Nhà Trắng: Nếu dự luật chi tiêu không được thông qua, Tổng thống Trump sẽ có hành động

Vào thứ Hai (ngày 6/10), Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Hoa Kỳ Kevin Hassett cho biết, nếu Thượng viện tiếp tục bỏ phiếu thất bại về dự luật cấp ngân sách tạm thời trong ngày, khiến chính phủ tiếp tục đóng cửa, thì Tổng thống Trump có thể “bắt đầu thực hiện các biện pháp cứng rắn”.

Ông Hassett đưa ra cảnh báo này trong cuộc phỏng vấn với chương trình “Squawk Box” của CNBC vào sáng thứ Hai. Thượng viện dự kiến sẽ tiếp tục bỏ phiếu về dự luật ngân sách tạm thời sau 5:30 chiều (giờ miền Đông Hoa Kỳ).

Đảng Cộng hòa đã đề xuất một dự luật chi tiêu “sạch”, sẽ duy trì mức chi tiêu hiện tại của chính phủ cho đến cuối tháng 11. Trong khi đó, nghị quyết do Đảng Dân chủ đề xuất bao gồm việc tăng ngân sách y tế và các biện pháp khác.

Nhà Trắng nhiều lần tuyên bố rằng lần đóng cửa chính phủ này sẽ khiến hàng ngàn nhân viên liên bang bị sa thải, chứ không chỉ tạm nghỉ không lương như trong các đợt thông qua dự luật ngân sách trước đây.

Vào sáng thứ Hai, Hassett cho biết ông dự kiến Tổng thống Trump và các quan chức khác sẽ theo dõi cuộc bỏ phiếu sắp diễn ra của Thượng viện về đề xuất ngân sách của Đảng Cộng hòa từ Phòng Bầu Dục. Nếu đề xuất này được thông qua, việc đóng cửa chính phủ sẽ kết thúc.

Chính phủ Mỹ đã đóng cửa sang ngày thứ sáu. Các dự luật đối đầu của hai Đảng Cộng hòa và Dân chủ nhiều lần không được thông qua do lãnh đạo hai đảng không thể đạt được một thỏa hiệp về việc duy trì hoạt động của chính phủ.

Hassett nói với CNBC rằng Tổng thống muốn cuộc bỏ phiếu được thông qua để ngăn chính phủ đóng cửa. Ông nói thêm: “Nhưng nếu không được, tôi đoán nhóm trong Phòng Bầu Dục sẽ bắt đầu thực hiện các biện pháp cứng rắn.”

Trước đây, Hassett từng nói rằng Đảng Dân chủ sẽ phải chịu trách nhiệm “về bất kỳ nhân viên chính phủ nào bị sa thải và mất việc do chính phủ đóng cửa”.

Ngay sau khi Thượng viện bỏ phiếu thất bại vào thứ Sáu tuần trước (ngày 3/10), Hạ viện đã thông báo kéo dài kỳ nghỉ đến thứ Hai tuần sau (ngày 13), nhằm gây áp lực lên phía Đảng Dân chủ.

Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đã chỉ định tuần này là “tuần làm việc tại địa phương” của các nghị sĩ, đồng nghĩa với việc các nghị sĩ đã trở về khu vực bầu cử của mình.

Việc đóng cửa kéo dài có thể bắt đầu gây ảnh hưởng đến nền kinh tế. Đảng Dân chủ cũng hy vọng điều này sẽ tạo áp lực lên Đảng Cộng hòa, khiến họ phải nhượng bộ và đạt được thỏa thuận.

Tuần trước, Tổng thống Trump đã gặp Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) Russ Vought để thảo luận về vấn đề sa thải nhân sự.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết: “Các cuộc thảo luận giữa OMB và các cơ quan trong nội các vẫn đang tiếp tục. Họ đang tích cực xác định các lĩnh vực cần cắt giảm và sa thải, hy vọng việc chính phủ đóng cửa sẽ không kéo dài.”

Do chính phủ đóng cửa, Cục Thống kê Lao động đã hoãn việc công bố báo cáo việc làm tháng 9.

