Mỹ sẽ gỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí tấn công cho Ả Rập Saudi

Chính quyền Biden đã quyết định sẽ gỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí tấn công của Mỹ cho Ả Rập Saudi, Reuters đưa tin theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ hôm thứ Sáu (9/8).

Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ xác nhận bộ này sẽ gỡ bỏ lệnh đình chỉ chuyển giao một số đạn dược không-đối-đất nhất định cho Ả Rập Saudi.

“Chúng tôi sẽ xem xét các hoạt động chuyển giao mới căn cứ theo từng trường hợp cụ thể, phù hợp với Chính sách Chuyển giao Vũ khí Thông thường”, vị quan chức Mỹ giấu tên nói.

Chính quyền Biden tuần này đã báo cáo với Quốc hội về quyết định gỡ bỏ lệnh cấm nêu trên, theo lời một trợ lý nghị sĩ quốc hội. Một nguồn tin của Reuters nói rằng các thương vụ bán vũ khí tấn công cho Ả Rập Saudi có thể sẽ được nối lại ngay đầu tuần tới.

Theo luật Mỹ, các thương vụ vũ khí quốc tế lớn phải được Quốc hội phê duyệt trước khi chúng được hoàn tất.

Các nhà lập pháp của cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ trong những năm gần đây đã dấy lên hoài nghi về việc cung cấp vũ khí tấn công cho Ả Rập Saudi, viện dẫn lý do dân thường thương vong trong chiến dịch của Riyadh tại Yemen và hàng loạt các quan ngại về nhân quyền trong nội bộ Vương Quốc hồi giáo này.

Tuy nhiên, thái độ phản đối chuyển vũ khí tấn công cho Ả Rập Saudi của các nghị sĩ lưỡng đảng Mỹ đã lắng dịu đi trong bối cảnh bất ổn tại Trung Đông sau khi Hamas bất ngờ đột kích chết chóc vào miền nam Israel hôm 7/10/2023 và bởi vì những thay đổi của Riyadh trong chiến dịch vũ trang ở Yemen.

Từ tháng 3/2022 – thời điểm Ả Rập Saudi và nhóm Houthi tại Yemen ký hiệp định ngừng bắn có sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc – đã không có thêm bất kỳ cuộc không kích nào của Riyadh vào Yemen và các cuộc nã pháo xuyên biên giới từ Yemen vào Ả Rập Saudi cũng gần như đã dừng lại, theo một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ.

Vị quan chức Mỹ cho hay: “Chúng tôi cũng chú ý đến những bước đi tích cực mà Bộ Quốc phòng Ả Rập Saudi đã tiến hành trong ba năm qua nhằm cải thiện đáng kể tiến trình giảm thiểu tổn hại cho thường dân của họ, một phần nhờ vào công việc của các huấn luyện viên và cố vấn Mỹ”.

Mỹ đưa ra quyết định gỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí tấn công cho Ả Rập Saudi vào thời điểm khi mà cấp độ đe dọa leo thang xung đột tại Trung Đông đã tăng cao từ cuối tháng trước khi Iran và Hezbollah tại Lebanon thề sẽ trả đũa Israel sau khi thủ lĩnh chính trị Hamas Ismail Haniyeh bị giết chết tại Tehran, Iran.

Houthi ở Yemen, Hezbollah tại Lebanon và Hamas tại Gaza đều là các nhóm chiến binh Hồi giáo nhận sự hỗ trợ của Iran.

Houthi đã đang nổi lên là nhóm ủng hộ Hamas mạnh mẽ nhất trong cuộc chiến tranh với Israel tại Gaza từ sau 7/10 năm ngoái. Đầu năm nay, Houthi đã tấn công nhiều tàu thương mại mà họ nói là có liên kết với Israel hoặc đi về hướng các cảng biển của Israel.

Chiến tranh tại Yemen được xem là một trong nhiều cuộc chiến tranh ủy nhiệm giữa Iran và Ả Rập Saudi. Houthi đã lật đổ chính phủ tại Sanna do Ả Rập Saudi hậu thuẫn từ cuối năm 2014 và đã tham gia vào cuộc chiến tranh chống lại liên minh quân sự do Ả Rập Saudi lãnh đạo từ năm 2015, cuộc xung đột đã khiến hàng trăm nghìn người thiệt mạng và đẩy khoảng 80% dân số Yemen vào hoàn cảnh phải sống nhờ viện trợ nhân đạo.

Chính quyền Biden đã chuẩn thuận lập trường cứng rắn hơn về các thương vụ vũ khí tới Ả Rập Saudi vào năm 2021, viện dẫn lý do chiến dịch của Vương quốc này chống lại Houthi ở Yemen đã gây ra thương vong lớn cho thường dân.

Mối quan hệ giữa Mỹ và Ả Rập Sau đi đã đang ấm dần lên kể từ sau khi Washington làm việc chặt chẽ hơn với Riyadh để vạch ra một kế hoạch cho hậu chiến tranh Gaza.

Hải Đăng