Ông Putin họp báo: Đề xuất hòa bình của Mỹ, chính quyền Kiev không hợp pháp, an ninh châu Âu

Tổng thống Nga Vladimir Putin đề cập đến nhiều vấn đề như đề xuất hòa bình của Mỹ, tính hợp pháp của chính quyền Kiev, an ninh châu Âu và các chủ đề khác trong cuộc họp báo tại Bishkek, Kyrgyzstan, hôm thứ Năm (27/11). Sự kiện diễn ra khi ông kết thúc chuyến thăm cấp nhà nước tới quốc gia Trung Á để tham dự hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO), một liên minh khu vực gồm một số quốc gia hậu Xô Viết.

Nga nhìn chung đánh giá tích cực lộ trình hòa bình do Mỹ soạn thảo nhằm chấm dứt giao tranh, nhưng theo ông Putin, vẫn cần rất nhiều công việc trước khi có thể triển khai dưới bất kỳ hình thức nào.

Ông cũng chỉ ra rằng “về mặt pháp lý là không thể” ký một thỏa thuận hòa bình với lãnh đạo hiện tại của Ukraine – nhóm của ông Zelensky, những người theo Moscow là không còn hợp pháp.

Dưới đây là những điểm chính từ phát biểu của ông Putin:

Đề xuất hòa bình của Mỹ

Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết hiện chưa có dự thảo văn bản nào về thỏa thuận hòa bình Ukraine, vì Washington chỉ phác thảo một danh sách các vấn đề cần thảo luận. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng Nga sẵn sàng đàm phán kế hoạch hòa bình do Hoa Kỳ đề xuất.

“Về nguyên tắc, chúng tôi đồng ý rằng điều này có thể trở thành cơ sở cho các thỏa thuận trong tương lai, nhưng sẽ là bất lịch sự nếu tôi nói về bất kỳ bản thảo cuối cùng nào vào lúc này, vì hiện tại vẫn chưa có bản thảo nào cả,” Tổng thống Nga chỉ ra.

Trong khi Hoa Kỳ đã xem xét lập trường của Nga trong “một số lĩnh vực nhất định”, ông Putin nói thêm rằng các vấn đề “cơ bản” khác cần được thảo luận nghiêm túc. “Chúng ta cần diễn đạt mọi thứ bằng ngôn ngữ ngoại giao,” ông nói.

Tổng thống Nga cho biết ban lãnh đạo Mỹ có tính đến “lập trường của chúng tôi… ở một số khía cạnh”.

Lãnh đạo Ukraine không hợp pháp

Ông Putin mô tả khả năng ký thỏa thuận với chính quyền Kiev là “về mặt pháp lý là không thể”.

Theo Tổng thống Nga, việc không tổ chức bầu cử là “một sai lầm cơ bản, mang tính chiến lược”, khiến ông Vladimir Zelensky trở thành lãnh đạo không hợp pháp.

Ông Zelensky từ chối tổ chức bầu cử tổng thống vào tháng 5/2024 với lý do thiết quân luật. Với việc nhiệm kỳ của ông đã hết hạn, Moscow lập luận rằng mọi quan chức do ông bổ nhiệm đều thiếu tính hợp pháp, khiến mọi thỏa thuận họ ký kết đều không có giá trị pháp lý.

Ông Putin lưu ý rằng mặc dù Nga cũng đang vướng vào một cuộc xung đột quân sự, nhưng nước này vẫn tổ chức bầu cử tổng thống vào tháng 3/2024.

Tổng thống Nga cho biết, nếu bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào được ký kết, giới lãnh đạo Ukraine sẽ phải dỡ bỏ thiết quân luật và “ngay lập tức tổ chức bầu cử”. Tuy nhiên, theo tình hình hiện tại, “giới lãnh đạo Ukraine khó có thể trông đợi vào chiến thắng [bầu cử] nếu không có gian lận” trong cuộc bỏ phiếu, ông Putin nhận xét.

Tiến quân của quân đội Nga

Theo ông Putin, toàn bộ tuyến đầu của Ukraine ở vùng Zaporozhye của Nga đang đứng trước nguy cơ sụp đổ khi lực lượng Nga “đang hiệu quả vòng qua toàn bộ tuyến phòng thủ kiên cố của Ukraine”.

“Nhóm tác chiến Dniepr của chúng tôi đối diện họ từ một phía, trong khi nhóm Vostok đang bao vây họ từ phía bắc,” ông giải thích.

Ông Putin cho biết những bước tiến gần đây của quân đội Nga không bị phương Tây bỏ qua, “những người nhận thức được các hệ quả tiềm tàng” của diễn biến này. Ông nói rằng các tiếng nói đó đang thúc đẩy kết thúc xung đột càng sớm càng tốt trước khi toàn bộ tuyến đầu “sụp đổ”.

Tổng thống Nga ước tính rằng riêng trong tháng 10, Kiev đã mất 47.000 binh sĩ nhưng chỉ huy động được khoảng 16.500 quân, thêm 15.000 quân nhân trở lại phục vụ từ các bệnh viện, và với tình trạng đào ngũ tràn lan khiến tình hình của quân đội Ukraine càng nghiêm trọng hơn.

Ông nhấn mạnh rằng Nga sẽ chấm dứt giao tranh khi lực lượng Ukraine rời khỏi các vùng lãnh thổ Nga mà họ vẫn chiếm đóng.

