Gabon: Đảo chính quân sự, Tổng thống Ali Bongo bị tước quyền và quản thúc

Các sĩ quan quân đội tại Gabon hôm thứ Tư (30/8, giờ địa phương) tuyên bố rằng họ đã nắm giữ quyền lực, tước quyền và quản thúc Tổng thống Ali Bongo, đồng thời chỉ định một lãnh đạo mới tạm quyền.

Cuộc đảo chính quân sự tại Gabon, quốc gia nằm ở Trung Phi, xảy ra ngay sau khi cơ quan bầu cử quốc gia tuyên bố Tổng thống Bongo đã chiến thắng nhiệm kỳ ba.

Theo Reuters, những sĩ quan quân đội nổi dậy đã hủy bỏ kết quả bầu cử tổng thống hôm 26/8 vốn đã có kết quả gia hạn tiếp quyền lực cho gia đình Bongo sau hơn một thập kỷ cầm quyền.

Nhân danh đại diện cho lực lượng vũ trang Gabon, các sĩ quan quân đội nổi dậy đã tuyên bố trên truyền hình quốc gia hôm 30/8 rằng kết quả cuộc bầu cử tổng thống hôm 26/8 đã bị hủy bỏ, các tuyến biên giới được đóng lại và các thể chế nhà nước bị giải tán.

Theo tuyên bố trên truyền hình nêu trên, các tướng lĩnh quân đội Gabon sau vài giờ họp bàn thảo luận về việc ai sẽ lãnh đạo chính phủ chuyển tiếp, cuối cùng đã bỏ phiếu nhất trí chỉ định Tướng Brice Oligui Nguema, cựu lãnh đạo đội cận vệ tổng thông làm lãnh đạo tạm quyền.

Trong khi đó, từ dinh thự đang bị quản thúc, ông Bongo phát đi một tuyên bố qua video gửi các đồng minh nước ngoài, khẩn khoản đề nghị họ lên tiếng cho ông và gia đình ông. Ông nói rằng ông không biết chuyện gì đang xảy ra.

Ngay trước khi các sĩ quan quân đội loan báo chiếm giữ quyền lực, cơ quan bầu cử quốc gia Gabon đã tuyên bố chiến thắng bầu cử cho ông Bongo với 64,27% phiếu ủng hộ. Cơ quan bầu cử cho biết đối thủ chính của tổng thống, ông Albert Ondo Ossa chỉ nhận được 30,77% phiếu bầu.

Theo ghi nhận của Reuters, hàng trăm người dân đã tràn xuống đường phố ở thủ đô Libreville, chúc mừng sự can thiệp của quân đội vào chính trường. Trong khi đó, Liên Hiệp Quốc, Liên minh châu Phi và Pháp đã lên án cuộc đảo chính. Gabon trước đây là thuộc địa của Pháp và Paris vẫn đang có quân đội đóng tại quốc gia Trung Phi giàu tài nguyên dầu mỏ này.

Các sĩ quan quân đội Gabon, tự phong họ là Ủy ban Chuyển tiếp và Khôi phục Thể chế, tuyên bố rằng đất nước đã phải đối mặt với “cuộc khủng hoảng thể chế, chính trị, kinh tế và xã hội nghiêm trọng” và rằng cuộc bầu cử 26/8 là không đáng tin cậy.

Quân đội cũng nói họ đã bắt giữ ông Noureddin Bongo Valentin, con trai của Tổng thống Bongo và những người khác nữa vì tội tham nhũng và phản quốc.

Sự kiện mới nhất ở Gabon là vụ đảo chính thứ 8 ở khu vực Tây và Trung Phi kể từ năm 2020 và là vụ đảo chính quân sự thứ hai, sau Niger, chỉ trong vài tháng qua.

Không giống như Niger – quốc gia bị cô lập trong đất liền, không có biển, Gabon nằm xa hơn về phía nam, trên bờ biển Đại Tây Dương. Gabon cũng không phải đấu tranh với các cuộc nổi dậy hồi giáo đẫm máu như Niger.

Hiện tại, quân đội cũng đang nắm quyền tại Mali, Guinea, Burkina Faso và Chad và có vẻ như làn sóng đảo chính quân sự ở khu vực này vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.

Ông Bongo, 64 tuổi, trở thành tổng thống Gabon vào năm 2009 sau khi cha của ông, ông Omar qua đời. Ông Omar lãnh đạo Gabon từ năm 1967.

Phe đối lập tại Gabon cho rằng gia đình Bongo đã đang gần như không làm gì để chia sẻ nguồn lợi từ dàu mỏ và khoáng sản cho 2,3 triệu dân.

Hải Đăng