Hoa Kỳ tiến hành chính thức sáp nhập chức năng hoạt động của USAID vào Bộ Ngoại giao

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đang tiếp quản các hoạt động và chương trình còn lại mà Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) điều hành, tiến hành chính thức giải thể cơ quan độc lập này, theo một bản thông tin nội bộ của USAID.

Mặc dù USAID trước đây hoạt động như một cơ quan độc lập chuyên cung cấp viện trợ cho các quốc gia nghèo đói và hỗ trợ phát triển, nhưng Tổng thống Donald Trump đã bổ nhiệm Ngoại trưởng Marco Rubio làm quyền quản lý của tổ chức này vào tháng Hai trong bối cảnh lo ngại rằng USAID không thúc đẩy các lợi ích cốt lõi của Hoa Kỳ.

Hiện tại, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đang chuẩn bị chính thức tiếp quản các chương trình của USAID, một phần của quá trình sáp nhập nhằm tinh giản các hoạt động để cung cấp viện trợ nước ngoài, theo thông tinc nội bộ. Điều này cũng sẽ dẫn đến việc cắt giảm hàng nghìn nhân viên của USAID.

“Bằng cách đưa các chương trình cứu sinh cốt lõi và viện trợ chiến lược của USAID vào phạm vi của Bộ Ngoại giao, Chính quyền [Trump] sẽ tăng cường đáng kể hiệu quả, trách nhiệm giải trình, tính thống nhất và tác động chiến lược của các chương trình viện trợ nước ngoài — và đảm bảo rằng quốc gia và Tổng thống của chúng ta có chung tiếng nói trong các vấn đề đối ngoại“, ông Jeremy Lewin, Phó Quản trị viên Chính sách và Chương trình kiêm Giám đốc điều hành USAID, cho biết trong một tuyên bố gửi Fox News vào thứ Sáu (28/3).

Do đó, Bộ Ngoại giao đang tiến hành loại bỏ hoạt động độc lập của USAID và thực hiện kế hoạch cắt giảm biên chế, theo bản thông báo nội bộ của USAID. Tổng cộng, hơn 4.650 nhân sự của USAID sẽ bị cắt giảm, trong đó có hơn 1.500 người đã bị sa thải rồi, theo một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao.

Nhân sự sẽ bắt đầu nhận được thông báo vào thứ Sáu (28/3) về tình trạng của họ tại USAID với hai đợt nghỉ việc rơi vào ngày 1 tháng 7 hoặc ngày 2 tháng 9.

Trong khoảng thời ba tháng còn lại đó, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ sẽ chịu trách về các chương trình của USAID và sẽ đánh giá các yêu cầu về nhân sự để tiến hành quy trình tuyển dụng độc lập. Những nhân viên đủ điều kiện của USAID có thể nộp đơn xin ứng tuyển vào các vị trí đó khi nhân sự còn lại của USAID được cho nghỉ việc hoặc chuyển giao các hoạt động của USAID cho Bộ Ngoại giao.

Bản thông tin nội bộ của USAID cho biết: “Một quy trình riêng sẽ được thiết lập để tuyển dụng nhân sự vào các vị trí có sẵn tại Bộ Ngoại giao…Trong khi các chi tiết vẫn đang được hoàn thiện, chúng tôi cam kết chia sẻ thêm thông tin ngay khi có, có thể là vào tháng 4 hoặc tháng 5“.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và USAID vào thứ Sáu (28/3) cũng đã đệ trình thông báo lên Quốc hội liên bang tiết lộ các kế hoạch sáp nhập.

Trong bản thông báo gửi Quốc hội đó, Ngoại trưởng Rubio tuyên bố rằng mặc dù viện trợ nước ngoài có thể phục vụ lợi ích quốc gia, nhưng chi phí cao và lợi ích hạn chế liên quan đến các chương trình do USAID hỗ trợ đã thúc đẩy quyết định loại bỏ phần lớn các sáng kiến của cơ quan này.

“Thật không may, USAID đã đi chệch khỏi sứ mệnh ban đầu từ lâu rồi… Nhờ Tổng thống Trump, kỷ nguyên sai lầm và vô trách nhiệm về mặt tài chính này giờ đã kết thúc. Chúng tôi đang định hướng lại các chương trình viện trợ nước ngoài để phù hợp trực tiếp với những gì tốt nhất cho Hoa Kỳ và công dân của chúng tôi”, ông Rubio cho biết.