“Còn nếu họ không rời đi, chúng tôi sẽ buộc họ phải làm vậy,” ông kết luận.

Ông nhắc lại lập trường lâu nay của Moscow rằng lệnh ngừng bắn vô điều kiện với Ukraine là điều không thể.

Moscow lập luận rằng điều này chỉ giúp Ukraine và các nước phương Tây tranh thủ thời gian và bổ sung nhân lực cũng như vũ khí cho quân đội Kiev vốn đã bị tàn phá nặng nề. Đồng thời, Nga đã nhiều lần tuyên bố sẵn sàng giải quyết xung đột thông qua ngoại giao.

Ông Putin lần đầu tiên nêu rõ tầm nhìn của Moscow về cách thức thực hiện lệnh ngừng bắn vào mùa hè năm ngoái, tuyên bố Nga sẽ ngay lập tức chấm dứt các hành động thù địch nếu Kiev rút khỏi tất cả các vùng lãnh thổ trước đây thuộc Ukraine ở các khu vực Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporozhye (4 khu vực này đều có vị trí chiến lược — hoặc gần Nga, hoặc nối liền Crimea, hoặc là vùng công nghiệp trọng điểm). Nga đã tuyên bố đã sáp nhập 4 vùng này sau trưng cầu dân ý năm 2022, còn Ukraine và đa số quốc gia khác không công nhận.  

Đầu năm nay, Nga tuyên bố đã giải phóng toàn bộ lãnh thổ Cộng hòa Nhân dân Lugansk (tức tỉnh Luhansk của Ukraine). Quân đội Nga cũng đang tích cực tiến công tại Donetsk, (Donetsk cùng với Lugansk tạo thành khu vực Donbas, nơi hai vùng ly khai thân Nga hình thành từ năm 2014), và gần đây là tại Zaporozhye và vùng lân cận Dnepropetrovsk của Ukraine.

An ninh châu Âu

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bác bỏ cáo buộc của phương Tây rằng Nga có kế hoạch tấn công các nước châu Âu, đồng thời cho biết Moscow sẵn sàng chính thức hóa điều này bằng một văn bản bảo đảm an ninh.

Các nhà lãnh đạo EU đang thổi phồng “mối đe dọa từ Nga” để đạt được lợi ích chính trị trong nước và vì lợi ích của ngành công nghiệp quốc phòng của họ, ông Putin nói.

“Nói rằng Nga đang lên kế hoạch tấn công châu Âu – với chúng tôi, điều đó nghe thật nực cười, phải không? Chúng tôi chưa bao giờ lên kế hoạch nào như vậy”, ông lưu ý. “Nhưng nếu họ muốn nghe chúng tôi nói, thì được thôi, chúng tôi sẽ ghi lại, không vấn đề gì.”

Tổng thống Nga cho rằng các nhà lãnh đạo châu Âu có thể đang “cố gắng tạo ra ảo tưởng cho người dân của họ” hoặc “chiều theo các công ty quốc phòng”.

“Có lẽ họ đang cố gắng nâng cao tỷ lệ tín nhiệm chính trị trong nước, xét đến tình trạng kinh tế đáng buồn của họ. Nhưng trong mắt chúng tôi, tất nhiên, đó chỉ là chuyện nhảm nhí – hoàn toàn dối trá,” ông nói.

Lưu ý rằng những ý tưởng như vậy đang “thổi phồng trong nhận thức của công chúng phương Tây”, ông Putin nói thêm rằng nếu châu Âu muốn có sự đảm bảo chính thức rằng Nga không có kế hoạch gây hấn, “thì chúng tôi sẵn sàng làm điều này”.

Ông bày tỏ sẵn sàng thảo luận vấn đề an ninh châu Âu rộng hơn với tất cả các bên liên quan, lưu ý rằng Moscow trước đây đã đề xuất tổ chức các cuộc đàm phán như vậy.

Chia rẽ trong phương Tây cản trở nỗ lực hòa bình

Bình luận về những rò rỉ được cho là liên lạc giữa Đặc phái viên Tổng thống Mỹ Steve Witkoff và Trợ lý cấp cao Điện Kremlin Yuri Ushakov được truyền thông phương Tây công bố, ông Putin cho rằng chúng làm nổi bật một “vấn đề” lớn.

Những người “có quan điểm khác nhau trong tập thể phương Tây và tại Mỹ đang đấu đá lẫn nhau… về những gì đang diễn ra và những gì cần làm để chấm dứt chiến tranh,” Tổng thống Nga nói.

Ông nhắc lại rằng đã có sự hiểu biết chung giữa Washington và Moscow về một số điểm then chốt sau hội nghị ở Alaska hồi tháng 8, nhưng Tổng thống Donald Trump đã áp đặt lệnh trừng phạt lên hai công ty dầu mỏ lớn của Nga vào tháng trước.

Bước tiếp theo

Nga kỳ vọng các quan chức Mỹ sẽ đến Moscow vào tuần tới để tiếp tục thảo luận về lộ trình hòa bình. Dù chưa rõ ai sẽ đến, phía Nga sẽ do các quan chức Bộ Ngoại giao cùng Trợ lý Tổng thống Vladimir Medinsky và Yury Ushakov dẫn đầu, ông Putin cho biết.