Tình hình các bộ phận khi chính phủ vẫn đóng cửa

Trang web “Government Executive” cho biết, khi việc Chính phủ Mỹ đóng cửa kéo dài sang tuần thứ hai, một số nguồn quỹ bắt đầu cạn kiệt, các cơ quan liên bang sẽ sớm điều chỉnh các biện pháp ứng phó và cho hàng chục ngàn nhân viên về nhà.

Theo kế hoạch mới nhất, hiện có hơn 620.000 nhân viên liên bang tạm thời nghỉ việc. Trong vài ngày và tuần tới, con số này sẽ tiếp tục tăng lên.

Hiện tại, nhiều cơ quan chính phủ dựa vào nguồn quỹ chuyển tiếp (tức là các khoản ngân sách được Quốc hội cấp trước đó và còn dư sang năm tài khóa mới) để giảm nhẹ tác động của việc chính phủ đóng cửa. Khi lưỡng đảng bị bế tắc trong việc thông qua luật ngân sách ngắn hạn, việc cấp vốn cho chính phủ đã bị gián đoạn sang ngày thứ 6, một số nguồn quỹ bắt đầu cạn kiệt, các cơ quan cũng sẽ sớm bước vào giai đoạn mới của việc đóng cửa chính phủ.

Bộ Quản lý Đất đai, dựa vào nguồn quỹ chuyển tiếp trong tài khoản quản lý cháy rừng, có 3.300 nhân viên phụ trách công tác phòng cháy, dập tắt cháy rừng, ứng phó, quản lý nhiên liệu và tuyển dụng. Tuy nhiên, khi các nguồn quỹ này cạn kiệt, số nhân viên làm việc thực tế sẽ giảm xuống còn 1.000 người.

Cục Thống kê Dân số hiện đang sử dụng nguồn quỹ chuyển tiếp để chuẩn bị kỹ càng cho thử nghiệm cuộc điều tra dân số 10 năm một lần vào năm 2026, cơ quan này gọi đây là “nhiệm vụ trọng điểm then chốt để đảm bảo khả năng thực hiện cuộc điều tra dân số toàn diện năm 2030”. Nếu chính phủ đóng cửa trong thời gian dài, nhân viên tham gia thử nghiệm sẽ buộc phải tạm nghỉ việc.

Sở Thuế vụ Mỹ (IRS) hiện đang sử dụng kinh phí từ Đạo luật Giảm Lạm phát (Inflation Reduction Act) để đảm bảo tất cả nhân viên tiếp tục làm việc. Theo báo Bloomberg, cơ quan này dự kiến sẽ tạm sa thải khoảng 35.000 nhân viên từ thứ Tư (8/10), chiếm gần một nửa tổng số nhân viên. Một nhân viên của cơ quan này cho biết nếu việc chính phủ đóng cửa tiếp tục, nhiều nhân viên IRS sẽ bắt đầu nhận thông báo nghỉ việc trong tuần này. Ban đầu cơ quan dự định tất cả nhân viên sẽ làm việc trong 5 ngày làm việc.

Học viện Smithsonian cũng duy trì toàn bộ nhân viên và sử dụng nguồn quỹ năm ngoái để duy trì hoạt động mở cửa các bảo tàng trong giai đoạn đầu đóng cửa. Nếu không có nguồn quỹ tiếp theo, họ sẽ buộc phải đóng cửa toàn bộ các cơ sở vào ngày 12/10. Hiện có gần 3.700 nhân viên của cơ quan này đang làm việc dựa vào nguồn quỹ chuyển tiếp, phần lớn sẽ bắt đầu nghỉ việc từ tuần tới.

Số lượng nhân viên Cục Hàng không Liên bang (FAA) xin nghỉ bệnh có dấu hiệu tăng nhẹ

Một số cơ quan yêu cầu một phần nhân viên tiếp tục làm việc. Ví dụ, Bộ Giao thông giữ lại nhân sự về nhân lực, ngân sách và tài chính để đảm bảo chuyển giao công việc trơn tru. Nhưng phần lớn nhân viên sẽ được cho về nhà trong tuần này.

Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy hôm thứ Hai cho biết từ khi chính phủ đóng cửa, số lượng nhân viên Cục Hàng không Liên bang (FAA) xin nghỉ bệnh “tăng nhẹ”.

