Mỹ: Nhiều bang thúc đẩy luật hạn chế quyền lực của nền tảng mạng xã hội

Nhiều bang của Mỹ đang đi tiên phong trong thúc đẩy kiểm soát các nền tảng công nghệ lớn như Facebook và Google thông qua ban hành luật liên quan đến vấn đề kiểm duyệt, quyền riêng tư dữ liệu, thuật toán và quảng cáo của những nền tảng này.

Hôm 8/3, tờ Washington Examiner có nhận định rằng ở Mỹ hiện nay vấn đề kiểm duyệt của các mạng xã hội luôn là vấn đề gây xung đột đặc biệt căng thẳng giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa. Nhiều nghị sĩ Quốc hội Mỹ đã chất vấn giám đốc điều hành của các công ty truyền thông xã hội bao gồm Google, Facebook và Twitter về những thành kiến ​​tiềm ẩn trong các quy tắc và thuật toán đánh giá nội dung của họ.

Hiện tại Quốc hội Mỹ đang tranh luận về một số dự luật nhằm tăng cường bảo mật dữ liệu và thúc đẩy sửa đổi toàn bộ Điều 230 “Luật Quy tắc thông tin” (Communications Decency Act) liên quan đến vấn đề trách nhiệm pháp lý của các công ty truyền thông xã hội đối với nội dung do người dùng của họ đăng tải.

Các bang như Texas, Florida, Utah và North Dakota thúc đẩy việc ban hành luật để giảm thiểu vấn đề kiểm duyệt, trong thì các bang như California và Virginia đã thực hiện luật để bảo vệ quyền riêng tư dữ liệu của người dùng.

Texas

Ngày 5/3, Thống đốc Greg Abbott của Texas và các Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã công bố một dự luật để nhằm ngăn chặn các công ty truyền thông xã hội kiểm duyệt quan điểm của người dân Texas.

Theo Cơ quan Lập pháp Texas, Dự luật số 12 của Thượng viện chỉ ra nếu một nền tảng mạng xã hội khóa hoặc tạm đình chỉ một tài khoản do quan điểm chính trị hoặc tôn giáo, thì tài khoản đó sẽ được phép trực tuyến trở lại.

Ông Abbott cho hay dự luật để “ngăn các nền tảng truyền thông xã hội xóa bỏ phát ngôn của phe bảo thủ”, lý do vì cựu Tổng thống Trump bị cấm truy cập vào hầu hết các nền tảng truyền thông xã hội lớn đã khiến nhiều người phe bảo thủ không hài lòng.

Ông chia sẻ trên Twitter vào tối ngày 4/3: “Quá nhiều trang mạng xã hội kiểm soát suy nghĩ và phát ngôn, chà đạp quyền tự do ngôn luận của những người bảo thủ. Đây là hành động không theo kiểu mẫu của Mỹ, cũng không theo kiểu mẫu Texas, sẽ nhanh chóng trở thành bất hợp pháp.”

Florida

Vào tháng Hai, Thống đốc Ron DeSantis của Florida và cơ quan lập pháp Đảng Cộng hòa của Florida đã đưa ra dự luật bảo vệ phát ngôn trực tuyến trước thực trạng phát triển bành trướng quá mức của các công ty công nghệ khổng lồ.

Dự luật này được gọi là “Luật minh bạch công nghệ” (Transparency in Technology Act), liên quan đến những thay đổi không công bằng trong các quy tắc và điều khoản dịch vụ của nền tảng xã hội, yêu cầu các nền tảng xã hội cho người dùng biết lý do rõ ràng khi tài khoản của họ bị tạm ngưng hoặc bị cấm, cần công khai thuật toán thiên vị.

Dự luật sẽ cho phép người dùng có cơ hội chọn từ bỏ thuật toán, cho phép các tổ chức tin tức và các ứng viên chính trị hợp lệ được bình đẳng kết nối với người dùng mà không bị thao túng từ thuật toán thiên vị phe tả hay phe hữu.

Nếu dự luật được thông qua, sau này các nền tảng công nghệ sẽ chịu các hình phạt và tiền phạt nghiêm khắc nếu vi phạm luật hoặc ngăn chặn tài khoản cũng như thiên vị cho một ứng viên chính trị.

Ông DeSantis cho biết: “Theo đề xuất của chúng tôi, nếu trong thời gian bầu cử mà một công ty công nghệ xóa tài khoản xã hội của ứng viên cho vị trí được bầu ở Florida, công ty đó sẽ phải đối mặt với khoản tiền phạt 100.000 USD mỗi ngày cho đến khi khôi phục quyền truy cập cho tài khoản của ứng viên.”

