Mỹ trừng phạt mạng lưới vũ khí Iran:10 công ty Trung Quốc và Hồng Kông ‘dính đòn’

Ngày 1/10, chính quyền Hoa Kỳ đã công bố một đợt trừng phạt lớn nhắm vào mạng lưới mua sắm toàn cầu được cho là hỗ trợ chương trình phát triển vũ khí của Iran. Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài (OFAC) thuộc Bộ Tài chính Hoa Kỳ đã liệt kê 21 tổ chức và 17 cá nhân liên quan đến việc cung cấp các mặt hàng và công nghệ nhạy cảm phục vụ Bộ Quốc phòng và Hậu cần Lực lượng vũ trang Iran (MODAFL) cũng như các chương trình sản xuất tên lửa đạn đạo, máy bay quân sự và vũ khí hạt nhân của nước này.

Theo thông báo từ Bộ Tài chính Hoa Kỳ, các mạng lưới này đã giúp Iran mua công nghệ lưỡng dụng phục vụ cho hệ thống tên lửa đất đối không tiên tiến, cùng với việc mua bất hợp pháp máy bay trực thăng do Hoa Kỳ sản xuất và linh kiện máy bay quân sự.

Trong tuyên bố, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent nhấn mạnh sự nguy hiểm từ hành động của Iran: “Việc chế độ Iran hỗ trợ các lực lượng khủng bố và theo đuổi vũ khí hạt nhân đang đe dọa đến an ninh của Trung Đông, Hoa Kỳ và các đồng minh của chúng tôi trên toàn thế giới.”

Ông khẳng định thêm: “Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Trump, chúng ta sẽ từ chối cung cấp cho chế độ Iran những vũ khí mà họ cần để đạt được các mục tiêu xấu xa của mình”.

Lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ cũng được đưa ra trong bối cảnh Liên Hợp Quốc khôi phục các biện pháp trừng phạt đối với Iran vào ngày 27/9, thông qua “cơ chế phục hồi”, bao gồm lệnh cấm vận vũ khí và đóng băng tài sản liên quan đến chương trình tên lửa đạn đạo của Iran.

Mạng lưới trải rộng toàn cầu, Trung Quốc và Hồng Kông là điểm then chốt

Theo Bộ Tài chính Mỹ, mạng lưới mục tiêu trải dài khắp nhiều quốc gia, gồm Iran, Trung Quốc, Hồng Kông, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ, Bồ Đào Nha và Uruguay. Trong số này, 10 công ty có trụ sở tại Trung Quốc và Hồng Kông đóng vai trò nổi bật, bị cáo buộc là trung gian chính trong việc cung cấp linh kiện điện tử công nghệ cao cho các chương trình vũ khí của Iran.

Các công ty Trung Quốc bị trừng phạt gồm:

• Excellence Global (Bắc Kinh)

• Westcom, Hebei Senning, Hangzhou Jiepei, Dongguan Yuejie Circuit, Shenzhen Youyi

Các công ty đăng ký tại Hồng Kông bao gồm:

• Innovia, Longstone, Micro Device, Leiming Technology và Shenzhen Leiming.

Cùng với đó là 6 cá nhân Trung Quốc bị nêu tên. Một cá nhân khác, Lưu Mẫn Nghi, người đã từng bị trừng phạt từ năm 2017, tiếp tục được xác định là nhân vật then chốt trong mạng lưới này.

Cấu trúc hoạt động và mục tiêu kỹ thuật

Các tài liệu trừng phạt cho thấy mạng lưới mua sắm này đóng vai trò thiết yếu trong việc thu thập các linh kiện điện tử tinh vi, đặc biệt là bảng mạch in (PCB) và linh kiện radar, vốn là xương sống của các hệ thống tên lửa đạn đạo Meraj và hệ thống phòng thủ radar quân sự của Iran.

Đáng lo ngại hơn, mạng lưới này còn liên quan đến việc mua sắm vật liệu nhạy cảm phục vụ chương trình hạt nhân, bao gồm các thành phần có thể được sử dụng để chế tạo thiết bị nổ hạt nhân. Ngoài ra, các cá nhân trong mạng lưới còn bị cáo buộc tạo điều kiện cho chuyên gia hạt nhân Iran đến Nga để thu thập công nghệ tiên tiến.

Bộ Tài chính Mỹ cũng tiết lộ rằng các hoạt động mua sắm trực thăng Mỹ và thiết bị tên lửa đất đối không đã được tiến hành với sự hỗ trợ từ các công ty trong danh sách trừng phạt, qua đó gia tăng khả năng không quân và phòng thủ của Iran.

Phản ứng chính thức của Hoa Kỳ

Ngoài Bộ trưởng Tài chính, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Rubio cũng lên tiếng về động thái này, cho rằng đây là bước đi cần thiết để ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân.

“Những hành động được công bố hôm nay cho thấy Iran đang tích cực tìm cách mua sắm linh kiện và công nghệ để hỗ trợ chương trình phổ biến vũ khí hạt nhân của mình. Hoa Kỳ cam kết ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân. Chúng tôi sẽ không ngần ngại truy cứu trách nhiệm tất cả những ai ủng hộ các hoạt động phổ biến vũ khí hạt nhân của Tehran.”

Việc công bố trừng phạt lần này đánh dấu một bước đi chiến lược của Washington trong nỗ lực siết chặt mạng lưới hỗ trợ quân sự của Iran trên phạm vi toàn cầu. Đây cũng là tín hiệu cứng rắn gửi tới các bên thứ ba, đặc biệt là các doanh nghiệp và cá nhân tại Trung Quốc và Hồng Kông, rằng bất kỳ sự tiếp tay nào cho các hoạt động vũ khí của Iran sẽ phải chịu hậu quả nghiêm trọng.