Mỹ và phương Tây cảnh giác với chuyến đi của ông Tập tới Moscow

Washington và các nước phương Tây khác đã phản ứng một cách thận trọng trước thông báo về chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Nga vào tuần tới, với việc Hoa Kỳ “quan ngại sâu sắc” rằng Bắc Kinh có thể cố gắng đóng vai trò là một nhà hòa giải bằng cách thúc đẩy một lệnh ngừng bắn ngay lập tức trong cuộc chiến ở Ukraine.

Cả Bắc Kinh và Điện Kremlin hôm thứ Sáu đều xác nhận rằng ông Tập sẽ thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước tới Nga từ thứ Hai đến thứ Tư để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin. Đây sẽ là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông Tập kể từ khi ông đảm nhận nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có với tư cách là chủ tịch Trung Quốc vào tuần trước.

Các cuộc nói chuyện trực tiếp của ông Tập với ông Putin được cho là sẽ có những tác động lớn đối với cuộc chiến, hiện đã bước sang năm thứ hai.

Tầm quan trọng của chuyến thăm đã tăng lên vào thứ Sáu sau khi Tòa án Hình sự Quốc tế ở The Hague, Hà Lan, đã ban hành lệnh bắt giữ ông Putin về tội ác chiến tranh trục xuất bất hợp pháp trẻ em Ukraine sang Nga.

Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ, sau khi chặn đơn xin gia nhập NATO của Phần Lan sau cuộc xâm lược của Nga, đã đồng ý hỗ trợ nước này. Ông Putin đã khẳng định rằng NATO là mối đe dọa đối với Nga.

Bộ Ngoại giao Bắc Kinh mô tả chuyến đi là “chuyến thăm hữu nghị, hợp tác và hòa bình”.

Tuy nhiên, Washington coi đó là một sự sắp xếp lại cuộc xung đột theo hướng bất lợi. 

Phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby cho biết: “Người Trung Quốc có thể thúc đẩy một lệnh ngừng bắn và “cố gắng thể hiện mình là những người kiến tạo hòa bình và… những người duy nhất kêu gọi ngừng giao tranh”.

“Chúng tôi quan ngại sâu sắc về điều đó, vì nó thực sự có nghĩa là mang lại lợi ích cho Nga và gây bất lợi cho Ukraine,” ông nói. “Đó là lý do tại sao chúng tôi bày tỏ những lo ngại này ngay cả trước chuyến thăm.”

Quan điểm của Hoa Kỳ là bất kỳ lệnh ngừng bắn nào sẽ xác thực việc Nga chiếm giữ lãnh thổ Ukraine và tạo cơ hội để xây dựng lại lực lượng cho các cuộc tấn công tiếp theo.

Ông Kirby nói: “Chúng tôi không ủng hộ những lời kêu gọi ngừng bắn ngay bây giờ. “Chúng tôi chắc chắn không ủng hộ những lời kêu gọi ngừng bắn do CHND Trung Hoa kêu gọi trong một cuộc họp ở Moscow chỉ đơn giản là có lợi cho Nga.”

Ông chỉ trích Bắc Kinh vì đã không tham gia cùng với phần còn lại của cộng đồng quốc tế trong việc hỗ trợ Ukraine. Ông cũng nói rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào không dựa trên chủ quyền và quyền tự quyết của Ukraine đều không phải là thỏa thuận hòa bình.

Người phát ngôn của Thủ tướng Anh Rishi Sunak cho biết: “Chúng tôi sẽ tiếp tục kêu gọi Trung Quốc, như chúng tôi đã làm trước đây, tham gia cùng các quốc gia khác trên thế giới kêu gọi ông Putin rút quân”.

Tuy nhiên, người phát ngôn cho biết, “nếu Trung Quốc muốn đóng một vai trò thực sự trong việc khôi phục chủ quyền cho Ukraine, thì rõ ràng chúng tôi sẽ hoan nghênh điều đó”.

Các quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu đang theo dõi sát sao chuyến đi của ông Tập để xem liệu Bắc Kinh có cố gắng xây dựng quan điểm 12 điểm về chấm dứt chiến tranh mà nước này đưa ra nhân dịp kỷ niệm một năm cuộc xâm lược của Nga vào tháng trước hay không.

Đại sứ EU tại Trung Quốc, Jorge Toledo Albiñana, đã được Bộ Ngoại giao Trung Quốc thông báo về chuyến đi tại Bắc Kinh vào sáng thứ Sáu, một quan chức cấp cao của EU cho biết.

“Chúng tôi được thông báo sáng nay ở Bắc Kinh rằng ông ấy sẽ đến đó để nỗ lực mang lại hòa bình… Nỗ lực ư? OK, nhưng hãy xem chúng là gì”, quan chức này nói.

Vị đại sứ truyền đạt tới Bộ rằng không thể có hòa bình nếu quân đội Nga không rút hoàn toàn.

“Càng mang tính xây dựng càng tốt, không có nhiều cách để kết thúc cuộc chiến này. Chỉ có một cách, đó là Putin rút quân khỏi Ukraine và khôi phục toàn vẹn, chủ quyền và độc lập”, quan chức EU nói thêm.

Xuân Lan (theo SCMP)