Ông Putin muốn các nước ‘không thân thiện’ trả tiền cho khí đốt của Nga bằng đồng rúp

Hôm 23/3, Tổng thống Vladimir Putin cho biết sẽ yêu cầu các quốc gia “không thân thiện” thanh toán đồng rúp cho khí đốt mua từ Nga. Giá khí đốt ở châu Âu đã tăng vọt do lo ngại động thái này sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng khủng hoảng năng lượng của khu vực, Reuters đưa tin.

Các quốc gia châu Âu và Hoa Kỳ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt nặng nề đối với Nga kể từ khi Moscow đưa quân vào Ukraine ngày 24/2. Tuy vậy, châu Âu phụ thuộc nhiều vào khí đốt của Nga để sưởi ấm và sản xuất điện, và Liên minh châu Âu đang chia rẽ về việc có nên trừng phạt lĩnh vực năng lượng của Nga hay không.

Thông điệp của ông Putin rất rõ ràng: Nếu bạn muốn khí đốt của chúng tôi, hãy mua bằng đồng tiền của chúng tôi. 

Hiện vẫn chưa rõ liệu Nga có quyền đơn phương thay đổi các hợp đồng hiện tại được thỏa thuận bằng đồng Euro hay không.

Đồng rúp hiện vẫn ở mức dưới 100, đóng cửa ở mức 97,7 đổi 1 USD, giảm hơn 22% kể từ ngày 24/2.

Sau tuyên bố của ông Putin, tại một số nơi giá khí đốt bán buôn ở châu Âu cao hơn tới 30% vào thứ Tư. Giá khí đốt bán buôn của Anh và Hà Lan tăng vọt.

Khí đốt của Nga chiếm khoảng 40% tổng lượng tiêu thụ của châu Âu. Nhập khẩu khí đốt của EU từ Nga trong năm nay dao động trong khoảng 200 triệu Euro đến 800 triệu Euro (220 triệu USD đến 880 triệu USD) một ngày.

“Tất nhiên, Nga sẽ tiếp tục cung cấp khí đốt tự nhiên theo khối lượng và giá cả… đã được ấn định trong các hợp đồng đã ký trước đó”, ông Putin nói tại cuộc họp trên truyền hình với các bộ trưởng chính phủ.

Ông nói: “Những thay đổi sẽ chỉ ảnh hưởng đến đơn vị tiền tệ thanh toán, sẽ được đổi thành đồng rúp của Nga.”

Ông Putin cũng lệnh cho chính phủ và ngân hàng trung ương có một tuần để đưa ra giải pháp về việc chuyển hoạt động sang tiền tệ của Nga và Gazprom sẽ được lệnh thực hiện các thay đổi tương ứng đối với các hợp đồng.

Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck gọi yêu cầu của ông Putin là vi phạm hợp đồng và những người mua khí đốt khác của Nga cũng đồng tình với quan điểm này.

Một nguồn tin cấp cao của chính phủ Ba Lan cho biết: “Điều này sẽ vi phạm các quy tắc thanh toán có trong các hợp đồng hiện tại và cho biết thêm Ba Lan không có ý định ký hợp đồng mới với Gazprom sau khi thỏa thuận hiện tại của họ hết hạn vào cuối năm nay.”

Người phát ngôn của nhà cung cấp khí đốt Hà Lan Eneco, công ty mua 15% khí đốt từ công ty con Wingas GmbH của tập đoàn khí đốt khổng lồ Gazprom của Nga, cho biết họ có một hợp đồng dài hạn bằng đồng Euro.

“Tôi không thể tưởng tượng được chúng tôi sẽ đồng ý thay đổi các điều khoản của điều đó.”

Theo Gazprom, 58% doanh số bán khí đốt tự nhiên của họ cho châu Âu và các nước khác tính đến ngày 27/1 được thanh toán bằng đồng Euro. Đô la Mỹ chiếm khoảng 39% tổng doanh thu và đồng bảng Anh khoảng 3%. Hàng hóa được giao dịch trên toàn thế giới phần lớn được giao dịch bằng đồng đô la Mỹ hoặc đồng Euro, chiếm khoảng 80% dự trữ tiền tệ trên toàn thế giới.

Leon Izbicki, cộng sự tại công ty tư vấn Energy Aspects cho biết: “Không rõ khách hàng châu Âu có thể dễ dàng chuyển thanh toán của họ sang đồng rúp với quy mô của các giao dịch mua này hay không. Tuy nhiên, ông nói rằng ngân hàng trung ương của Nga có thể cung cấp thêm thanh khoản cho các thị trường ngoại hối để cho phép các khách hàng và ngân hàng châu Âu tìm được nguồn rúp cần thiết.”

Liam Peach, nhà kinh tế châu Âu mới nổi tại Capital Economics, cho biết: “Các biện pháp mà Nga thực hiện cũng có thể bị coi là khiêu khích và có thể làm tăng khả năng các quốc gia phương Tây thắt chặt các biện pháp trừng phạt đối với năng lượng của Nga.”

Ủy ban châu Âu nói rằng họ có kế hoạch cắt giảm 2/3 sự phụ thuộc của EU vào khí đốt của Nga trong năm nay và chấm dứt sự phụ thuộc vào nguồn cung cấp của Nga “trước năm 2030”.

Nhưng không giống như Hoa Kỳ và Anh, các quốc gia EU đã không trừng phạt lĩnh vực năng lượng của Nga. 

Nga đã lập một danh sách các quốc gia “không thân thiện” tương ứng với những quốc gia đã áp đặt các biện pháp trừng phạt. Giao dịch với các công ty và cá nhân từ các quốc gia đó phải được ủy ban chính phủ phê duyệt.

Các quốc gia này bao gồm Hoa Kỳ, các quốc gia thành viên Liên minh Châu Âu, Anh, Nhật Bản, Canada, Na Uy, Singapore, Hàn Quốc, Thụy Sĩ và Ukraine. Một số, bao gồm Hoa Kỳ và Na Uy, không mua khí đốt của Nga.

Xuân Lan (theo Reuters)