Ông Putin hoan nghênh “vai trò xây dựng” của Trung Quốc đối với cuộc chiến Ukraine

Tổng thống Nga Vladimir Putin hoan nghênh việc Trung Quốc sẵn sàng đóng “vai trò mang tính xây dựng” trong việc giải quyết “cuộc khủng hoảng” Ukraine, trong một bài báo đăng hôm Chủ nhật, trước chuyến thăm của người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình, Reuters đưa tin.

Trong bài báo, ông Putin đã gọi ông Tập là “người bạn cũ tốt” của mình và nói rằng Nga đặt nhiều kỳ vọng vào chuyến thăm của ông, chuyến thăm đầu tiên của nhà lãnh đạo Trung Quốc tới Nga kể từ khi ông Putin phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” vào năm ngoái.

“Chúng tôi biết ơn quan điểm cân bằng của (Trung Quốc) liên quan đến các sự kiện diễn ra ở Ukraine, vì đã hiểu được lý lịch và nguyên nhân thực sự của chúng. Chúng tôi hoan nghênh việc Trung Quốc sẵn sàng đóng vai trò xây dựng trong việc giải quyết khủng hoảng”, ông Putin nói.

Hai nhà lãnh đạo Tập và Putin đã ký một thỏa thuận hợp tác “không giới hạn” vài tuần trước cuộc xâm lược vào năm ngoái. Trung Quốc đã công khai giữ thái độ trung lập trong cuộc xung đột Ukraine, đồng thời chỉ trích các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga và tái khẳng định mối quan hệ chặt chẽ với Moscow.

Tháng trước, Bắc Kinh đã công bố một tài liệu gồm 12 điểm kêu gọi đối thoại và giải quyết vấn đề ở Ukraine, nhưng nó chỉ bao gồm các tuyên bố chung chung và không có đề xuất cụ thể nào về cách thức cuộc chiến kéo dài một năm có thể kết thúc.

Ukraine, quốc gia cho rằng bất kỳ giải pháp nào cũng cần đảm bảo việc yêu cầu Nga rút khỏi toàn bộ lãnh thổ mà nước này đã chiếm giữ, bao gồm cả bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập vào năm 2014, thận trọng hoan nghênh đề xuất của Trung Quốc.

Hoa Kỳ đã phản ứng với sự hoài nghi về đề xuất này vì Trung Quốc từ chối lên án cuộc xâm lược của Nga, và nói rằng một lệnh ngừng bắn trong thời điểm hiện tại sẽ chỉ mang lại thêm lợi ích lãnh thổ cho Nga và cho phép quân đội của ông Putin có thêm thời gian để tập hợp lại lực lượng.

Từ tháng trước, Washington đã nói rằng họ lo ngại Trung Quốc có thể cung cấp vũ khí cho Nga, điều mà Bắc Kinh đã bác bỏ.

Ông Putin cho biết quan hệ Nga-Trung đang ở mức cao lịch sử và họ đang phối hợp chính sách đối ngoại của mình để chống lại các mối đe dọa chung khi các nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm kiềm chế cả hai nước ngày càng trở nên “sắc bén và quyết đoán hơn”.

Chuyến đi của ông Tập đến thăm ông Putin diễn ra trong bối cảnh Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) hôm thứ Sáu vừa rồi đã ra lệnh bắt giữ nhà lãnh đạo Nga vì cáo buộc phạm tội ác chiến tranh, bao gồm bắt cóc và giết người trái pháp luật, trục xuất trẻ em và thiếu niên Ukraine.  

Thông tin về lệnh bắt giữ này dù khó có thể thi hành, nhưng nó có thể làm xáo trộn một trong những mối quan hệ quan trọng nhất của ông, mối quan hệ mà ông đã vun đắp một cách có phương pháp trong năm qua.

“Điều này sẽ ảnh hưởng đến cuộc gặp sắp tới giữa Chủ tịch Tập và Tổng thống Putin”, Tướng chỉ huy quân đội Mỹ ở châu Âu đã nghỉ hưu Ben Hodges nói với tờ Newsweek. “Trung Quốc, một thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, sẽ phải suy nghĩ về uy tín và vai trò của mình trên thế giới, đặc biệt nếu họ cũng đang cân nhắc cung cấp vũ khí sát thương cho Nga.”

Chuyến thăm vào tuần tới là dấu hiệu mới nhất cho thấy Bắc Kinh đã táo bạo như thế nào trong tham vọng trở thành một bên “kiến tạo hòa bình” của thế giới. Mặc dù Trung Quốc đã cố gắng thể hiện mình là trung lập trong cuộc chiến Ukraine, nhưng Hoa Kỳ lại coi họ là đứng về phía Nga. 

Hoa Kỳ và phương Tây cũng nghi ngờ về động cơ của Bắc Kinh trong việc củng cố mối quan hệ với ông Putin.

Eleonora Tafuro, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Nga, Kavkaz và Trung Á tại Viện Nghiên cứu Chính trị Quốc tế Ý, nói với tờ Newsweek rằng ngay cả khi lệnh bắt giữ và cuộc gặp với ông Tập chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên, thì sự xung đột của hai sự kiện có thể “thực sự khiến ông Tập lo lắng khi đối mặt với áp lực ngày càng tăng của phương Tây nhằm ngừng hỗ trợ chế độ Nga.”

Có vẻ như ông Tập sẽ không bận tâm tới lệnh của ICC trong chuyến đi tới Moscow, nhưng hoàn cảnh chuyến thăm của ông Tập sẽ kém lý tưởng, Michael Kimmage, người nắm giữ danh mục đầu tư về Nga/Ukraine khi còn là nhân viên hoạch định chính sách của Bộ Ngoại giao, nói với tờ Newsweek.

Ngân Hà (t/h)