Nước thành viên EU Czech truy tố công dân ủng hộ Nga

Người dân ở Czech có thể phải đối mặt với án tù 3 năm vì “phủ nhận, nghi ngờ, tán thành, hoặc biện minh” cho Nga về chiến tranh Ukraine.

• Hàng vạn người biểu tình ở thủ đô Praha vào tháng 9/2023, phản đối chính phủ vì quan hệ thân phương Tây ủng hộ Ukraine:

• Biểu tình ở thủ đô Praha, Cộng hòa Czech vào tháng 4/2023 đòi chính phủ từ chức:

Theo người phát ngôn của bộ máy thực thi pháp luật Czech, một số vụ việc công khai biểu hiện ủng hộ Nga về chiến tranh đang diễn ra ở Ukraine đang trong quá trình, sẽ bị kết án theo tội danh “phủ nhận, nghi ngờ, tán thành, hoặc biện minh cho nạn diệt chủng”, theo RT đưa tin, dẫn nguồn truyền thông địa phương của Czech. Nếu theo tội danh này, thì sẽ là án hình sự với khung phạt có thể tới 3 năm tù giam.

Hiện nay, cả ở Nga và Ukraine đều có triển khai biện pháp: Người ở Nga mà công khai biểu đạt ủng hộ Ukraine, hoặc người ở Ukraine mà công khai biểu đạt ủng hộ Nga, thì có thể bị truy tố theo tội “biện minh” cho quân địch. Dù sao thì hiện nay hai quốc gia này đang trong tình trạng trực tiếp giao chiến.

Tuy nhiên, ở các quốc gia khác, nói chung ở các quốc gia dân chủ, kể cả Mỹ là quốc gia hậu thuẫn mạnh nhất cho Kiev, thì công khai biểu đạt ủng hộ phe nào là thuộc về quyền tự do ngôn luận của người dân, do đó không có vấn đề vi phạm luật của quốc gia sở tại.

Tuy nhiên ở Czech, hồi tháng 2 năm ngoái, khi chiến tranh Ukraine nổ ra, văn phòng công tố Czech đã cảnh báo rằng tán thành hoạt động quân sự của Nga ở Ukraine —trong các cuộc biểu tình hoặc trên các nền tảng mạng xã hội hoặc trên Internet, cũng như ca ngợi hoặc ủng hộ các quan chức cấp cao của Nga— có thể được coi là “chấp thuận một tội ác”, hoặc “phủ nhận, nghi ngờ, tán thành, hoặc biện minh cho nạn diệt chủng” theo Bộ luật Hình sự.

Hồi tháng 6 năm nay, Tổng thống Czech Petr Pavel, người cực lực phản đối Nga trong chiến tranh Ukraine, đã “giải thích” trong cuộc phỏng vấn với CNN rằng tại sao ông kêu gọi nhân dân Czech giám sát người có huyết thống gốc Nga ở nước ông, một hoạt động chỉ từng xuất hiện trước đây vào Đại Thế chiến II, khi Mỹ cho giám sát người dân gốc Nhật.

“Giám sát ở đây không phải là nói mỗi từng công dân [gốc] Nga đều bị giám sát,” ông Pavel giải thích với CNN trong chương trình Prima News. “Nó có ý là giám sát chung về những gì đang diễn ra ở cộng đồng này, để có thể phản ứng cho những nhân tố hành vi bất ổn định.”

“Đây là những biện pháp để đảm bảo cho công dân [Czech] chúng tôi không bị tái diễn vụ Vrbetice,” ông Pavel nhắc lại vụ nổ năm 2014 tại hai kho đạn dược ở miền Nam của Czech. Giới chức Czech tin rằng vụ đó là do người Nga làm ra, và đã trục xuất một số nhà ngoại giao Nga sau đó. Phía Nga bác bỏ cáo buộc này.

Trong bối cảnh như vậy ở Czech, hôm Thứ Bảy vừa qua truyền thông iRozhlas của Czech đã báo cáo rằng ngày càng có nhiều vụ việc mà cảnh sát đang giải quyết là liên quan đến việc công chúng Czech tán đồng phe Nga trong chiến tranh Ukraine. Hãng tin địa phương đã trích dẫn những báo cáo từ phía cảnh sát trong bản tin của mình.

Vấn đề là chính quyền quốc gia thành viên của EU này đã coi việc công khai bày tỏ sự ủng hộ đối với Moskva trong cuộc xung đột với Kiev là phạm tội.

Cảnh sát cho hay họ đang có trong tay điều tra hàng trăm khiếu nại liên quan đến những hành động kiểu này, kể từ khi bắt đầu chiến tranh Ukraine vào tháng 2 năm ngoái. Phát ngôn viên cảnh sát Ondrej Moravcik nói với iRozhlas rằng số vụ án hình sự được mở rộng vì sự ủng hộ của công chúng Nga đã lên tới 384 vụ. Ông cho biết thêm gần 100 người đã bị buộc tội.

Theo người phát ngôn, tòa án đã thông qua phán quyết trong một số trường hợp. Quan chức này không tiết lộ có bao nhiêu trường hợp được đưa ra tòa, hoặc có ai đã phải nhận án tù vì bày tỏ sự ủng hộ đối với Nga hay không. Theo ông Moravcik, cảnh sát ngừng chức trách theo dõi những vụ án nào sau khi bàn giao nó cho văn phòng công tố để truy tố trước luật.

Chính quyền Czech đã phải đối mặt với sự chỉ trích nặng nề của công chúng về việc nước này ủng hộ Kiev và mối quan hệ của nước này với Mỹ. Vào tháng 9, khoảng 10.000 người đã tham gia cuộc biểu tình ở thủ đô Praha, yêu cầu chính phủ từ chức do chính sách thân phương Tây.

Cuộc biểu tình được tổ chức bởi đảng đối lập, mang tên Luật pháp Tôn trọng Chuyên môn (PRO). Những người biểu tình yêu cầu Praha phủ quyết mọi nỗ lực của Ukraine muốn gia nhập NATO, đồng thời yêu cầu Cộng hòa Czech nên rút khỏi liên minh quân sự do Mỹ đứng đầu ấy.