Mỹ: Quy định mới giới hạn thời hạn lưu trú cho diện visa F-1, J-1 và I

Quy định mới sẽ thay thế “thể thức linh động” hiện nay bằng các thời kỳ lưu trú cố định và ngắn hạn hơn. Điều này buộc sinh viên, khách trao đổi và ký giả ngoại quốc phải nộp nhiều đơn gia hạn, chịu chi phí tăng cao và có nguy cơ bị gián đoạn quyền học tập hay làm việc tại Hoa Kỳ.

Vào ngày 28 tháng 8 năm 2025, Bộ An Ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS) đã công bố một Thông Báo Đề Nghị Ban Hành Quy Định (Notice of Proposed Rulemaking – NPRM) mang tựa đề “Thiết Lập Thời Hạn Nhập Cảnh Cố Định và Thủ Tục Gia Hạn Lưu Trú cho Sinh Viên Ngoại Quốc, Khách Trao Đổi, và Đại Diện Truyền Thông Ngoại Quốc.” Đa số các loại thị thực phi di dân (nonimmigrant) khác tại Hoa Kỳ đều có ngày hết hạn ghi rõ trên hồ sơ nhập cảnh I-94. Tuy nhiên, người mang thị thực F-1, J-1 và I (trừ trường hợp I-visa của công dân Trung Quốc) lại được nhập cảnh theo quy chế “thể thức linh động” (D/S). Thân nhân đi theo bằng F-2, J-2 và I-dependent cũng hưởng cùng quy chế này. Nhờ vậy, họ được phép ở lại Hoa Kỳ miễn là còn đang theo học hoặc thực tập hợp lệ (F-1), tham gia chương trình trao đổi (J-1), hay làm công tác truyền thông chính thức (I).

Thay đổi cốt lõi

Người mang thị thực F-1, J-1, và I (cùng thân nhân đi theo) sẽ không còn được nhập cảnh theo thể thức linh động (Duration of Status – D/S). Thay vào đó, họ sẽ chỉ được nhập cảnh trong một thời kỳ cố định, gắn liền với hồ sơ học tập hay chương trình trao đổi, hoặc bị giới hạn bởi một thời hạn tối đa.

• Diện thị thực F-1 (du học sinh) và J-1 (trao đổi văn hóa): Được phép ở lại Hoa Kỳ cho đến ngày mãn hạn ghi trong mẫu đơn I-20 (F-1) hoặc DS-2019 (J-1), với thời hạn tối đa là 4 năm.

• Diện thị thực I (ký giả và nhân viên truyền thông quốc tế): Tối đa 240 ngày.

• Ngoại lệ: Người mang hộ chiếu Trung Quốc (không áp dụng cho Hồng Kông và Ma Cao) chỉ được cấp phép lưu trú 90 ngày.

Những giới hạn chính

• Thời gian gia hạn cho sinh viên F-1 sau khi kết thúc học tập hoặc thực tập: giảm từ 60 ngày xuống 30 ngày.

• Phải nộp đơn I-539 xin gia hạn tình trạng trước khi hết hạn lưu trú.

• Nếu lưu lại quá hạn ghi trên I-94, và không kịp nộp đơn I-539, sẽ bắt đầu bị tính là cư trú bất hợp pháp.

• Sinh viên F-1 không được tiếp tục học cùng trình độ hay trình độ thấp hơn (thí dụ: không được lấy thêm một bằng cử nhân thứ hai).

• Bậc cử nhân: Không được đổi ngành, đổi chương trình hay đổi trình độ trong năm học đầu tiên (trừ khi SEVP cho phép vì hoàn cảnh đặc biệt).

• Bậc cao học: Không được đổi chương trình khi đang theo học.

Hệ quả đối với quy chế và quyền làm việc

• Sinh viên F-1 có thể phải nộp nhiều đơn gia hạn (để được tham gia OPT và OPT-STEM). OPT – Optional Practical Training là chương trình cho phép sinh viên diện F-1 được thực tập hoặc làm việc trong một công việc liên quan trực tiếp đến ngành học của mình với thời gian tối đa 12 tháng. STEM OPT Extension là chương trình gia hạn OPT dành riêng cho sinh viên đã học ngành thuộc khối STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics – Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học), cho phép kéo dài thêm 24 tháng sau OPT, nghĩa là tổng cộng 36 tháng. Giấy phép lao động chỉ còn giá trị theo đúng thời hạn trên I-94 hoặc theo thời gian được chấp thuận trong đơn I-539. Sinh viên F1 thường phải nộp dịch vụ xét nhanh (Premium Processing) vì thời gian duyệt xét chậm trễ.

• Người hôn phối nhận thị thực đi theo J-2 vẫn có thể xin giấy phép làm việc (EAD), nhưng chỉ tối đa 1 năm hoặc đến ngày hết hạn tình trạng lưu trú, tùy theo ngày nào đến sớm hơn. Diện thị thực này không có gia hạn tự động; thường phải nhờ đến dịch vụ xét nhanh (Premium Processing) để kịp thời gian.

• Người mang diện thị thưc I phải liên tục nộp đơn gia hạn theo từng kỳ 240 ngày. Những người này được tiếp tục làm việc trong thời gian đơn gia hạn đang chờ duyệt, nhưng nếu quá 240 ngày mà chưa có quyết định thì không được tiếp tục hành nghề. Diện thị thực này không có dịch vụ xét nhanh, dễ bị gián đoạn trong công việc.

Lý do Bộ An Ninh Nội Địa đưa ra

Bộ An Ninh Nội Địa cho rằng số lượng ngày càng đông của sinh viên F, J và ký giả I khiến cho việc giám sát trở nên khó khăn. Tuy nhiên, nhiều ý kiến phản bác, nêu rõ rằng Bộ An Ninh Nội Địa đã có hệ thống SEVP và SEVIS (được thiết lập sau biến cố 11/9) để theo dõi và quản lý hữu hiệu.

Tác động thực tiễn

Nếu bản quy định này trở thành luật, gánh nặng hành chính đối với sinh viên, thân nhân và cơ sở bảo trợ sẽ gia tăng đáng kể. Họ sẽ phải đối diện với chi phí cao hơn do phải nộp nhiều đơn gia hạn và phí dịch vụ nhanh, trong khi nguy cơ bị mất tình trạng hợp pháp sẽ lớn hơn nếu chẳng may chậm trễ trong việc gia hạn. Các trường đại học và cơ quan bảo trợ cũng phải theo dõi sát sao ngày mãn hạn để kịp thời cấp lại giấy tờ cần thiết.

Thiên Vân