Mỹ – Nhật cam kết hợp tác an ninh mạnh mẽ hơn để chống lại Trung Quốc

Các nhà ngoại giao và quan chức quốc phòng cấp cao của Hoa Kỳ và Nhật Bản hôm thứ Tư (11/1) đã cam kết tăng cường quan hệ an ninh, mở rộng hợp tác trong lĩnh vực không gian và tích hợp hiệu quả hơn các hệ thống vũ khí và nhân viên quân sự khi căng thẳng tiếp tục gia tăng ở Đông Á.

Cuộc họp của Ủy ban Tham vấn An ninh Mỹ – Nhật diễn ra khi Nhật Bản bắt tay vào việc củng cố quốc phòng mang tính lịch sử trước hội nghị thượng đỉnh vào thứ Sáu giữa Tổng thống Joe Biden và Thủ tướng Fumio Kishida. 

Nhà lãnh đạo Nhật Bản đã ở London hôm thứ Tư, ký một hiệp ước quốc phòng song phương quan trọng với Anh để tạo điều kiện cho các cuộc tập trận quân sự chung dễ dàng hơn, trước khi bay tới Washington.

Ngoại trưởng Antony Blinken cho biết: “Chúng tôi đang làm việc để tăng cường hợp tác trên mọi lĩnh vực, trên đất liền, trên biển, trên không và trong không gian, cũng như không gian mạng”.

Các cuộc tham vấn “2+2” hôm thứ Tư có sự tham gia của ông Blinken, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, Bộ trưởng Ngoại giao Yoshimasa Hayashi và Bộ trưởng Quốc phòng Yasukazu Hamada. Nó diễn ra sau khi Tokyo sửa đổi các kế hoạch an ninh quốc gia của mình.

Cuộc đại tu đòi hỏi phải sửa lại hồ sơ quốc phòng của Nhật Bản và xây dựng các chiến lược tích cực hơn để đẩy lùi các mối đe dọa do Trung Quốc, cũng như Triều Tiên và Nga gây ra. 

Các vệ tinh liên lạc quan trọng của Nhật Bản không được bảo vệ và Hoa Kỳ đã đồng ý mở rộng phạm vi của Điều V trong Hiệp ước An ninh Hoa Kỳ – Nhật Bản vào không gian, trong đó kêu gọi mỗi bên bảo vệ bên kia. 

Một báo cáo của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Hoa Kỳ vào tháng 4 cho biết một số vũ khí laser trên mặt đất của Trung Quốc với sức mạnh khác nhau đang được phát triển để phá vỡ, làm suy giảm hoặc làm hỏng các vệ tinh. Trong một cuộc thử nghiệm năm 2007, Trung Quốc đã bắn hạ một vệ tinh thời tiết cũ của chính họ từ một căn cứ ở tỉnh Tứ Xuyên.

“Trung Quốc đưa ra một thách thức chiến lược lớn nhất và chưa từng có,” ông Hayashi cho biết hôm thứ Tư. “Nhật Bản và Mỹ sẽ tiếp tục thống nhất trong việc phản đối những nỗ lực của Trung Quốc nhằm thay đổi hiện trạng ở Biển Hoa Đông” bao gồm quần đảo Điếu Ngư đang tranh chấp mà Nhật Bản gọi là quần đảo Senkaku.

Tokyo được cho là đã đấu thầu để mua 500 tên lửa Tomahawk do Mỹ sản xuất có thể đặt phần lớn Trung Quốc và Triều Tiên vào tầm tấn công. Nếu hoàn tất, Nhật Bản sẽ trở thành đồng minh thứ hai của Mỹ sở hữu tên lửa trị giá 2 triệu USD sau Anh.

Để tích hợp tốt hơn các hoạt động, các đồng minh đã đồng ý thành lập một trụ sở quân sự mới giống như thỏa thuận giữa Hoa Kỳ và Hàn Quốc, với kế hoạch thành lập Trung đoàn Duyên hải Hoa Kỳ tại Okinawa vào năm 2025.

Trung đoàn – có tổng cộng khoảng 2.200 nhân viên với các đơn vị tình báo, giám sát, hậu cần và tên lửa chống hạm để bảo vệ quần đảo Nhật Bản – được coi vừa là một động thái phòng thủ vừa là một cách để giảm bớt sự hiện diện của quân đội Mỹ ở Okinawa.

“Tôi muốn tái khẳng định cam kết chắc chắn của Hoa Kỳ trong việc bảo vệ Nhật Bản bằng tất cả khả năng, bao gồm cả vũ khí hạt nhân, và nhấn mạnh rằng Điều V của hiệp ước an ninh chung áp dụng cho quần đảo Senkaku,” ông Austin nói.

Trung Quốc hôm thứ Tư đã chỉ trích thỏa thuận quốc phòng Mỹ – Nhật, nói rằng thỏa thuận này có nguy cơ nhắm mục tiêu vào “những kẻ thù tưởng tượng” và biến châu Á – Thái Bình Dương thành một “sân chơi” địa chính trị.

Nhật Bản đã cam kết tăng gấp đôi chi tiêu quốc phòng từ 1% lên 2% GDP trong vòng 5 năm, bắt đầu với ngân sách 51 tỷ USD được đề xuất trong năm nay, tăng 25% so với năm ngoái. 

Lê Vy