Jake Sullivan: Mỹ tìm cách đàm phán hạt nhân với Nga và Trung Quốc

Một quan chức cấp cao của Nhà Trắng cho biết Hoa Kỳ đang tìm cách cùng Nga và Trung Quốc ngồi vào bàn đàm phán để ngăn chặn một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới.

(Cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan /Ảnh: Getty Images)

Cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan cho hay chính quyền của Tổng thống Joe Biden sẵn sàng theo đuổi các cuộc đàm phán hạt nhân với một trong hai cường quốc “mà không cần phải có điều kiện tiên quyết”.

Theo ông Sullivian, cần thiết phải có những buổi đàm phán như vậy để ngăn chặn một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới, và ngăn chặn bóng ma hủy diệt mang tên hạt nhân đã ám ảnh thế giới từ khi Thế chiến II kết thúc.

Ông Sullivan phát biểu trong cuộc họp ngày 2/6 của Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí: “Hôm nay, chúng ta đang đứng trước cái mà Tổng thống của chúng ta gọi là ‘điểm chuyển tiếp’ trong sự ổn định và an ninh hạt nhân của chúng ta.”

“Đó là một bước ngoặt đòi hỏi các chiến lược mới để hướng đến cùng một mục tiêu mà chúng ta đã đạt được kể từ Chiến tranh Lạnh – giảm thiểu nguy cơ xung đột hạt nhân.”

Ông Sullivian nói thêm rằng Chính quyền Biden sẽ vẫn làm mọi thứ trong khả năng của mình để buộc Nga và Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về bất kỳ hành vi xâm lược hạt nhân nào hoặc hành vi không tuân thủ các quy tắc và chuẩn mực quốc tế.

Hoa Kỳ tạm dừng chia sẻ dữ liệu

Nhận định của ông Sullivan được đưa ra chỉ một ngày sau khi Hoa Kỳ tuyên bố đình chỉ việc trao đổi một số dữ liệu hạt nhân với Nga.

Tuyên bố đình chỉ nhằm đáp lại quyết định của Moscow về việc đơn phương dừng tham gia hiệp ước New START năm 2010, vốn giới hạn số lượng vũ khí hạt nhân mà mỗi quốc gia có thể triển khai.

Sau tuyên bố, Hoa Kỳ sẽ không còn gửi thông tin cập nhật hàng ngày cho Nga về vị trí tên lửa và bệ phóng, cũng như dữ liệu về chuyến bay của tên lửa trong các cuộc thử nghiệm.

Mỹ vẫn sẽ tiếp tục thông báo cho Nga về các vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) và tên lửa đạn đạo tàu ngầm (SLBM), cũng như các cuộc tập trận chiến lược, phù hợp với các hiệp ước khác mà hai quốc gia vẫn còn duy trì.

Ông Sullivan phân tích rằng những biện pháp này là cần thiết sau khi Nga dừng hiệp ước một cách bất hợp pháp và có các hành động liều lĩnh khác, bao gồm cuộc tấn công vào một nhà máy hạt nhân của Ukraine vào năm ngoái và quyết định cung cấp vũ khí hạt nhân cho Belarus gần đây.

“Một số vết nứt lớn trong nền tảng hạt nhân của chúng ta bắt nguồn từ Nga.”

“Các biện pháp này giúp đảm bảo rằng Nga sẽ không nhận được lợi ích từ một hiệp ước mà họ từ chối tuân theo, và rằng nguyên tắc có đi có lại… được duy trì”, trích lời ông Sullivan.

Ông Sullivan nhấn mạnh rằng quyết định này không có nghĩa là Hoa Kỳ rời khỏi bàn đàm phán. Ông khẳng định Chính quyền Biden vẫn cam kết hợp tác với Nga để quản lý các vấn đề hạt nhân một cách có trách nhiệm, nhưng sẽ tìm cách “đàm phán việc kiểm soát vũ khí từ vị thế của [bên] có sức mạnh và tự tin”.