Thời gian qua, USAID đã bị giám sát chặt chẽ trong bối cảnh Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) do tỷ phú Elon Musk lãnh đạo đã đang cắt giảm chi tiêu lãng phí không phù hợp với chính quyền Trump. Trong các khoản chi của USAID bị cắt giảm đáng chú ý có tài trợ cho một chương trình trị giá 1,5 triệu USD nhằm “thúc đẩy sự đa dạng, công bằng và hòa nhập tại nơi làm việc và cộng đồng doanh nghiệp của Serbia và một chương trình trị giá 70.000 USD cho một vở nhạc kịch DEI” tại Ireland.

Ngoại trưởng Rubio cho biết vào ngày 11 tháng 3 rằng Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã kết thúc đợt đánh giá kéo dài sáu tuần và sẽ hủy hơn 80% các chương trình của USAID. Điều đó có nghĩa là loại bỏ khoảng 5.200 trong số 6.200 chương trình của USAID.

“Viện trợ nước ngoài được thực hiện đúng cách có thể thúc đẩy lợi ích quốc gia của chúng ta, bảo vệ biên giới của chúng ta và củng cố quan hệ đối tác của chúng ta với các đồng minh quan trọng. Thật không may, USAID đã đi chệch khỏi sứ mệnh ban đầu của mình từ lâu. Kết quả là, lợi ích thu được quá ít và chi phí thì quá cao“, ông Rubio cho biết trong một tuyên bố với Fox News vào thứ Sáu (28/3).

“Chúng tôi đang định hướng lại các chương trình hỗ trợ nước ngoài để phù hợp trực tiếp với những gì tốt nhất cho Hoa Kỳ và công dân của chúng ta. Chúng tôi đang tiếp tục các chương trình cứu sinh thiết yếu và thực hiện các khoản đầu tư chiến lược nhằm củng cố các đối tác và đất nước của chúng ta“, ông Rubio cho biết thêm.

Động thái giải thể USAID và chuyển giao phần còn lại cho Bộ Ngoại giao đã phải đối mặt với một số thách thức pháp lý, bao gồm lệnh đóng băng tạm thời do một thẩm phán liên bang áp đặt vào tuần trước. Tuy nhiên, vào thứ Sáu (28/3), Tòa Phúc thẩm Hoa Kỳ tại Quận D.C. đã phán quyết rằng DOGE đã hành động trong thẩm quyền của mình trong việc xem xét và tái cấu trúc các chương trình viện trợ nước ngoài. Tòa án đã bác bỏ các lập luận cho rằng nhánh hành pháp đã vượt quá thẩm quyền của mình bằng cách thay đổi một cơ quan được quốc hội ủy quyền. Toà án tuyên bố rằng Quốc hội rõ ràng không cấm việc tổ chức lại như vậy.

Trước đó, Tổng thống Trump đã cáo buộc USAID do “những kẻ điên cuồng cực đoan” điều hành và tạo điều kiện cho tham nhũng “ở mức độ hiếm thấy trước đây“. Trong khi đó, tỷ phú Elon Musk đã gọi USAID là “tổ chức tội phạm” và tuyên bố rằng cơ quan này đã tài trợ cho nghiên cứu vũ khí sinh học, cùng với hàng loạt các chương trình gây tranh cãi khác.

Hồi tháng Hai, Đại sứ của Nga tại Liên Hiệp Quốc, Vassily Nebenzia, tuyên bố rằng những tiết lộ về mối liên hệ của USAID với các sáng kiến bí mật và “tài trợ cho các phần tử cực đoan trên khắp thế giới” đã xác thực những lo ngại mà Nga đã bày tỏ từ lâu.

Các nhà lãnh đạo nước ngoài khác cũng đặt câu hỏi về vai trò của USAID trong các vấn đề nội bộ của họ. Thủ tướng Slovakia Robert Fico đã lên tiếng bày tỏ lo ngại về những gì ông mô tả là “sự can thiệp thô bạo” tiềm tàng vào bối cảnh chính trị của đất nước mình. Thủ tướng Hungary Viktor Orban cũng nhấn mạnh tương tự về nhu cầu “loại bỏ các mạng lưới nước ngoài” can thiệp vào chính trị trong nước.

Hải Đăng, theo Fox News và RT