Ông Donald Trump có thể làm tổng thống Hoa Kỳ nhiệm kỳ thứ ba không?

Hôm Chủ Nhật (30/3), Tổng thống Donald Trump nói rằng ông không đùa về việc theo đuổi nhiệm kỳ thứ ba nhưng lại không giải thích làm sao ông có thể lách được luật của Hiến pháp Hoa Kỳ cấm phục vụ hơn hai nhiệm kỳ tổng thống.

Dưới đây hãy xem xét các rào cản pháp lý mà ông Trump phải đối mặt: 

Hiến pháp Hoa Kỳ quy định thế nào?

Tu chính án thứ 22 của Hiến pháp Hoa Kỳ nêu một phần: “Không ai được bầu vào chức vụ Tổng thống quá hai lần”.

Tu chính án này được thông qua năm 1951 sau khi Tổng thống Franklin D. Roosevelt phá vỡ giới hạn tự ấn định hai nhiệm kỳ do các tổng thống đặt ra kể từ vị tổng thống đầu tiên của quốc gia này George Washington.

Tổng thống Roosevelt, một thành viên Đảng Dân chủ từng là tổng thống trong thời kỳ Đại Suy thoái và Đệ nhị Thế chiến, đã phục vụ nhiệm kỳ thứ ba và sau đó qua đời vài tháng sau nhiệm kỳ thứ tư vào năm 1945.

Ông Wayne Unger, một giáo sư luật tại Đại học Quinnipiac, cho biết Hiến pháp Hoa Kỳ đã nêu rõ rằng các tổng thống bị giới hạn hai nhiệm kỳ, mỗi nhiệm kỳ bốn năm. Ông nói rằng mặc dù điều đó chưa được thử nghiệm tại tòa án, nhưng bất kỳ thách thức pháp lý nào của Tổng thống Trump đưa ra về vấn đề giới hạn nhiệm kỳ này có khả năng sẽ không thành công.

“Tôi dự đoán Tối cao Pháp viện sẽ nói không, nó rõ ràng mà, hai nhiệm kỳ bốn năm mỗi nhiệm kỳ, Donald Trump, ông không thể tranh cử nhiệm kỳ thứ ba”, ông Unger, chuyên dạy luật hiến pháp, cho biết.

Các đồng minh của ông Trump có thể thay đổi Hiến pháp không?

Câu trả lời là “có thể”, nhưng điều đó rất khó xảy ra trong thời đại phân cực chính trị dữ dội giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa như hiện tại. 

Bất kỳ sửa đổi hiến pháp nào cũng cần có sự ủng hộ của hai phần ba tại Hạ viện và Thượng viện hoặc một hội nghị do hai phần ba số tiểu bang triệu tập, sau đó được 38 trong số 50 cơ quan lập pháp tiểu bang thông qua.

Đảng Cộng hòa nắm giữ đa số sít sao 218-213 tại Hạ viện và đa số 53-47 tại Thượng viện. Đảng Cộng hòa kiểm soát 28 cơ quan lập pháp tiểu bang.

Hồi tháng Một, ông Andy Ogles, một dân biểu Hoa Kỳ Đảng Cộng hòa từ Tennessee và là người ủng hộ mạnh mẽ ông Trump, đã đề nghị sửa đổi Tu chính án thứ 22 để cho phép mọi người phục vụ ba nhiệm kỳ tổng thống không liên tiếp.

Vì các nhiệm kỳ của ông Trump bắt đầu vào năm 2017 và năm 2025 là không liên tiếp, nên nếu được thông qua thì tu chính án này sẽ cho phép ông phục vụ nhiệm kỳ thứ ba bắt đầu từ năm 2029.

Ông Trump có thể tranh cử với tư cách phó tổng thống không?

Trong một cuộc phỏng vấn với NBC, Tổng thống Trump cho biết một khả năng là phó tổng thống của ông, JD Vance, sẽ tranh cử tổng thống vào năm 2028 với ông Trump là ứng cử viên phó tổng thống.

Sau đó, ông Vance sẽ từ chức tổng thống nếu thắng cử, mở đường cho ông Trump trở lại Tòa Bạch Ốc.

Nhưng ông Trump bị cấm tranh cử phó tổng thống vì không đủ điều kiện để trở thành tổng thống. Tu chính án thứ 12 của Hiến pháp Hoa Kỳ nêu: “Không một cá nhân nào theo hiến pháp không đủ điều kiện để giữ chức Tổng thống sẽ đủ điều kiện để giữ chức Phó Tổng thống Hoa Kỳ”.

Xuân Hà, theo Reuters