Ngoại trưởng Trung Quốc tới Mỹ, mở đường cho chuyến thăm tiềm năng của ông Tập

Hoa Kỳ tuyên bố hôm thứ Hai (23/10), rằng Nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc Vương Nghị sẽ có chuyến thăm hiếm hoi tới Washington trong tuần này. Động thái này mở đường cho chuyến thăm tiềm năng của Chủ tịch Tập Cận Bình nhằm kiểm soát căng thẳng song phương. 

Ngoại trưởng Vương Nghị sẽ là quan chức cao cấp nhất của Trung Quốc trong 5 năm trở lại đây có chuyến công du tại thủ đô Hoa Kỳ. Ông sẽ thăm Washington từ thứ Năm (26/10) đến thứ Bảy (28/10) trong bối cảnh xung đột về thương mại, Ukraine, Trung Đông, Đài Loan và các động thái có phần hung hăng của Trung Quốc trên vùng biển gần Philippines.

Một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết chuyến đi của ông Vương lần này là một phần nỗ lực của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới nhằm “quản lý sự cạnh tranh một cách có trách nhiệm”.

Quan chức chia sẻ với điều kiện ẩn danh: “Chúng tôi tin rằng ngoại giao trực tiếp là cách tốt nhất để nêu ra các vấn đề thách thức, giải quyết những hiểu lầm và thông tin sai lệch, đồng thời tìm cách hợp tác với người Trung Quốc ở nơi lợi ích của hai bên giao nhau”.

Chuyến thăm của ông Vương sẽ đáp lại chuyến thăm Bắc Kinh vào tháng Sáu của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, quan chức cấp cao nhất của Mỹ tới Trung Quốc kể từ năm 2018.

Ông Blinken trong chuyến thăm hồi tháng Sáu đã có cuộc hội ý suốt 11 giờ với các lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc, trong đó có ông Tập. Các nhà ngoại giao cho biết ông Vương mong đợi một cuộc gặp tương tự với Tổng thống Joe Biden tại Washington trong tuần này.

Ông Biden gặp ông Tập lần cuối vào tháng Mười Một năm ngoái bên lề hội nghị G20 ở Bali, Indonesia. Tổng thống Mỹ khi đó đã mời nhà lãnh đạo Trung Quốc tới San Francisco vào tháng Mười Một, nơi Hoa Kỳ sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC).

Khi được hỏi liệu chuyến thăm của ông Vương có chính thức hóa chuyến thăm của ông Tập hay không, một quan chức Mỹ khác trả lời rằng ông Biden “đã nhiều lần tuyên bố ông hy vọng gặp Chủ tịch Tập trong tương lai gần” và từ chối bình luận thêm.

Cả hai bên đều bày tỏ sự quan tâm trong những tháng gần đây trong việc tránh xung đột. Ông Tập, hồi đầu tháng Mười đã tiếp đón Lãnh đạo đa số Thượng viện Chuck Schumer. Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa cho biết mối quan hệ Mỹ-Trung “sẽ quyết định tương lai và vận mệnh của nhân loại”.

Nhưng căng thẳng đã nhiều lần gia tăng sau khi Trung Quốc thực hiện các cuộc tập trận quân sự lớn gần Đài Loan, nền dân chủ được Mỹ hậu thuẫn này bị Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền, sau khi các nhà lập pháp Mỹ có động thái đứng về Đài Loan.

Philippines, một đồng minh của Mỹ, hôm thứ Hai (23/10) cáo buộc Trung Quốc cố tình tấn công các tàu của họ khi đang thực hiện nhiệm vụ tiếp tế ở vùng biển tranh chấp. Tuy nhiên Bắc Kinh cáo buộc Manila đưa “thông tin sai lệch”.

Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan, hôm thứ Hai (23/10) đã gọi điện cho người đồng cấp Philippines để lên tiếng ủng hộ sau “những hành động nguy hiểm và trái pháp luật” của Trung Quốc. Các quan chức cho biết ông Sullivan cũng sẽ gặp ông Vương ở Washington.

Gặp gỡ đồng minh

Trong một chiến lược được thực hiện trước chuyến đi của ông Blinken, chính quyền Biden cũng thu hút các đồng minh của Mỹ trước các cuộc đàm phán với Trung Quốc.

Ông Biden vào thứ Tư (25/10) sẽ chào đón Thủ tướng Úc Anthony Albanese trong chuyến thăm cấp nhà nước, vài tuần trước khi ông Albanese có chuyến thăm riêng tới Trung Quốc khi mối quan hệ Úc – Trung từng bị đóng băng đang dần được phục hồi.

Trong sự thể hiện tình bạn với Trung Quốc, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đến thăm Bắc Kinh vào tuần trước (17/10) trong những chuyến thăm đầu tiên kể từ khi xâm chiếm Ukraine.

Trung Quốc đã đề nghị hỗ trợ về mặt tinh thần cho Nga nhưng theo các quan chức Mỹ, Trung Quốc đã ngừng hỗ trợ quân sự toàn diện cho Moscow sau những cảnh báo của Mỹ.

Gần đây, Trung Quốc và Mỹ đều muốn chiếm được lợi thế ngoại giao để chống lại nhau trong lúc bạo lực bùng phát ở Trung Đông.

Ông Blinken, trong chuyến thăm Trung Đông, đã gọi điện cho ông Vương để yêu cầu Trung Quốc gây áp lực lên Iran, quốc gia ủng hộ Hamas.

Ngược lại, Trung Quốc chỉ trích sự ủng hộ của Mỹ đối với Israel và tố cáo việc Mỹ phủ quyết một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, và việc Mỹ kêu gọi Israel có quyền tự vệ.