trong những thời điểm khó khăn như này, điều quan trọng là phải phối hợp và thống nhất tất cả các quyết định trong EU,” tuyên bố nói thêm.

Người phát ngôn của Chính phủ Ba Lan Piotr Muller nói với hãng thông tấn nhà nước PAP rằng chính phủ đã liên lạc thường xuyên với Ủy ban châu Âu về vấn đề này và lệnh cấm có thể xảy ra do một điều khoản thỏa thuận về an ninh kinh tế.

Ba Lan và Hungary đã vướng vào các cuộc xung đột kéo dài với Brussels về các vấn đề bao gồm độc lập tư pháp, tự do truyền thông và quyền LGBT, và cả hai đều bị giữ lại một khoản tiền do lo ngại về quy định của pháp luật.

Bộ trưởng Nông nghiệp Ukraine Mykola Solsky đã nói chuyện với người đồng cấp Hungary Istvan Nagy vào Chủ Nhật, và nhấn mạnh rằng các quyết định đơn phương là không thể chấp nhận được, Bộ Nông nghiệp Ukraine cho biết trong một tuyên bố, và trong đó cũng nói rằng hai bên sẽ tiếp tục đàm phán về vấn đề này.

Bộ Nông nghiệp Ukraine nói hôm Thứ Bảy rằng lệnh cấm của Ba Lan mâu thuẫn với các thỏa thuận song phương hiện hành về xuất khẩu, và kêu gọi đàm phán để giải quyết vấn đề.

Trong khi đó, Bộ trưởng Nông nghiệp Bungary Yavor Gechev cho biết nước này cũng đang xem xét lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine, theo cơ quan địa phương BTA đưa tin hôm Chủ Nhật.

Quá cảnh

Theo Bộ trưởng Công nghệ và Phát triển Ba Lan Waldemar Buda tweet hôm Chủ Nhật, lệnh cấm của Ba Lan có hiệu lực vào tối thứ Bảy, và có gồm cả vận chuyển quá cảnh qua nước này. Trước đó, Ba Lan dự định vẫn cho lương thực Ukraine quá cảnh với điều kiện có giám sát chặt chẽ để hàng hóa không chảy vào thị trường trong nước.

“Lệnh cấm là cấm toàn bộ, bao gồm cả cấm quá cảnh qua Ba Lan,” ông Waldemar Buda viết trên Twitter, đồng thời viết rằng có thể đàm phán với Ukraine và cho phép quá cảnh trong điều kiện hàng hóa đảm bảo không chảy vào Ba Lan nội địa. “Vấn đề quá cảnh sẽ được thảo luận với phía Ukraine nhằm xây dựng một hệ thống chặt chẽ và đảm bảo việc vận chuyển sản phẩm chỉ là quá cảnh qua Ba Lan.”

Hãng thông tấn nhà nước Ukrinform của Ukraine cho hay các bộ trưởng Ukraine và Ba Lan sẽ gặp nhau vào Thứ Hai tại Ba Lan, và trong đó thỏa thuận quá cảnh sẽ là trọng tâm của đàm phán.

Bộ trưởng Nông nghiệp Ba Lan Robert Telus được dẫn lời nói hôm Chủ nhật rằng lệnh cấm là cần thiết để “EU nhìn thấy rõ một thực tế là phải có thêm quyết định thì mới đảm bảo các sản phẩm từ Ukraine sẽ di chuyển sâu vào châu Âu chứ không dừng lại ở Ba Lan.”

Bộ Tài chính nói lệnh cấm sẽ kéo dài đến ngày 30/6.

Ukraine thường xuất khẩu hầu hết các mặt hàng nông nghiệp, đặc biệt là ngũ cốc, qua các cảng Biển Đen, được dỡ bỏ phong tỏa vào tháng 7/2022 theo thỏa thuận giữa Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, và Liên Hợp Quốc.

Thỏa thuận đó dự kiến ​​sẽ hết hạn vào ngày 18/5 và Moscow tuần trước đã chỉ ra rằng thỏa thuận đó có thể không được gia hạn trừ khi phương Tây loại bỏ những trở ngại đối với việc xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga.

Theo Ukraine, khoảng 3 triệu tấn ngũ cốc rời Ukraine mỗi tháng thông qua hành lang ngũ cốc Biển Đen trong khi chỉ có tới 200.000 tấn được chuyển đến các cảng châu Âu thông qua lãnh thổ Ba Lan.

Nhật Tân