Hồi tháng Hai, Đảng Cộng hòa tại Florida cũng đã giới thiệu một dự luật khác cho phép người dân được tùy chọn không cho nền tảng trực tuyến thu thập dữ liệu và buộc các công ty công nghệ lớn công khai loại dữ liệu người dùng mà họ thu thập, lưu trữ và bán chúng.

Dự luật cũng sẽ cho phép người tại Florida yêu cầu các nền tảng xóa dữ liệu của họ hoặc sửa dữ liệu không chính xác.

Dự luật này tương tự như luật bảo mật dữ liệu được thông qua ở California vào năm 2018, nhưng luật được thông qua ở California chỉ áp dụng đối với công ty có doanh thu hàng năm toàn cầu ít nhất là 25 triệu USD.

Virginia

Hồi tháng Hai, Virginia đã thông qua “Luật Bảo vệ dữ liệu người dùng” (Consumer Data Protection Act), đây là luật bảo vệ dữ liệu toàn diện thứ hai của tiểu bang ở Mỹ, trước đó là đạo luật tương tự được đưa ra năm 2018 ở California là “Luật Quyền riêng tư của người tiêu dùng California”.

Dự luật cho phép người dùng trực tuyến khả năng chọn không thu thập dữ liệu cá nhân của họ cho mục đích quảng cáo, yêu cầu phải được sự đồng ý của người dùng khi thu thập và xử lý dữ liệu của họ.

Khác biệt chính giữa dự luật này và “Luật về quyền riêng tư dữ liệu của California” là dự luật của Virginia không bao gồm các điều khoản về quyền kiện tụng riêng tư, có nghĩa là người tiêu dùng cá nhân không thể căn cứ vào luật đó để kiện các công ty công nghệ lớn. Việc thực thi luật chủ yếu do Tổng chưởng lý tiểu bang đảm trách.

Utah

Cơ quan lập pháp bang Utah do Đảng Cộng hòa kiểm soát đang tiến gần đến việc thông qua một dự luật buộc các công ty truyền thông xã hội phải minh bạch hơn trong kiểm duyệt nội dung trên nền tảng của họ.

Các Thượng nghị sĩ Cộng hòa từ Utah cho biết dự luật sẽ giúp người dùng thuận tiện và công bằng hơn trong bày tỏ ý kiến. Nhưng những người chỉ trích cho rằng dự luật này vi hiến, vi phạm Tu chính án thứ nhất (First Amendment) và có thể dẫn đến một số vụ kiện tụng rườm rà.

Dự luật yêu cầu hàng năm các nền tảng xã hội cung cấp quy tắc lộ trình rõ ràng về hoạt động kiểm soát nội dung. Nếu quyền truy cập tài khoản nào đó bị hạn chế thì phải có thông báo, luật cho phép người dùng khiếu nại đối với quyết định xóa bỏ nội dung, cũng cho phép đánh giá độc lập đối với vấn đề kiểm duyệt nội dung đó.

Dự luật nêu rõ Tổng chưởng lý của Utah sẽ xem xét các khiếu nại trên mạng xã hội được gửi đến Cục Bảo vệ Người tiêu dùng Utah, qua đó tổng chưởng lý sẽ lựa chọn để áp dụng biện pháp đối với công ty truyền thông xã hội dựa điều khoản ngôn ngữ của luật.

Dự luật đã được thông qua tại Thượng viện và Hạ viện bang Utah, hiện được gửi đến Thống đốc để phê duyệt quyết định.

North Dakota

Vào tháng Giêng năm nay các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa ở North Dakota đã đưa ra dự luật, theo đó sẽ truy cứu trách nhiệm nếu các công ty công nghệ lớn như Facebook và Twitter kiểm duyệt mọi người trên nền tảng của họ.

Dự luật gọi là “Luật cho phép hành động dân sự đối với vấn đề kiểm duyệt của các trang truyền thông xã hội”, đây là một nỗ lực của tiểu bang nhằm tránh chi phối của Điều 230 “Luật Quy tắc thông tin” của liên bang.

Dự luật sẽ chỉ áp dụng cho các nền tảng truyền thông xã hội có hơn 20 triệu người dùng hoạt động và đã tồn tại ít nhất một năm. Các nền tảng này sẽ “chịu trách nhiệm dân sự về việc bồi thường cho những người có phát biểu bị hạn chế, kiểm duyệt, hoặc đàn áp…”.

Các hình phạt đối với kiểm duyệt người dùng sẽ bao gồm khôi phục nội dung bị chặn và bồi thường thiệt hại theo luật định với mức cao nhất có thể lên đến 50.000 USD.

Người khởi xướng chính dự luật của North Dakota là Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa Tom Kading, người đã giới thiệu dự luật sau khi ông Trump bị một số nền tảng truyền thông xã hội lớn ngăn chặn vào hồi tháng Giêng.

Thành Dung, Vision Times

Xem thêm: