Mỹ ban hành một loạt hạn chế nhập cư sau vụ nổ súng vào Vệ binh Quốc gia

Kể từ vụ xả súng nhằm vào 2 thành viên Vệ binh Quốc gia ở thủ đô Washington do một nghi phạm là công dân Afghanistan gây ra, chính quyền Trump đã công bố hàng loạt chính sách nhằm siết chặt việc một số người nước ngoài nhập cảnh hoặc ở lại Mỹ.

Chính quyền Mỹ thông báo đã tạm dừng quyết định về đơn xin tị nạn, xem xét lại các hồ sơ xin thẻ xanh từ những người đến từ các quốc gia “gây quan ngại” và ngừng cấp thị thực cho người Afghanistan từng hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Mỹ.

Vài ngày trước vụ nổ súng, một bản ghi nhớ mà hãng tin AP thu được, cho thấy chính quyền Trump sẽ xem xét lại toàn bộ trường hợp của những người tị nạn đã vào Mỹ dưới thời chính quyền Biden.

Mặc dù vấp phải chỉ trích gay gắt từ những người ủng hộ người tị nạn, cho rằng đây chẳng khác nào một hình phạt tập thể, và việc mở lại các hồ sơ đã được xử lý là lãng phí nguồn lực của chính phủ, chính quyền Trump vẫn khẳng định các chính sách mới là cần thiết để đảm bảo những người nhập cảnh — hoặc đang ở trong nước Mỹ — không gây ra mối đe dọa an ninh.

Sau đây là những thay đổi lớn được công bố trong khoảng một tuần:

Tạm dừng toàn bộ quyết định về tị nạn

Giám đốc Cơ quan Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ (USCIS), ông Joseph Edlow, tuần trước đăng trên mạng xã hội X rằng các quyết định về tị nạn sẽ được tạm dừng “cho đến khi chúng tôi có thể đảm bảo rằng mọi người nước ngoài đều được thẩm tra và sàng lọc ở mức tối đa có thể”.

Ngoài bài đăng này, chưa có hướng dẫn chính thức nào, vì vậy chi tiết về việc tạm dừng vẫn còn mơ hồ.

Người xin tị nạn phải chứng minh với giới chức Mỹ rằng họ đối mặt với nguy cơ bị đàn áp nếu bị gửi trả về quê hương, vì lý do chủng tộc, quốc tịch hoặc các lý do khác. Nếu được cấp quy chế tị nạn, họ có quyền ở lại Mỹ và sau đó nộp đơn xin thẻ xanh rồi đến quốc tịch.

Theo nhóm vận động #AfghanEvac, nghi phạm người Afghanistan trong vụ bắn thành viên Vệ binh Quốc gia đã được cấp quy chế tị nạn vào đầu năm nay.

Quyền xin tị nạn đã bị chính quyền Trump hạn chế. Vào tháng Một, Tổng thống Donald Trump đã ban hành một sắc lệnh hành pháp về cơ bản là tạm dừng việc cấp quy chế tị nạn cho những người đã nhập cảnh vào Mỹ qua biên giới phía Nam. Những trường hợp này thường được giải quyết thông qua các tòa án di trú do Bộ Tư pháp giám sát.

USCIS giám sát quy trình xin tị nạn cho những người nước ngoài mà chính phủ không cố gắng trục xuất thông qua tòa án di trú. Mặc dù sắc lệnh hồi tháng Một của ông Trump không ảnh hưởng đến những trường hợp này, nhưng bài đăng trên mạng xã hội của ông Edlow cho thấy giờ đây chúng sẽ bị giám sát chặt chẽ hơn. Ông Edlow không cho biết thời gian tạm dừng xét duyệt quy chế tị nạn của USCIS sẽ kéo dài bao lâu hoặc điều gì sẽ xảy ra với những người này trong thời gian tạm dừng xét duyệt.

Theo Văn phòng Thống kê An ninh Nội địa, số hồ sơ tị nạn đã tăng vọt. USCIS cho biết hiện có 1,4 triệu hồ sơ tị nạn đang tồn đọng tại cơ quan này. Vào năm 2022, con số đó mới là 241.280. Ngoài ra còn khoảng 2,4 triệu hồ sơ đang chờ tại tòa di trú thuộc Bộ Tư pháp.

Tập trung vào các quốc gia ‘gây quan ngại’

Ngày 27/11, Edlow cho hay cơ quan ông đang tiến hành “tái thẩm định toàn diện và nghiêm ngặt” mọi hồ sơ xin thẻ xanh của những người đến từ “mọi quốc gia gây quan ngại”.

