Ông Macron thất bại thuyết phục ông Tập về chiến tranh Ukraine

Tờ Politico có bài đưa tin về chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, với bình luận “lãnh đạo Pháp cũng phạm lỗi ngoại giao” cùng lời miêu tả “ông Tập đôi khi tỏ ra thiếu kiên nhẫn và khó chịu” và “thở dài thườn thượt” kèm “tỏ ra không thoải mái”. Tại đây, Trí Thức VN truyền đạt toàn văn bài của Politico, kèm thêm một số hình ảnh minh họa.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không có dấu hiệu thay đổi quan điểm về cái gọi là nhiệm vụ quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine sau cuộc hội đàm hôm Thứ Năm với người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron.

Vào ngày thứ hai trong chuyến thăm cấp nhà nước của Macron tới Trung Quốc, ông Tập đã đưa ra quan điểm lâu nay về cuộc xung chiến —nói rằng “tất cả các bên” đều có “mối quan ngại hợp lý về an ninh”— và không đưa ra gợi ý nào rằng ông sẽ sử dụng ảnh hưởng của mình để giúp chấm dứt xung đột.

“Trung Quốc sẵn sàng cùng với Pháp kêu gọi cộng đồng quốc tế duy trì lý trí và bình tĩnh,” đó là điều mà nhà lãnh đạo Trung Quốc sẽ nói trong một cuộc họp báo tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh. 

“Các cuộc đàm phán hòa bình nên được nối lại càng sớm càng tốt, có tính đến những lo ngại hợp lý về an ninh của tất cả các bên liên quan đến Hiến chương Liên Hợp Quốc… tìm kiếm giải pháp chính trị và xây dựng một khuôn khổ an ninh châu Âu cân bằng, hiệu quả và bền vững,” ông nói thêm khi ngồi cạnh ông Macron.

Tổng thống Pháp đến Trung Quốc hôm Thứ Tư với hy vọng thúc đẩy Trung Quốc sử dụng đòn bẩy với Nga để chấm dứt xung đột, và khiến Bắc Kinh lên tiếng phản đối mối đe dọa của Điện Kremlin khi đặt tên lửa hạt nhân ở Belarus.

Trong cuộc gặp riêng với ông Tập, ông Macron đã nêu lên mối lo ngại của phương Tây về việc Bắc Kinh sẽ cung cấp vũ khí cho Nga, theo một nhà ngoại giao Pháp biết về các cuộc đàm phán. Nhưng nhà lãnh đạo Pháp dường như không tiến xa về chủ đề này.

“Tổng thống kêu gọi ông Tập không giao hàng cho Nga để hỗ trợ cuộc chiến tấn công Ukraine. [Nhưng] ông Tập nói cuộc chiến đó không phải của ông ấy,” nhà ngoại giao nói, ẩn danh để mô tả phiên họp riêng.

Các cuộc đàm phán —mà một quan chức của Điện Elysée vẫn mô tả là “thẳng thắn và mang tính xây dựng”— cuối cùng kéo dài một tiếng rưỡi.

Sau đó, hoạt động chuyển sang lễ ký kết, nơi các quan chức và lãnh đạo doanh nghiệp ký kết một số thỏa thuận, bao gồm cả việc bán 160 máy bay Airbus. Theo Điện Elysée, Chính phủ Trung Quốc đã phê duyệt việc mua 150 máy bay A320 Neo và 10 chiếc A350 – một đợt giao hàng nằm trong thỏa thuận trị giá 36 tỷ euro mà Airbus công bố vào năm ngoái. Thông tin này trái ngược với thông tin trước đó từ một quan chức của Điện Elysée, người cho biết một vụ mua bán mới đang được đàm phán.

Trong buổi lễ ký kết thỏa thuận, mọi bộ trưởng và giám đốc điều hành kinh doanh của Trung Quốc đều cúi đầu chào ông Tập trước khi ký hợp đồng với những người đồng cấp Pháp. 

Ông Tập và ông Macron sau đó bước vào sự xuất hiện chung của họ, được quảng cáo là một “cuộc họp báo mang đặc điểm của Cộng sản” — có nghĩa là về cơ bản không cho phép đặt câu hỏi báo chí.

Nét tương phản trong phong cách của hai nhà lãnh đạo ngay lập tức được thể hiện rõ ràng. Ông Tập đọc những nhận xét được viết cẩn thận của mình trong khi nhìn thẳng về phía trước trước khi nhường lại thời gian phát biểu cho ông Macron. Nhà lãnh đạo Pháp sau đó tiếp tục phát biểu với thời lượng gần gấp đôi chủ nhà — một hành vi phong cách ngoại giao giả mạo mà các thành viên đoàn tùy tùng Trung Quốc của ông Tập nhận thấy.

Bản thân ông Tập đôi khi tỏ ra thiếu kiên nhẫn và khó chịu khi ông Macron tiếp tục phát biểu. Nhà lãnh đạo Trung Quốc thở dài thườn thượt và tỏ ra không thoải mái khi ông Macron nói chuyện trực tiếp với ông, trong khi dường như ca ngợi về cuộc chiến Ukraine và trách nhiệm chung của họ trong việc duy trì hòa bình. 

Ông Macron cũng kêu gọi ông Tập lên án rõ ràng hành động gây hấn của Nga đối với Ukraine. 

“Nói về hòa bình và ổn định có nghĩa là nói về cuộc chiến do Nga tiến hành tấn công Ukraine. Ông đã đưa ra một số nhận xét quan trọng,” nhà lãnh đạo Pháp nói. “Đây là cuộc chiến liên quan đến tất cả chúng ta vì một thành viên của Hội đồng Bảo an đã quyết định vi phạm hiến chương Liên Hợp Quốc. Chúng tôi không thể chấp nhận điều đó.”

Video hàng chục ngàn người biểu tình ở Paris phản đối quyết định của ông Macron khi thành phố này sắp ngập trong rác do đình công:

Nghị sĩ Pháp Anne Genetet, người cũng đã có cuộc hội đàm hôm Thứ Năm với các quan chức Trung Quốc, thừa nhận “không có gì ngạc nhiên” trong quan điểm của Trung Quốc về Ukraine, nhưng cho rằng việc đặt một số nền tảng về vấn đề này vẫn rất hữu ích.

“Đó là sự khởi đầu,” nghị sỹ nói. “Sẽ có nhiều cuộc đàm phán và một số khoảnh khắc riêng tư [giữa ông Tập và ông Macron]. Có lẽ chúng ta sẽ nhận được một số tin nhắn khác.”

Ông Tập và ông Macron sẽ tới thành phố Quảng Châu của Trung Quốc vào Thứ Sáu, nơi họ sẽ tổ chức nhiều cuộc hội đàm và ăn tối riêng tư. 

Tuy nhiên, trong điều sẽ được coi là nhượng bộ đối với người Pháp, Chủ tịch Tập Cận Bình đã nói về sự cần thiết của các bên tham chiến để “bảo vệ các nạn nhân bao gồm cả phụ nữ và trẻ em”, sau khi Tòa án Hình sự Quốc tế ban hành lệnh bắt giữ ông Putin về vai trò của ông ấy trong việc chuyển trái phép trẻ em Ukraine sang Nga.

Tuy nhiên, ông Tập đã không đề cập rõ ràng đến Nga trong bài phát biểu của mình. Và trong một động thái có thể khiến các quan chức Hoa Kỳ khó chịu, ông Tập cũng nói rằng Trung Quốc và Pháp nên “nối lại trao đổi giữa các cơ quan lập pháp và quân đội”. Sau đó, ông đưa Pháp vào một điệp khúc chung mà các quan chức Trung Quốc vẫn thường dùng để chỉ trích Hoa Kỳ.

“Trung Quốc và Pháp sẽ tiếp tục… phản đối tâm lý Chiến tranh Lạnh và đối đầu theo khối, chung tay giải quyết mọi loại thách thức toàn cầu,” ông Tập nói.

Video bà Ursula von der Leyen đổ lỗi thâm hụt thương mại của EU là do “phân biệt đối xử” trong chính sách kinh tế khi nói chuyện với Thủ tướng Lý Cường của Trung Quốc. Bà không đề cập đến ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt kinh tế do Âu Mỹ đang triển khai:

Hôm thứ Năm, ông Tập cũng có cuộc hội đàm với ông Macron và với Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen, người được ông Macron mời để thể hiện sự đoàn kết của Châu Âu, nhưng sẽ không tham gia nhiều sự kiện giữa các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Pháp. 

Thật vậy, bà Von der Leyen đã tổ chức buổi họp báo riêng của mình khi màn đêm buông xuống vào thứ Năm tại Bắc Kinh. Không bị cản trở bởi các thủ tục của chuyến thăm cấp nhà nước, nhà lãnh đạo EU đã đặt câu hỏi từ các phóng viên và gửi một số thông điệp rõ ràng tới Bắc Kinh.

Bà cảnh báo nước này không được hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Moscow ở Ukraine, “Trang bị vũ khí cho kẻ gây hấn là vi phạm rõ ràng luật pháp quốc tế — kẻ đó không bao giờ nên được trang bị vũ khí,” bà nói. “Điều này thực sự sẽ gây tổn hại đáng kể đến mối quan hệ giữa Liên minh châu Âu và Trung Quốc.”

Bà tiếp tục đụng vào một vấn đề cứng rắn trong ngoại giao với Trung Quốc: Đài Loan.

“Không ai nên đơn phương thay đổi hiện trạng bằng vũ lực trong khu vực này,” bà nói, ám chỉ các mối đe dọa của Trung Quốc đối với quốc đảo tự trị Đài Loan. “Việc đe dọa sử dụng vũ lực để thay đổi hiện trạng là không thể chấp nhận được.”

Bà Von der Leyen cũng lặp lại thông điệp của ông Macron rằng Trung Quốc có thể đóng một vai trò quan trọng ở Ukraine, gọi lập trường của Bắc Kinh là “rất quan trọng”.

Bà nói thêm, “Chúng tôi hy vọng Trung Quốc sẽ đóng vai trò của mình và thúc đẩy một nền hòa bình công bằng, một nền hòa bình tôn trọng chủ quyền lãnh thổ của Ukraine.”