Lãnh đạo mới Syria thề giải tán lực lượng an ninh của chế độ Assad, đóng cửa nhà tù

Chỉ huy chính của các chiến binh nổi dậy lật đổ Bashar al-Assad trong tuần qua cho biết vào hôm thứ Tư (11/12) rằng ông sẽ giải tán lực lượng an ninh của chế độ cũ, đóng cửa các nhà tù và truy lùng bất kỳ ai liên quan đến việc tra tấn hoặc giết người bị giam giữ.

Lãnh đạo mới tại Syria, ông Ahmad al-Sharaa – được biết đến nhiều hơn với tên Abu Mohammed al-Golani – cho biết trong một tuyên bố gửi hãng tin Reuters rằng ông sẽ “giải tán lực lượng an ninh của chế độ cũ và đóng cửa các nhà tù khét tiếng“.

Ông Sharaa là thủ lĩnh của nhóm chiến binh Hayat Tahrir al-Sham (HTS) trước đây đã từng có liên kết với al Qaeda. HTS của ông Sharaa hiện là lực lượng mạnh nhất Syria và sẽ phải cân bằng giữa yêu cầu công lý cho các nạn nhân với nhu cầu ngăn chặn các cuộc trả thù bạo lực và đảm bảo viện trợ quốc tế.

Ông Sharaa, trong một tuyên bố riêng trên kênh Telegram của Đài truyền hình nhà nước Syria, nói rằng những người tham gia vào việc tra tấn hoặc giết người bị giam giữ sẽ bị truy lùng, và việc ân xá là không thể.

“Chúng tôi sẽ truy đuổi họ ở Syria và chúng tôi yêu cầu các quốc gia giao nộp những người đã chạy trốn để chúng tôi có thể thực thi công lý“, ông Sharaa tuyên bố.

Thế giới đang theo dõi cẩn thận để xem liệu những người cầm quyền mới ở Syria có thể ổn định đất nước và tránh gây ra sự trả thù bạo lực hay không, sau cuộc nội chiến kéo dài 13 năm theo đường lối giáo phái và sắc tộc.

Ông Mohammad al-Bashir, từng điều hành một chính quyền nhỏ do phe đối lập với chế độ Assad kiểm soát ở một vùng nhỏ phía tây bắc Syria, mới đây đã được nhóm cầm quyền mới đưa vào vị trí lãnh đạo chính quyền lâm thời cho đến tháng 3/2025. Ông al-Bashir nói với tờ báo Ý Il Corriere della Sera rằng ông đặt mục tiêu đưa hàng triệu người tị nạn trở về, tạo ra sự thống nhất và cung cấp các dịch vụ cơ bản.

Ông al-Bashir cũng thừa nhận rằng chính quyền mới có ít nguồn lực. Ông cho biết: “Chúng tôi không có ngoại tệ và đối với các khoản vay và trái phiếu, chúng tôi vẫn đang thu thập dữ liệu. Vì vậy, đúng là về mặt tài chính, chúng tôi rất tệ“.

Tái thiết Syria là một nhiệm vụ to lớn sau cuộc nội chiến đã giết chết hàng trăm nghìn người, biến các thành phố thành đống đổ nát và khiến nền kinh tế bị tàn phá bởi các lệnh trừng phạt quốc tế. Hàng triệu người tị nạn Syria vẫn sống trong các trại tị nạn sau một trong những cuộc di dời lớn nhất thời hiện đại.

Các quan chức nước ngoài đang thận trọng trong việc tiếp xúc với những lãnh đạo mới tại Syria, và hiện nay nhóm HTS cầm quyền vẫn bị Washington, Liên Hiệp Quốc, Liên minh châu Âu và các bên khác chỉ định là một tổ chức khủng bố.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken nói rằng, chính phủ mới tại Syria phải “duy trì các cam kết rõ ràng về việc tôn trọng đầy đủ quyền của các nhóm thiểu số, tạo điều kiện thuận lợi cho dòng viện trợ nhân đạo đến tất cả những người cần, ngăn chặn việc Syria bị sử dụng làm căn cứ cho chủ nghĩa khủng bố hoặc gây ra mối đe dọa cho các nước láng giềng“.

Phó cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ Jon Finer nói với Reuters rằng Washington vẫn thận trọng.

“Trong nhiều năm qua, chúng tôi đã thấy một số nhóm chiến binh đã … hứa rằng họ sẽ cai trị theo cách hoà hợp, nhưng sau đó lại thấy họ không thực hiện được những lời hứa đó“, phát ngôn viện Bộ Ngoại giao Matthew Miller cho hay.

Ngoài lệnh cấm khủng bố đối với nhóm HTS, Syria cũng vẫn chịu lệnh trừng phạt tài chính của Hoa Kỳ, Châu Âu và các nước khác đối với Damascus dưới thời Tổng thống Assad.

Ngoại trưởng Tây Ban Nha Jose Luis Albares hôm thứ Tư (11/12) đã phát biểu tại hội nghị một hội nghị do Reuters tổ chức rằng ông mong đợi Liên Hiệp Quốc và Liên minh châu Âu sẽ thảo luận về việc nới lỏng lệnh trừng phạt và xóa HTS khỏi danh sách các tổ chức khủng bố.

Cộng đồng quốc tế phải nhanh chóng yêu cầu các lực lượng nổi dậy chuyển đổi thành một phong trào chính trị và tôn trọng nhân quyền, ông Albares nói thêm.

“Chúng ta phải hành động rất nhanh vì có lẽ trong một tháng nữa, các quyết định đã được đưa ra ở Damascus và chúng ta [khi đó] sẽ không thể có được tác động như ngày bây giờ“, ông Albares nói.