“An toàn của người Mỹ là không thể thỏa hiệp,” ông Edlow khẳng định.

Cùng ngày, USCIS ra thông cáo báo chí cho biết họ đang ban hành hướng dẫn mới có thể khiến việc xin thẻ xanh hoặc gia hạn lưu trú của người đến từ 19 quốc gia “rủi ro cao”, bao gồm Afghanistan, trở nên khó khăn hơn.

Chính quyền trước đó đã cấm công dân từ 12 quốc gia trong số này nhập cảnh Mỹ và hạn chế người từ 7 quốc gia còn lại.

Ngừng cấp thị thực cho người Afghanistan

Nhiều biện pháp nghiêm ngặt hơn nữa cũng nhắm vào người Afghanistan.

Ngày 26/11, USCIS thông báo đình chỉ toàn bộ “các yêu cầu liên quan đến công dân Afghanistan”. Điều đó ảnh hưởng đến người Afghanistan đang sống tại Mỹ và nộp đơn xin thẻ xanh, giấy phép lao động hoặc xin đưa người thân sang Mỹ.

Ngoài ra, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio thông báo vào cuối ngày thứ Sáu [28/11] trên mạng xã hội X rằng Bộ Ngoại giao tạm dừng cấp thị thực cho toàn bộ người mang hộ chiếu Afghanistan.

Chính quyền Trump vốn đã hạn chế đáng kể việc nhập cư từ Afghanistan. Con đường duy nhất còn mở là chương trình Visa Định cư Đặc biệt (SIV), do Quốc hội lập ra, cho phép người Afghanistan từng hỗ trợ Mỹ trong chiến tranh và đối mặt với nguy hiểm vì công việc của mình, được sang Mỹ.

Nhưng thông báo mới của Bộ Ngoại giao Mỹ đồng nghĩa ngay cả con đường này cũng bị đóng lại.

Theo nhóm #AfghanEvac, hiện có khoảng 180.000 người Afghanistan đang trong quá trình nộp đơn SIV.

Xem xét lại người tị nạn được nhận vào Mỹ dưới thời Biden

Ngay cả trước vụ nổ súng, chính quyền Trump đã dự tính rà soát toàn bộ hàng chục ngàn người tị nạn vào Mỹ dưới thời chính quyền Biden theo Chương trình Hỗ trợ Người tị nạn Hoa Kỳ.

Chương trình này, được triển khai lần đầu tiên vào năm 1980, giám sát quy trình mà những người chạy trốn khỏi sự đàn áp có thể đến Hoa Kỳ. Người tị nạn khác với người xin tị nạn, mặc dù họ đáp ứng cùng một tiêu chí. Người tị nạn phải nộp đơn và chờ đợi bên ngoài Hoa Kỳ để được chấp nhận, trong khi người xin tị nạn chỉ cần làm như vậy sau khi đến Hoa Kỳ.

Ông Trump đã đình chỉ chương trình tị nạn ngay từ ngày ông nhậm chức và chỉ có một số ít người tị nạn được tiếp nhận kể từ đó, gồm người Nam Phi da trắng hoặc những người được tiếp nhận theo đơn kiện nhằm khởi động lại chương trình tị nạn.

Ngày 21/11, ông Edlow cho biết trong một bản ghi nhớ mà hãng AP thu được rằng chính quyền sẽ xem xét lại toàn bộ người tị nạn được chấp nhận dưới thời Biden — gần 200.000 người.

Những người ủng hộ cho rằng người tị nạn vốn đã phải trải qua quy trình thẩm tra rất chặt chẽ.

Bà Noem ám chỉ lệnh cấm nhập cảnh mới

Tối thứ Hai [01/12], Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem ám chỉ trên mạng xã hội X rằng có thể sẽ có thêm thay đổi.

Lưu ý rằng mình vừa gặp Tổng thống Trump, Noem cho biết bà đang đề xuất lệnh cấm nhập cảnh “hoàn toàn” đối với các quốc gia mà bà cho rằng đang tràn sang Mỹ “với những kẻ sát nhân, ký sinh và kẻ lười nhác chỉ thích nhận trợ cấp”.

Bà Noem không nêu tên các quốc gia này và cũng không có thời gian biểu cụ thể. Bộ An ninh Nội địa cho biết qua email: “Chúng tôi sẽ sớm công bố danh sách”.