Những điểm đáng chú ý trong ngày đầu phiên tòa xử ông Trump tại New York

Cựu Tổng thống Donald Trump xuất hiện tại một phiên tòa chưa từng có tiền lệ vào ngày 2 tháng 10 tại tòa nhà Tòa án Tối cao New York nổi tiếng trên số 60 Phố Centre ở Manhattan để tham gia phiên tòa xét xử gian lận dân sự chống lại ông và những người khác.

“Tôi muốn tự mình xem cuộc săn phù thủy này”, ông đưa ra nhận xét trong giờ nghỉ trưa. “Tôi đã theo đuổi cuộc săn lùng phù thủy của họ trong nhiều năm, nhưng giờ đây việc này thực sự trở nên bẩn thỉu.”

Cựu Tổng thống Trump đang là ứng cử viên hàng đầu cho đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa cho đến nay. Ông khẳng định rằng ông không làm gì sai và vụ việc này có động cơ chính trị.

Ông Trump cho biết đối thủ của ông đã “rất thành công” trong cuộc tấn công của họ.

“Họ đã đưa tôi lệch khỏi chiến dịch tranh cử của tôi vì tôi phải ngồi trong tòa án này suốt cả ngày”, ông than phiền.

Tổng cộng, cựu Tổng thống đã bảo vệ mình bốn lần khi xuất hiện trên các phương tiện truyền thông, trước và sau ngày đầu tiên của phiên tòa và trong thời gian nghỉ giải lao. Không được phép quay phim, chụp ảnh trong phòng xử án, ngoại trừ một thời gian ngắn vào đầu ngày xét xử, lúc đó Thẩm phán Tòa án Tối cao New York Arthur Engoron cho phép được ghi hình. 

7 cáo buộc

Tổng chưởng lý New York Letitia James đã kiện cựu Tổng thống Trump vào tháng Chín năm ngoái (pdf), sau ba năm điều tra. Bà Letitia James tuyên bố ông Trump đã lừa gạt các ngân hàng và công ty bảo hiểm ở tiểu bang New York. Bà đang đòi mức phạt 250 triệu USD, cấm cựu tổng thống cùng các con trai lớn của ông nắm giữ các chức vụ điều hành kinh doanh trong tiểu bang New York. Công tố viên Kevin Wallace của văn phòng Tổng chưởng lý New York đang khởi tố vụ án.

Vào ngày 26 tháng 9, Thẩm phán Engoron đã đưa ra phán quyết tóm tắt trước khi xét xử đối với một trong những khiếu nại của bà James – rằng cựu Tổng thống Trump đã thổi phồng giá trị tài sản ròng của ông từ 812 triệu USD lên 2,2 tỷ USD trong những năm từ 2011 đến 202, và buộc ông phải chịu trách nhiệm về “liên tục và gian lận nhiều lần.”

Phiên tòa sẽ giải quyết sáu “hành động bị kiện” còn lại chống lại ông và các hình phạt mà cựu Tổng thống Trump có thể phải chịu, bao gồm cả khả năng giải thể Trump Organization và các công ty trách nhiệm hữu hạn liên quan.

Các hành động bị kiện còn lại là làm giả hồ sơ kinh doanh, âm mưu làm giả hồ sơ kinh doanh, lập báo cáo tài chính giả, âm mưu làm sai lệch báo cáo tài chính, gian lận bảo hiểm, âm mưu lừa đảo bảo hiểm.

Khiếu nại đầu tiên mà bà James đã yêu cầu phán quyết tóm tắt, tiểu bang không cần phải chứng minh sự tổn hại hoặc chứng minh các tuyên bố tài chính của tập đoàn Trump Organization là “sai sót đáng kể”. Điều này không áp dụng với 6 khiếu nại cáo buộc ông Trump. 

Thẩm phán Engoron đã hỏi về việc định giá quá lên bao nhiêu sẽ được coi là “đáng kể”. Các luật sư bào chữa cho cựu Tổng thống Trump cho biết nên triệu tập các chuyên gia để làm chứng cho việc định giá, và không tán thành với phán quyết tóm tắt.