Tuy nhiên, ông Sullivan nói rõ rằng Hoa Kỳ sẽ không tìm cách phát triển kho vũ khí vượt trội hơn về số lượng so với Nga, thay vào đó sẽ tập trung vào phát triển các nguồn lực truyền thống mới để tăng cường khả năng răn đe.

Ông phân tích, Hoa Kỳ biết quá rõ những rủi ro do một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân gây ra nếu lại tham gia vào cuộc chạy đua này.

“Chúng tôi đã từng ở đó. Chúng tôi đã học được bài học đó”, ông Sullivan đề cập đến Chiến tranh Lạnh.

Trung Quốc “không sẵn lòng tham gia”

Ông Sullivan cho hay Nga không phải là mối đe dọa hạt nhân duy nhất. Chế độ cộng sản của Trung Quốc trên thực tế có thể đặt ra một thách thức nghiêm trọng và lâu dài hơn đối với hòa bình và ổn định toàn cầu.

“Không chỉ có Nga. Chúng tôi cũng đã thấy sự thay đổi trong cách tiếp cận của Cộng hòa Nhân dân (CHND) Trung Hoa”, Sullivan sử dụng tên chính thức của chế độ Trung Quốc cộng sản.

“Đến năm 2035, Trung Quốc đang trên đà sở hữu tới 1.500 đầu đạn hạt nhân.”

Ông Sullivan lưu ý rằng chương trình hiện đại hóa và mở rộng hạt nhân quy mô lớn của Trung Quốc đang gây bất ổn cho các mối quan hệ quốc tế, cho đến nay, chế độ này đã từ chối tham gia bất kỳ cuộc đàm phán nào về việc không phổ biến hoặc kiểm soát vũ khí hạt nhân.

“Cho đến nay, CHND Trung Hoa đã chọn không tham gia vào bàn đối thoại quan trọng về kiểm soát vũ khí.”

“Nói một cách đơn giản, chúng tôi chưa thấy sự sẵn lòng từ CHND Trung Hoa trong việc tách sự ổn định chiến lược ra khỏi các vấn đề to lớn hơn của mối quan hệ [quốc tế].”

Tuy nhiên, ông Sullivan cho biết, Hoa Kỳ sẽ vẫn cam kết đưa chế độ này vào bàn đàm phán, vẫn sẵn sàng đối thoại mà không cần phải có điều kiện tiên quyết.

“Chúng tôi cũng sẵn sàng tham gia với Trung Quốc mà không cần điều kiện tiên quyết, giúp đảm bảo rằng vấn đề cạnh tranh được quản lý và sự cạnh tranh đó không dẫn đến xung đột.”

“Không một quốc gia nào trong số chúng ta có lợi khi tham gia vào một cuộc cạnh tranh không hồi kết của các lực lượng hạt nhân chiến lược.”

Ông Sullivan nhấn mạnh thêm rằng mặc dù Hoa Kỳ đã sẵn sàng tham gia với Trung Quốc và Nga về vấn đề không phổ biến vũ khí hạt nhân, nhưng họ vẫn sẽ tìm cách buộc các chế độ này phải chịu trách nhiệm về hành động của mình.

Phát biểu trong một cuộc họp báo cùng ngày, Điều phối viên phụ trách Truyền thông Chiến lược của Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby dựa trên nhận xét của ông Sullivan, nói rằng chế độ cộng sản Trung Quốc “không sẵn lòng tham gia theo hướng có ý nghĩa”.

Ông Kirby Mô tả tình hình quốc tế hiện nay là một “kỷ nguyên hạt nhân mới”, nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ sẽ tìm kiếm một cuộc đối thoại có ý nghĩa với Nga và Trung Quốc, nhưng cũng để “bắt các cường quốc hạt nhân này phải chịu trách nhiệm thích đáng về hành vi của họ đối với không gian hạt nhân.”

“Trung Quốc đã không minh bạch. Họ không sẵn lòng nói chuyện. Họ không sẵn lòng chia sẻ. Họ không sẵn lòng tham gia bất kỳ hoạt động thỏa thuận đa phương nào.”

Vy An (Theo The Epoch Times)