Do thiếu kinh phí, các nhân viên kiểm soát không lưu FAA buộc phải làm việc không lương.

Khi nói về khả năng hủy chuyến bay, Duffy cho biết: “Nếu có nhiều trường hợp xin nghỉ bệnh hơn, chúng tôi sẽ giảm số người xin nghỉ để đảm bảo an toàn cho người dân Mỹ.”

Trang web của Hiệp hội Kiểm soát Giao thông Hàng không Quốc gia Mỹ (NATCA) tuyên bố không “công nhận, ủng hộ hay dung túng” bất kỳ nhân viên nào tham gia phối hợp xin nghỉ bệnh. Tổ chức này cho biết hành động như vậy có thể dẫn đến việc họ bị sa thải khỏi vị trí liên bang và làm tổn hại uy tín của công đoàn.

Nhiều nhân viên vẫn đi làm nhưng chưa được thông báo lịch trình cụ thể. Cơ quan Dịch vụ Y tế Người Da đỏ (Indian Health Service) sử dụng nguồn kinh phí trả trước, thu tiền của bên thứ ba và số dư chuyển tiếp để giữ 100% nhân viên làm việc. Cơ quan này không dự đoán được khi nào nguồn quỹ chuyển tiếp sẽ cạn và sẽ xử lý thế nào.

Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ (HHS) sử dụng các nguồn quỹ ngoài ngân sách hàng năm để duy trì 35.000 nhân viên tiếp tục làm việc.

Tương tự, Bộ Quốc phòng có 183.000 nhân viên đang làm việc dựa vào nguồn quỹ chuyển tiếp, nhưng chưa cho biết các nguồn quỹ này sẽ cạn khi nào hoặc có thể cạn. Giống như các cơ quan khác, nếu nguồn quỹ hết, Bộ Quốc phòng có thể phải cho một số nhân viên nghỉ việc.

Cơ quan Quản lý Dịch vụ Chung Mỹ (GSA) cho biết mặc dù nguồn quỹ chuyển tiếp đang tài trợ cho 3.377 nhân viên hiện làm việc (chủ yếu thuộc Cục Dịch vụ Công trình), một số nhân viên trong số này được xếp vào danh sách “ngoại lệ” để tiếp tục làm việc trong thời gian chính phủ đóng cửa nhằm phòng ngừa hết kinh phí chi tiêu.

Một số cơ quan tin tưởng có thể duy trì hoạt động gần như bình thường. Chương trình dinh dưỡng trẻ em của Bộ Nông nghiệp có đủ kinh phí chuyển tiếp để tiếp tục hoàn trả chi phí bữa ăn tại các trường học đến hết tháng 10.

Cục Khai hoang của Bộ Nội vụ có khoảng 94% nhân viên đi làm và cho biết sẽ dần dần cho nhân viên về nhà khi nguồn quỹ cạn kiệt, nhưng trong vòng 2-3 tháng sẽ không đến mức cho nghỉ toàn bộ.

NASA chưa cho biết kế hoạch xử lý khi nguồn quỹ còn lại hết, nhưng cho biết kinh phí chuyển tiếp “sẽ chỉ dành cho các ưu tiên của tổng thống”.

Nếu tình trạng đóng cửa tiếp tục, một số cơ quan sẽ điều chỉnh kế hoạch đóng cửa và triệu hồi nhân viên trở lại làm việc.

Bộ An ninh Nội địa Mỹ sẽ yêu cầu hơn 1.700 nhân viên đang nghỉ việc trở lại làm việc trong tuần này, chủ yếu là ở Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Mỹ, Cơ quan Hải quan và Biên phòng.

Bộ Nhà ở và Phát triển Đô thị đã cho 71% nhân viên nghỉ việc và sẽ yêu cầu khoảng 1.000 nhân viên làm việc gián đoạn trong thời gian đóng cửa.

Bộ Tư pháp Mỹ cũng cho biết các đơn vị trực thuộc “có thể sẽ triệu hồi một số nhân viên khi nhu cầu dịch vụ trở nên rất cần thiết và cho phép các nhân viên khác nghỉ việc theo tình hình biến động.”