‘Mỹ sẽ đối phó với ảnh hưởng của Trung Quốc, Nga tại Châu Phi’

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton hôm thứ Năm (13/12) có bài phát biểu đáng chú ý tại Quỹ Heritage về chính sách đối ngoại của Mỹ. Trong đó, cố vấn của ông Trump cho biết Mỹ có kế hoạch đối phó với việc Trung Quốc và Nga đang ngày càng mở rộng nhanh chóng ảnh hưởng của họ tại Châu Phi, thậm chí ông Bolton gọi thực tiễn kinh doanh của hai quốc gia này là “tham nhũng” và “ăn cắp”.

Phát biểu tại Quỹ Heritage, ông Bolton nói rằng ưu tiên số một của Washington sẽ là phát triển mối quan hệ kinh tế với Châu Phi để tạo cơ hội cho các doanh nghiệp Mỹ và bảo vệ sự độc lập của các quốc gia trong khu vực này, cùng với những lợi ích an ninh của Mỹ.

“Các đối thủ cạnh tranh siêu cường, cụ thể là Trung Quốc và Nga đang mở rộng nhanh chóng ảnh hưởng tài chính và chính trị của họ khắp Châu Phi”, ông Bolton nói.

Cố vấn của ông Trump nhấn mạnh thêm: “Họ đang cố ý và tích cực nhắm mục tiêu đầu tư vào khu vực này để giành lợi thế cạnh tranh so với Mỹ”.

“Trung Quốc sử dụng hối lộ, các thỏa thuận mờ ám và sử dụng chiến lược nợ để giữ các nước Châu Phi nằm trong vòng kiềm tỏa theo ý muốn và yêu cầu của Bắc Kinh. Những khoản đầu tư của họ đi liền với tham nhũng”, ông Bolton nói.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ cũng dành cho Nga những lời lẽ gay gắt không kém. “Khắp lục địa này, Nga thúc đẩy mối quan hệ chính trị và kinh tế của họ mà rất ít quan tâm tới luật pháp hoặc quản trị trách nhiệm và minh bạch”, ông Bolton nói.

Ông Bolton cáo buộc Nga đang bán vũ khí và năng lượng cho Châu Phi để đổi lấy phiếu bầu tại Liên Hiệp Quốc, tổ chức mà cố vấn của ông Trump gọi là “quyền lực do kẻ mạnh nắm giữ làm tổn hại tới hòa bình và an ninh, và đi ngược lại với những lợi ích tốt nhất của người dân Châu Phi”.

Ông Bolton cho rằng “thực hành ăn cắp” của Trung Quốc và Nga đã cản trở sự phát triển của Châu Phi và đe dọa tới tính độc lập kinh tế của các quốc gia khu vực này.

Ông Bolton cho biết Mỹ đang phát triển sáng kiến “Châu Phi Thịnh vượng” để hỗ trợ đầu tư của Mỹ tại Châu Phi và giai tầng trung lưu đang ngày càng gia tăng trong khu vực này. Tuy nhiên, ông Bolton không nêu chi tiết về kế hoạch này của Washington.

Ông Landry Signe, học giả của chương trình Sáng kiến Phát triển Châu Phi của Viện Brookings ở Washington đã hoan nghênh việc chính phủ Trump tập trung vào thương mại và đầu tư để giải quyết vấn đề an ninh, nhưng cũng muốn có thêm chi tiết về hành động của Mỹ theo kế hoạch này.

“Chiến lược Châu Phi mới của chính phủ Trump phản ánh sự hiểu biết chính xác hơn về sự năng động đang thay đổi nhanh chóng bên trong Châu Phi”, ông Signe nói, nhưng lưu ý thêm rằng: “Chiến lược này dường như chưa đủ hiệu quả để giải quyết vấn đề về lợi ích ảnh hưởng, an ninh và kinh tế của Mỹ đang bị đe dọa”.

Ông Judd Devermont, giám đốc Chương trình Châu Phi tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế tại Washington nói rằng việc phát hành một chiến lược Châu Phi đáng được hoan nghênh sau hai năm chỉ thấy “những câu chuyện xung đột” của chính phủ này.

Tuy nhiên, ông Devermont cũng nói: “Chúng ta cần chi tiết hơn về những ngành nghề mà chính phủ Mỹ muốn ưu tiên đầu tư tại Châu Phi. Điều này nên được minh bạch với người dân Châu Phi để giải thích cho họ biết tại sao những quốc gia nhất định lại nhận được phần lớn đầu tư”.

Phát biểu của ông Bolton đến vào thời điểm chính phủ Trump đang ngày càng bộc lộ rõ quan ngại và tiến hành nhiều giải pháp đối phó với tham vọng gây ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc.

Vào tháng Bảy, giám đốc Tập đoàn Đầu tư Tư nhân Hải Ngoại Mỹ (OPIC) nói rằng Trung Quốc đang gây hại tại các quốc gia nghèo với các khoản vay nợ thiếu bền vững thông qua những dự án cơ sợ hạ tầng lớn mà không có hiệu quả kinh tế.

Ông Bolton nói rằng cách tiếp cận của Mỹ tương phản với các chính sách “mồi nhử và chuyển đổi” của Trung Quốc. “Cách thức mà chúng tôi kinh doanh là thành thực hơn nhiều”.

Vào tháng Mười, Tổng thống Trump đã ký luật cải tổ lại cách thức chính phủ liên bang Mỹ cho vay tiền phát triển nước ngoài, tạo ra một cơ quan mới quản lý 60 tỷ USD tiền đầu tư hải ngoại để đáp trả lại ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Trung Quốc. Cơ quan quản lý vốn này là Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Mỹ với sự kết hợp của OPIC và các tổ chức phát triển khác của chính phủ liên bang.

Ông Bolton cũng nói rằng hiện tại Mỹ không thu được nhiều hiệu quả trong các khoản viện trợ hàng tỷ USD cho Châu Phi. Cố vấn của ông Trump cho biết chính phủ Mỹ sẽ làm việc để đảm bảo viện trợ của họ cho các lĩnh vực y tế, giáo dục, các biện pháp minh bạch tài khóa và quản lý và pháp quyền được hiệu quả hơn.

“Chúng tôi sẽ đảm bảo chắc chắn tất cả viện trợ cho khu vực này dù về an ninh, nhân đạo hay nhu cầu phát triển, đều phải thúc đẩy lợi ích của Mỹ”, ông Bolton nhấn mạnh.

Xuân Thành

Xem thêm: