Nga, Ukraine tuyên bố trao đổi tù nhân lớn nhất từ đầu cuộc chiến

Nga và Ukraine đã tiến hành một cuộc trao đổi tù nhân đầy bất ngờ vào ngày 21/9. Đây là lần trao đổi tù binh lớn nhất kể từ khi cuộc chiến bắt đầu, có sự tham gia của gần 300 người, bao gồm 10 người nước ngoài và các chỉ huy dẫn đầu cuộc phòng vệ kéo dài của Ukraine ở Mariupol hồi đầu năm nay.

Những người nước ngoài được thả bao gồm hai người Anh và một người Maroc đã bị kết án tử hình hồi tháng 6 sau khi bị bắt giữ trong lúc chiến đấu cho Ukraine. Ngoài ra còn có ba người Anh khác, hai người Mỹ, một người Croatia và một người Thụy Điển.

Thời điểm và mức độ của cuộc trao đổi tù binh lần này thực sự gây bất ngờ, bởi ngay cả những người ly khai thân Nga hồi tháng trước cũng khẳng định, các chỉ huy tại Mariupol sẽ bị đưa ra xét xử.

Tổng thống Volodymyr Zelensky cho hay, cuộc trao đổi tù binh với sự giúp đỡ từ Thổ Nhĩ Kỳ và Ả Rập Xê Út này đã được chuẩn bị trong một thời gian dài và phải tiến hành tranh cãi gay gắt. Theo các điều khoản của thỏa thuận, 215 người Ukraine – hầu hết trong số họ đã bị bắt sau khi Mariupol thất thủ – đã được phóng thích.

Đổi lại, Ukraine đã trao trả lại 55 người Nga cùng những người Ukraine thân Moscow, còn có ông Viktor Medvedchuk, lãnh đạo của một đảng thân Nga đang phải đối mặt với cáo buộc phản quốc.

“Đây rõ ràng là một chiến thắng cho đất nước chúng ta, cho toàn xã hội của chúng ta. Và điều quan trọng chính là 215 gia đình có thể thấy những người thân yêu của mình được trở về nhà an toàn,” Tổng thống Zelensky phát biểu trong một đoạn video.

“Chúng tôi ghi nhớ tất cả người dân của mình và cố gắng cứu mọi người Ukraine. Đây là ý nghĩa của Ukraine, bản chất của chúng ta, đây là sự khác biệt của chúng ta với kẻ thù.”

Ông Zelenskiy cũng gửi lời cảm ơn sự hỗ trợ của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và cho biết, 5 chỉ huy cấp cao của Ukraine sẽ ở lại Thổ Nhĩ Kỳ cho đến khi chiến tranh kết thúc.

Kyiv đã phải trải qua một cuộc chiến lâu dài và khó khăn để đảm bảo 5 chỉ huy này được trả, ông nhấn mạnh.

Trong số đó có Trung tá Denys Prokopenko, chỉ huy tiểu đoàn Azov đã tham gia nhiều trận giao tranh, phó tướng của ông là ông Svyatoslav Palamar, và ông Serhiy Volynsky, chỉ huy của Lữ đoàn 36 Thủy quân lục chiến.

Ba vị chỉ hủy này đã lãnh đạo một cuộc kháng cự kéo dài hàng tuần từ các boongke và đường hầm bên dưới nhà máy thép khổng lồ Mariupol trước khi họ cùng hàng trăm chiến binh Azov đầu hàng các lực lượng do Nga hậu thuẫn hồi tháng 5.

Ả Rập Xê Út đã đứng ra làm trung gian cho thỏa thuận, do đó đó 10 người nước ngoài sẽ đến Ả Rập Xê Út. Cuộc hòa giải có sự tham gia của Thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed bin Salman, người vẫn duy trì mối quan hệ thân thiết với ông Putin.

Các tù nhân được trả tự do bao gồm công dân Hoa Kỳ Alexander Drueke, 39 tuổi và Andy Huynh, 27 tuổi, cả hai đều đến từ Alabama, những người bị bắt vào tháng 6 khi đang chiến đấu ở miền Đông Ukraine.

Ngoài ra còn có các công dân Anh Aiden Aslin và Shaun Pinner, công dân Maroc Brahim Saadoun, tất cả đều bị tòa án ở Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng kết án tử hình.

Một số lượng lớn người nước ngoài đã đến Ukraine để chiến đấu kể từ cuộc xâm lược ngày 24/2 của Nga.

Người đứng đầu phái bộ nhân quyền của Liên Hợp Quốc tại Ukraine hồi đầu tháng này lưu ý, Nga không cho phép tiếp cận tù nhân chiến tranh, đồng thời bày tỏ quan ngại về việc Liên Hợp Quốc có bằng chứng cho thấy một số người đã bị tra tấn và đối xử tệ bạc, có thể dẫn đến tội ác chiến tranh.

Dù vậy, phía Nga vẫn phủ nhận việc tiến hành tra tấn cũng như các phương thức ngược đãi tù binh.