NATO tăng chi tiêu quân sự 10 lần Nga, tất cả là “vì Nga”

1.500 tỷ USD là lượng chi tiêu cho quân sự mà NATO chi trong năm nay, năm 2025, đạt mức cao nhất từ trước tới nay, gấp 10 lần con số của Nga. Tại sao? Đó là vì Nga, theo nhận định chiến lược của NATO. Năm nay, mỗi quốc gia thành viên NATO đều chi ít nhất 2% GDP cho quân sự, trong đó một số nước đã vượi 3,5% GDP. Đứng đầu về tỷ lệ trên GDP là Ba Lan, Látvia, Lítva, và Đức.

• Tổng thống Trump ám chỉ sẽ đổi tên Bộ Quốc phòng thành Bộ Chiến tranh

Theo báo cáo của NATO công bố hôm Thứ Năm (bản PDF) thì chi phí quân sự của “lực lượng hòa bình” NATO sẽ đạt mức kỷ lục vào năm nay, với con số 1.500 tỷ USD (con số 1.404 trong biểu đồ là con số quy đổi theo giá trị USD của năm 2021).

Tất cả 32 quốc gia thành viên của NATO đều có mức chi tiêu cho quân sự ít nhất là 2% GDP.

Trong đó kể cả Tây Ban Nha, quốc gia ban đầu rất không nguyện ý tăng chi phí quân sự, bởi vì họ cho rằng họ không phải đối mặt với bất kỳ uy hiếp quân sự nào từ nước ngoài cả.

Một số quốc gia đã đạt mức chi tiêu quân sự là 3,5% GDP trở lên. Theo số liệu, các quốc gia đứng đầu về chi tiêu trên tỷ lệ GDP là Ba Lan (4,48%), Látvia (4%), và Lítva (3,73%), đều là các quốc gia gần Ukraine và Nga cùng Belarus.

Chi tiêu của Đức cũng đáng chú ý, tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng lên 162 tỷ euro trong 4 năm tới. Berlin đã dự định dành 9 tỷ euro hàng năm để đổ vào chiến trường Ukraine.

Trong hội nghị thượng đỉnh NATO năm nay, tháng 6/2025 tại La Haye, Hà Lan, các quốc gia thành viên đã đồng ý gia tăng ngân quỹ dành cho quân sự hàng năm lên 5% GDP trong vòng 10 năm tới. Hội nghị cũng tuyên bố rằng Nga là uy hiếp lớn nhất của NATO.

Nguyên nhân? Theo NATO, uy hiếp ngày càng gia tăng của Liên bang Nga là xuất phát từ “tham vọng” xâm lược Châu Âu, thậm chí dòm ngó toàn thế giới, của Tổng thống Nga Vladimir Putin, người được truyền thông phương Tây miêu tả là nhà độc tài ôm mộng tái hiện huy hoàng của Đế quốc Nga thời Sa hoàng Pyotr Đại đế.

Nga, quốc gia chỉ chi tiêu cho quân sự không bằng 1/10 NATO, đã nhiều lần phủ nhận cáo buộc này, chỉ trích rằng giới tinh hoa phương Tây đang mượn cớ một cách vụng về để gia tăng các ngân sách quân sự, để phát triển hơn nữa nền công nghiệp quân sự của họ, chủ yếu là công nghiệp quân sự Mỹ.

Kể từ sau Đại Thế chiến II của thế kỷ trước, Mỹ đã trở thành quốc gia buôn bán vũ khí lớn nhất thế giới.

Mỹ/NATO trong rất nhiều thập kỷ qua, vẫn luôn là lực lượng chi tiêu lớn nhất cho quân sự, áp đảo tất cả các nước khác trên thế giới cộng lại. Trung Quốc hiện nay là quốc gia đang tăng nhanh nhất về chi tiêu cho quân sự. Nga —quốc gia tuyên bố rằng họ đang phải đương đầu với cuộc chiến tranh ủy nhiệm, chống lại hàng chục quốc gia phương Tây— là đứng thứ 3 trong ngân sách dành cho quân sự.

Nhiều nhà bình luận cho rằng thế giới đang trong giai đoạn chuyển từ hình thế đơn cực sang đa cực, từ hình thế chỉ có riêng Mỹ là siêu cường quốc, sang hình thế Mỹ-Trung hoặc Mỹ-Trung-Nga là các cường quốc. Tiến trình này bắt đầu lộ rõ ra từ khi Donald Trump trở thành Tổng thống Mỹ năm 2017, phát động chiến tranh kinh tế Mỹ-Trung.

Một số nhà bình luận, như giáo sư John Mearsheimer (Mỹ), tin rằng xung đột quân sự là điều không thể tránh khỏi, đặc biệt là vào các giai đoạn then chốt định ra vị thế và tầm ảnh hưởng của các cường quốc. Nhận định này dường như khớp với thực tế hiện nay, khi các con số chi tiêu cho quân sự của NATO, Trung Quốc, và Nga, đều đang tăng.

Nga, dưới thời Putin, được coi là đã vượt qua khủng hoảng kinh tế vào những năm của thập kỷ 1990. Nếu hiện nay, Nga lại chiến thắng bằng quân sự ở chiến trường Ukraine, thì vị thế của Nga cũng theo đó mà được định ra. Giáo sư Mearsheimer nhìn nhận chiến tranh Ukraine, từ nguyên nhân, diễn biến, cho đến kết quả, đều là phản ánh của tiến trình chuyển hóa sang hình thế đa cực, chứ không phải chỉ là do mâu thuẫn cục bộ.

Một số nhà bình luận khác cho rằng xung đột quân sự không phải là điều bắt buộc phải xảy ra. Có thể tránh được. Chiến tranh kinh tế đã đủ để định hình cục diện toàn cầu.

Nhật Tân