Một cuộc điện thoại thay đổi Syria của ông Trump

Một cuộc gọi điện thoại dài vài phút của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến tất cả mọi người sững sờ và hoàn toàn thay đổi tình hình chiến sự tại Syria.

Theo Reuters, ngày 14/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump có một cuộc gọi thường kỳ tới Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan. Theo kế hoạch, ông Trump sẽ cảnh báo ông Erdogan rằng chớ có tổ chức các cuộc tấn công sang biên giới phía Đông Bắc Syria nhắm vào lực lượng người Kurd mà Mỹ đang bảo trợ.

Nhưng thay vào đó, ông Trump khiến đầu dây bên kia bất ngờ khi thông báo Mỹ sẽ rút quân khỏi Syria và giao cho Thổ Nhĩ Kỳ hoàn tất nốt công việc tiêu diệt Nhà nước Hồi giáo ở đây.

“Nếu chúng tôi rút binh về, ông có thể dọn sạch IS không?”, ông Trump hỏi Erdogan, theo một quan chức Thổ nói với Reuters. Erdogan trả lời rằng quân đội Thổ có thể làm được.

“Vậy thì ông làm đi”, ông Trump đột ngột nói. Quay ra với cố vấn an ninh John Bolton, ông Trump nói: “Bắt đầu công tác rút binh lính Mỹ khỏi Syria.”

Nhận xét về cuộc điện thoại này, một trong 5 nguồn tin từ Thổ Nhĩ Kỳ nói với Reuters: “Tôi phải nói rằng đây là một quyết định gây sốc. Từ ‘bất ngờ’ quá yếu để mô tả tình huống đó”.

Quyết định của ông Trump cũng là một cú sốc đối với Washington, khi mà những quan chức cấp cao, trong đó có Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis đã cố thay đổi quyết định của Tổng thống. Khi ông Trump nói rõ ràng rằng ông sẽ không thay đổi, Mattis từ chức.

Trong một chuyến thăm tới căn cứ không quân của Mỹ tại Iraq tuần qua, ông Trump nói rằng các tướng lĩnh liên tục yêu cầu ông kéo dài thời gian hiện diện quân sự của 2.000 lính Mỹ tại Syria, nhưng ông đã từ chối bởi vì IS đã bị tiêu diệt gần hết.

“Chúng ta đã đánh cho chúng choáng váng. Tôi nói với các bạn rằng tôi đã có cuộc trò chuyện rất tốt đẹp với Tổng thống Erdogan, người cũng muốn đánh bại chúng, và ông ấy sẽ làm vậy”, ông Trump nói với binh lính Mỹ trong ngày Giáng Sinh.

Theo Reuters, đối với Thổ Nhĩ Kỳ, quyết định của Trump vừa là cơ hội vừa là rủi ro.

Ankara từ lâu đã ghét cay ghét đắng vì Mỹ chọn hỗ trợ đội dân quân người Kurd YPG trong cuộc chiến chống IS tại Syria. Chính phủ Thổ nói rằng YPG là một tổ chức khủng bố không tách rời khỏi Đảng Công nhân người Kurd (PKK) vốn là một lực lượng ly khai nổi dậy ở vùng đông nam Thổ Nhĩ Kỳ. Giao tranh với PKK đã khiến 40.000 người thiệt mạng.

Việc Mỹ rút quân khỏi Syria vừa khiến Thổ tự do dồn quân đẩy YPG ra khỏi phạm vi 500km biên giới mà không có nguy cơ chạm mặt quân Mỹ, vừa giải quyết được mối bất hòa chính khiến Ankara và Washington rơi vào khủng hoảng ngoại giao năm vừa qua.

Tuy nhiên, thiếu vắng Mỹ cũng khiến một vùng rộng lớn của Syria bị trống trải mà Thổ Nhĩ Kỳ chưa từng đặt chân đến. Việc này khiến quân đội Thổ nằm trong rủi ro đối mặt với cả quân chính phủ Damascus vốn do Nga và Iran hậu thuẫn.

Mới đây quân Kurd YPG trong khi tuyệt vọng vì quân đội Mỹ rút đi, đã nhờ đến quân chính phủ Syria tới tiếp quản thành phố Manbij nhằm tránh khỏi sự tấn công của quân Thổ.

Nhưng nếu quân Thổ quyết tâm tiêu diệt thành lũy cuối cùng của IS, họ sẽ phải vượt qua 250km khu vực do quân Kurd đang nắm giữ.

“Erdogan đã được nhiều hơn những gì ông ta đòi hỏi”, Giám đốc chương trình Thổ Nhĩ Kỳ tại Viện Washington Soner Cagaptay nói. “Ông ta yêu cầu Mỹ bỏ rơi YPG nhưng không rút khỏi Syria.”

Thổ Nhĩ Kỳ và chính phủ Syria cũng có mâu thuẫn riêng. Erdogan trong nhiều năm qua đã hỗ trợ những lực lượng nổi dậy riêng tại Syria mà ông ta hy vọng có thể lật đổ chế độ nhà Assad, nhưng việc Nga và Iran tham chiến đã vực Assad khỏi vực thẳm khiến cho tình hình Syria ngày càng phức tạp.

Nhận thêm nhiệm vụ mới từ ông Trump, Tổng thống Thổ đang đôn đáo tổ chức các cuộc họp dày đặc với Washington và Moscow, hy vọng sẽ tìm được ra kẽ hở giữa những lằn ranh của hai siêu cường.

Washington cũng đang gặp khó không biết làm gì với những vũ khí họ đã trang bị cho quân người Kurd, bởi họ đã cam kết sẽ thu hồi lại một khi chiến dịch chống IS kết thúc.

Thổ Nhĩ Kỳ khăng khăng rằng Mỹ phải thu hồi lại số vũ khí này nếu không nó sẽ dùng chống lại quân Thổ, nhưng các quan chức Mỹ nói họ chưa thể tước vũ khí của đồng minh khi cuộc chiến chưa kết thúc.

Tuần trước, Erdogan tuyên bố ông đã điều động quân đội cho chiến dịch tấn công YPG sau khi có thông báo của Tổng thống Trump.

Trọng Đức

Xem thêm: