Những chủ đề chính trong cuộc họp báo Trump – Starmer, ký thỏa thuận trị giá 340 tỷ USD

Tổng thống Mỹ Donald Trump kết thúc chuyến thăm cấp nhà nước kéo dài hai ngày tới Vương quốc Anh và tổ chức họp báo chung với Thủ tướng Anh Keir Starmer. Cả hai nhấn mạnh mối “liên kết không thể phá vỡ” giữa Anh và Mỹ, đồng thời đưa ra tuyên bố về các vấn đề như chiến tranh Ukraine, tình hình Gaza, căn cứ không quân Bagram ở Afghanistan, năng lượng và chính sách đối với Nga. Đồng thời, lãnh đạo hai nước cũng tuyên bố tại Chequers một “Thỏa thuận Phồn vinh Công nghệ” (Tech Prosperity Deal) đạt mức kỷ lục, với tổng trị giá lên tới 250 tỷ bảng Anh (khoảng 340 tỷ USD), bao gồm công nghệ, năng lượng hạt nhân và đầu tư tư nhân.

Thỏa thuận Phồn vinh Công nghệ đạt kỷ lục

Tổng thống Trump và Thủ tướng Starmer tổ chức cuộc họp song phương tại Chequers trước tiên, sau đó tham dự buổi chiêu đãi doanh nghiệp. Ông Starmer nói với các đại diện doanh nghiệp Mỹ tại buổi họp: “Các giao dịch và khoản đầu tư được công bố hôm nay đã phá vỡ mọi kỷ lục. 250 tỷ bảng Anh sẽ luân chuyển qua hai bờ Đại Tây Dương. Đây là kế hoạch đầu tư lớn nhất trong lịch sử nước Anh.”

Thỏa thuận được hai bên ký kết bao gồm trí tuệ nhân tạo, năng lượng hạt nhân và đầu tư tư nhân. Ông Trump gọi đây là “thỏa thuận mang tính lịch sử” và chỉ ra rằng chỉ riêng khu vực tư nhân đã khởi động làn sóng đầu tư hơn 350 tỷ USD, trong đó có sự dẫn đầu của tập đoàn đầu tư tư nhân khổng lồ Blackstone của Mỹ, cam kết đầu tư 100 tỷ bảng Anh (khoảng 136 tỷ USD) vào Vương quốc Anh trong thập kỷ tới. Starmer cũng tuyên bố rằng các công ty Mỹ bao gồm Nvidia, OpenAI, Google và Salesforce sẽ đầu tư vào trí tuệ nhân tạo tại Vương quốc Anh.

Hai bên cũng tuyên bố rằng công ty Centrica của Anh và công ty X-energy của Mỹ đã đạt được thỏa thuận xây dựng tối đa 12 lò phản ứng hạt nhân mô-đun tiên tiến tại Vương quốc Anh. Trump nhấn mạnh rằng năng lượng an toàn là tiền đề cho sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, và sự hợp tác năng lượng hạt nhân này sẽ đảm bảo rằng Anh-Mỹ sẽ “dẫn đầu tương lai của trí tuệ nhân tạo”. Quan chức Mỹ cho biết, mục tiêu của kế hoạch này là “hoàn toàn chấm dứt sự phụ thuộc vào nhiên liệu hạt nhân từ Nga trước năm 2028”.

Những nhân vật trong giới doanh nghiệp tháp tùng gồm có Sam Altman của OpenAI, Jensen Huang của Nvidia, Tim Cook của Apple, Stephen Schwarzman của Blackstone, Larry Fink của BlackRock, ông trùm truyền thông Rupert Murdoch, Brian Moynihan của Bank of America, Satya Nadella của Microsoft và Jim Taiclet của Lockheed Martin.

Căn cứ không quân Bagram

Tổng thống Trump tại buổi họp báo cho biết, Mỹ hy vọng giành lại quyền kiểm soát căn cứ không quân Bagram (Bagram Air Base) nằm phía bắc thủ đô Kabul của Afghanistan. Căn cứ này là căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ tại Afghanistan từ năm 2001 cho đến khi được bàn giao cho lực lượng Afghanistan vào tháng 7/2021.

Ông nhấn mạnh rằng bản thân sẽ tuyệt đối không đồng ý để Mỹ từ bỏ căn cứ này, lý do chính là vì nó “chỉ cách nơi ĐCSTQ chế tạo vũ khí hạt nhân một giờ đồng hồ”.

Ông Trump chỉ trích chính phủ tiền nhiệm đã rút quân khỏi Afghanistan vào năm 2021 là “rất ngu xuẩn”. Ông nói: “Chúng tôi vốn định rút khỏi Afghanistan, nhưng sẽ rút lui bằng sức mạnh và phẩm giá, đồng thời giữ lại Bagram… Chúng tôi đã giao nó cho họ một cách vô ích. Giờ chúng tôi đang cố gắng giành lại.”

Theo báo cáo của Lầu Năm Góc, sau khi rút quân, Mỹ đã để lại thiết bị quân sự trị giá khoảng 7 tỷ USD.

Chiến tranh Ukraine

Về vấn đề Ukraine, ông Starmer cho rằng các cuộc tấn công liên tục của Nga vào Ukraine cho thấy Tổng thống Nga Putin “không có ý định tìm kiếm hòa bình”, và nói rằng ông đã thảo luận với ông Trump về cách “tăng cường áp lực lên Putin để ông ta đồng ý với một thỏa thuận hòa bình lâu dài”.

Tổng thống Mỹ thừa nhận rằng cuộc chiến này “khó giải quyết hơn dự đoán”, và thẳng thắn nói rằng ông Putin “khiến tôi thất vọng”. Ông Trump nói vốn nghĩ rằng do có quan hệ tốt với ông Putin nên có thể dễ dàng giải quyết xung đột, nhưng thực tế không phải vậy. Ông nhấn mạnh: “Vấn đề Nga-Ukraine sẽ được giải quyết, nhưng trong chiến tranh thì bạn không bao giờ biết trước. Chiến tranh là thứ rất khác biệt, thường trái ngược hoàn toàn với những gì bạn nghĩ.”

Trump cũng nhắc lại vấn đề năng lượng và trừng phạt, kêu gọi các nước châu Âu ngừng mua dầu của Nga, và tuyên bố “nếu giá dầu giảm, ông Putin sẽ rút khỏi cuộc chiến đó”. Ông cho biết, mặc dù có “quan hệ thân thiết” với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, nhưng vẫn áp đặt mức thuế cao đối với Ấn Độ vì nước này mua dầu từ Nga.

Ông còn đưa ra “tối hậu thư” với các nước NATO, yêu cầu ngừng mua dầu Nga, và nói rằng Mỹ chỉ áp dụng “biện pháp trừng phạt nghiêm trọng” đối với Nga khi các nước NATO hành động thống nhất. Ông cũng chỉ ra: “Anh không nhập khẩu dầu Nga, vấn đề không nằm ở họ, mà là các nước khác.”

Trước đó có báo cáo cho rằng EU đã cấm nhập khẩu dầu vận chuyển bằng đường biển và một phần sản phẩm tinh chế từ Nga, nhưng nhiều quốc gia vẫn đang nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch và khí tự nhiên hóa lỏng từ Nga.

Vấn đề Gaza

Thủ tướng Starmer mô tả tình hình Gaza là “không thể chấp nhận được”, và hy vọng việc Anh công nhận Nhà nước Palestine sẽ giúp thúc đẩy hòa bình.

Tổng thống Trump thì nói rằng về vấn đề công nhận Nhà nước Palestine, ông không đồng tình với ông Starmer, và nhấn mạnh mục tiêu hàng đầu của ông là “giải phóng con tin ngay lập tức”, và nói rằng đã nghe được “những câu chuyện kinh hoàng chưa từng thấy” từ các con tin được thả.

Mặc dù cá nhân ông Trump không hài lòng với cách Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu xử lý dàn lãnh đạo Hamas tại Qatar, nhưng tại cuộc họp báo ông chỉ bày tỏ sự ủng hộ đối với Israel, và nhấn mạnh rằng cuộc tấn công của Hamas vào Israel hôm 7/10/2023 là một hành vi tàn bạo.

TikTok và quan hệ Trung-Mỹ

Ông Trump tại cuộc họp báo cho biết TikTok “có giá trị to lớn”, và tiết lộ ông sẽ gọi điện với Tổng Bí thư ĐCSTQ Tập Cận Bình vào thứ Sáu. “Xem xem liệu có thể đạt được một số thỏa thuận về TikTok không”. Ông cho biết Mỹ đã thu được khoản phí khổng lồ từ thương vụ này, “tôi không muốn vứt nó đi một cách vô ích.”

Theo CNN đưa tin, các nguồn tin cho biết quan chức Trung-Mỹ đã gặp nhau tại Madrid vào đầu tuần này, hai bên đã đồng ý với khung thỏa thuận về TikTok.

Dự kiến một liên danh Mỹ do Oracle, Andreessen Horowitz và Silver Lake thành lập sẽ nắm giữ khoảng 80% cổ phần, phần còn lại do các cổ đông Trung Quốc nắm giữ. Ban giám đốc mới sẽ do người Mỹ nắm đa số, trong đó bao gồm một thành viên do chính phủ Mỹ chỉ định.

Nhắc đến Charlie Kirk

Tổng thống Trump trong cuộc họp báo đề cập đến nhà hoạt động bảo thủ Charlie Kirk bị ám sát vào tuần trước, và cho rằng ông tin Kirk một ngày nào đó có thể trở thành tổng thống Mỹ.

Ông Trump trong bài phát biểu mở đầu nói: “Chỉ mới tuần trước, một người Mỹ vĩ đại Charlie Kirk, vì dám nói lên sự thật mà bị ám sát một cách tàn nhẫn. Anh ấy là một người trẻ xuất sắc, có một tương lai tuyệt vời. Có người nói rằng anh ấy có thể trở thành tổng thống một ngày nào đó. Tôi từng nói với anh ấy, ‘Charlie, tôi nghĩ cậu có cơ hội rất lớn để trở thành tổng thống.’”

Ông ca ngợi mối liên hệ của anh Kirk với cử tri trẻ, nói rằng “tôi chưa từng thấy ai có thể kết nối với người trẻ như Charlie”, và cảm ơn “nhiều công dân Anh đã gửi lời chia buồn”. Trump và các thành viên trong chính quyền ông dự kiến sẽ tham dự lễ tưởng niệm Kirk tại bang Arizona vào Chủ nhật.

Việc Jimmy Kimmel bị đình chỉ

Về việc người dẫn chương trình Jimmy Kimmel bị đình chỉ có liên quan đến quyền tự do ngôn luận hay không, ông Trump phản hồi rằng Kimmel “không phải là người có tài năng”, “tỷ lệ người xem chương trình của ông ta rất tệ, lẽ ra họ nên sa thải ông ta từ lâu rồi”. Ông khẳng định việc đình chỉ này chủ yếu là vì tỷ lệ người xem thấp, chứ không phải vì vấn đề ngôn luận.

Việc ông Kimmel bị đình chỉ xảy ra sau khi Chủ tịch Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC) Brendan Carr đe dọa sẽ có hành động nếu Disney và ABC không xử lý phản ứng của ông Kimmel liên quan đến các phát ngôn về anh Charlie Kirk. Tại cuộc họp báo, ông Trump một lần nữa chỉ trích ông Kimmel, nói rằng ông ta “đã nói những lời khủng khiếp về một quý ông vĩ đại là Charlie Kirk”.