Các công tố viên đang tìm sự khác biệt giữa lãi suất cho vay thương mại thông thường và lãi suất ưu đãi mà Trump Organization nhận được dựa trên việc họ định giá tài sản quá cao. Các luật sư của cựu Tổng thống Trump lập luận rằng tài sản của Trump Organization đã bị “định giá thấp”, vì rằng thương hiệu của ông có giá trị lớn. 

Thời hiệu khởi kiện

Phát biểu với các phóng viên, cựu Tổng thống Trump liên tục viện dẫn một phán quyết tháng Sáu của tòa phúc thẩm, trong đó đặt ra thời hiệu khởi kiện đối với các giao dịch hoàn thành sau ngày 6 tháng 2 năm 2016 và các yêu cầu bồi thường tích lũy sau ngày 13 tháng 7 năm 2014. Bà Ivanka Trump đã được bãi bỏ tư cách bị cáo sau phán quyết này vì bà ấy đã ngừng làm việc cho Trump Organization vào năm 2016.

Ông Trump và các luật sư của ông nói rằng khung thời gian mới này bác bỏ khoảng “80%” vụ kiện chống lại ông. Ông Trump đã kiện Thẩm phán Engoron vì đã cho phép vụ việc tiếp tục mà không tính đến vấn đề thời hiệu khởi kiện đó. Các công tố viên lập luận rằng các báo cáo hàng năm cho thấy có gian lận trong khoảng thời gian cho phép có thể liên quan đến các báo cáo và giao dịch trước đó.

Sau khi mở đầu phần tranh luận của bên công tố và bên bào chữa, tòa tạm nghỉ trưa. Sau bữa trưa, phía công tố tiểu bang đã gọi nhân chứng đầu tiên của mình, ông Donald Bender, cựu kế toán của công ty kiểm toán Mazars, đơn vị đã chuẩn bị hồ sơ thuế và kế toán cho Trump Organization.

Toàn bộ lời khai của ông Bender là về lá thư Báo cáo tình trạng tài chính của Mazars năm 2011. Luật sư của cựu Tổng thống Trump, ông Christopher Kise, phản đối lời khai, cho rằng nó nằm ngoài thời hiệu do tòa phúc thẩm xác định.

Mặc dù Thẩm phán Engoron cho phép lời khai đó, nhưng ông thừa nhận quan điểm của ông Kise và nói với các công tố viên rằng họ sẽ phải gộp lá thư năm 2011 vào một điều gì đó trong phạm vi thời hiệu khởi kiện, nếu không toàn bộ lời khai đó sẽ chỉ là “lãng phí thời gian”.

Ông Bender đã không bị thẩm vấn vào ngày đầu tiên. Phiên tòa tạm hoãn vào khoảng 4h30 chiều và lời khai của ông Bender sẽ tiếp tục sang ngày xét xử thứ hai.

Cựu Tổng thống Trump, trong nhận xét của ông vào cuối ngày, cho biết ông đánh giá cao tuyên bố của thẩm phán có tính đến thời hiệu khởi kiện. Ông Trump nói rằng ông có thể trở lại tòa án nhưng ông “rất mong rằng không.”

“Tôi muốn được đi vận động tranh cử hơn”, ông Trump nói. 

Ông Trump tiếp tục: “Các ngân hàng thích hoạt động kinh doanh của chúng tôi, họ thích các giao dịch của chúng tôi, họ không bị lừa gạt và không bị mất tiền. Họ kiếm được rất nhiều tiền và họ coi tôi là khách hàng quan trọng.”

Luật sư Kise của ông Trump lưu ý rằng các ngân hàng đã tự làm các phân tích và quả thực đưa ra đánh giá giá trị thấp hơn, nhưng vẫn tiếp tục cho vay trong những trường hợp đó. Ông Kise cho biết ông dự định gọi bốn nhân chứng từ ngân hàng Deutsche Bank để làm chứng rằng ngân hàng không bị lừa gạt và mời giáo sư Eli Bartov của Đại học New York để làm chứng về việc định giá bất động sản.